42
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
ק (←דאס חסידות אין פוילן: טעות סופר) |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 5: | שורה 5: | ||
<ins>דאס</ins> <ins>חסידות</ins> איז היינט הויפטקווארטירט אין בני ברק, אין דעם צענטראלן בית מדרש פונעם רבי'ן אויפ'ן אחיעזר גאס. | <ins>דאס</ins> <ins>חסידות</ins> איז היינט הויפטקווארטירט אין בני ברק, אין דעם צענטראלן בית מדרש פונעם רבי'ן אויפ'ן אחיעזר גאס. | ||
== היסטאריע == | ==היסטאריע== | ||
=== דאס חסידות אין פוילן === | ===דאס חסידות אין פוילן=== | ||
[[טעקע:ציון צדיקי אלכסנדר.jpg|שמאל|250px|קליין|די ציונים פון די אלכסנדר רבי'ס אין פוילן]] | [[טעקע:ציון צדיקי אלכסנדר.jpg|שמאל|250px|קליין|די ציונים פון די אלכסנדר רבי'ס אין פוילן]] | ||
| שורה 29: | שורה 29: | ||
אין די יארן ווען די [[בריטישער מאנדאט]] האט געהערשט אויף [[ארץ ישראל]] זענען עטליכע הונדערט אלכסנדר חסידים ארויף זיך באזעצן אין ארץ ישראל, און האבן געגרינדעט שטיבלעך אין [[תל אביב-יפו|תל אביב]], אין [[חיפה]], אין [[בני ברק]] ווי דאס אלכסנדר שטיבל איז געוועהן די ערשטע חסידישע שטיבל אין שטאט, אין [[רחובות]] און "ישיבת ישמח ישראל" אין [[ירושלים]]. | אין די יארן ווען די [[בריטישער מאנדאט]] האט געהערשט אויף [[ארץ ישראל]] זענען עטליכע הונדערט אלכסנדר חסידים ארויף זיך באזעצן אין ארץ ישראל, און האבן געגרינדעט שטיבלעך אין [[תל אביב-יפו|תל אביב]], אין [[חיפה]], אין [[בני ברק]] ווי דאס אלכסנדר שטיבל איז געוועהן די ערשטע חסידישע שטיבל אין שטאט, אין [[רחובות]] און "ישיבת ישמח ישראל" אין [[ירושלים]]. | ||
=== | ===אגודת ישראל=== | ||
ביים אנהויב פון די גרינדונג פון [[אגודת ישראל]] אין יאר [[ה'תרע"ב|תרע"ב]] האט דער [[רבי שמואל צבי דאנציגער|תפארת שמואל]] אונטערגעשריבן מיט די אגודה, אבער קורץ דערנאך, נאכן מיטהאלטן ווי אזוי עס האט זיך אויסגעשטעלט, איז ער ארויס שארף דערקעגן. דורכאויס די יארן איז געקומען גאר שטארקע דרוק פון אסאך מאכטפולע פערזענליכקייטן אז אלכסנדר זאל אריינקומען אין דער אגודה, סיי ביים תפארת שמואל און סיי ביי זיין זון דער [[רבי יצחק מנחם מענדל דאנציגער|עקידת יצחק]], אבער מיט דעם אלעם האבן זיי דאס קאטאגאריש אפגעווארפן און קיינמאל נישט אריין אין דער אגודה. די אלכסנדר הויף איז דאן געוועהן די פאָנטרעגער פון פרומקייט און קנאות איבער גאנץ פוילן, שטייענדיג ווייט פון פאליטיק. | ביים אנהויב פון די גרינדונג פון [[אגודת ישראל]] אין יאר [[ה'תרע"ב|תרע"ב]] האט דער [[רבי שמואל צבי דאנציגער|תפארת שמואל]] אונטערגעשריבן מיט די אגודה, אבער קורץ דערנאך, נאכן מיטהאלטן ווי אזוי עס האט זיך אויסגעשטעלט, איז ער ארויס שארף דערקעגן. דורכאויס די יארן איז געקומען גאר שטארקע דרוק פון אסאך מאכטפולע פערזענליכקייטן אז אלכסנדר זאל אריינקומען אין דער אגודה, סיי ביים תפארת שמואל און סיי ביי זיין זון דער [[רבי יצחק מנחם מענדל דאנציגער|עקידת יצחק]], אבער מיט דעם אלעם האבן זיי דאס קאטאגאריש אפגעווארפן און קיינמאל נישט אריין אין דער אגודה. די אלכסנדר הויף איז דאן געוועהן די פאָנטרעגער פון פרומקייט און קנאות איבער גאנץ פוילן, שטייענדיג ווייט פון פאליטיק. | ||
אין יאר [[ה'תרצ"ז|תרצ"ז]] איז פארגעקומען דער גרויסער כנסיה הגדולה אין מארינבארד, און די רבנים האבן דאן פארבעטן דער עקידת יצחק צו קומען רעדן, דער עקידת יצחק האט דאן אויפגעטרויטן מיט זיי באוואוסטער פלאמפייערדיגע דרשה{{הערה|געברענגט אין ספר עקידת יצחק עמוד קע"ד}}, אין וועלכער ער האט געוויינט ביטערע בכיות אויף די גרויסע צרות און גזירות וואס האבן דעמאלטס געבלאזן. אבער אנדערש ווי עס האט אין אנהייב אויסגעזעהן, האט דאס ווייטער נישט נענטער געברענגט דאס אלכסנדר הויף צום אגודה, ווען נאך די כנסיה האט דער עקידת יצחק נאכאמאל שארף אפגעזאגט יעדער פרואוו אריינצוברענגען אלכסנדר אין אגודת ישראל, פארשטיין געבענדיג אז די אויפטריט איז געוועהן אן אויסנאם פילנדיג אז עס וועט זיין דערפון א תועלת, אבער ער איז נישט גרייט זיך צו דערנענטערן צום אגודה. אזוי אויס האט דער אלכסנדר הויף נישט געהערט צו קיין שום [[פאליטישע פארטיי|פארטיי]] צווישן די פוילישן אידנטום, און האט זיך באטייליגט אין די וואלן אלס אן אומפארטייאישע חרדישע פארטיי. | אין יאר [[ה'תרצ"ז|תרצ"ז]] איז פארגעקומען דער גרויסער כנסיה הגדולה אין מארינבארד, און די רבנים האבן דאן פארבעטן דער עקידת יצחק צו קומען רעדן, דער עקידת יצחק האט דאן אויפגעטרויטן מיט זיי באוואוסטער פלאמפייערדיגע דרשה{{הערה|געברענגט אין ספר עקידת יצחק עמוד קע"ד}}, אין וועלכער ער האט געוויינט ביטערע בכיות אויף די גרויסע צרות און גזירות וואס האבן דעמאלטס געבלאזן. אבער אנדערש ווי עס האט אין אנהייב אויסגעזעהן, האט דאס ווייטער נישט נענטער געברענגט דאס אלכסנדר הויף צום אגודה, ווען נאך די כנסיה האט דער עקידת יצחק נאכאמאל שארף אפגעזאגט יעדער פרואוו אריינצוברענגען אלכסנדר אין אגודת ישראל, פארשטיין געבענדיג אז די אויפטריט איז געוועהן אן אויסנאם פילנדיג אז עס וועט זיין דערפון א תועלת, אבער ער איז נישט גרייט זיך צו דערנענטערן צום אגודה. אזוי אויס האט דער אלכסנדר הויף נישט געהערט צו קיין שום [[פאליטישע פארטיי|פארטיי]] צווישן די פוילישן אידנטום, און האט זיך באטייליגט אין די וואלן אלס אן אומפארטייאישע חרדישע פארטיי. | ||
=== די התחדשות פון דער הויף נאכן קריג === | ===די התחדשות פון דער הויף נאכן קריג=== | ||
[[טעקע:אלכסנדר שטיבל במודיעין עלית.jpg|שמאל|250px|קליין|אלעקסאנדער שטיבל אין מודיעין עילית]] | [[טעקע:אלכסנדר שטיבל במודיעין עלית.jpg|שמאל|250px|קליין|אלעקסאנדער שטיבל אין מודיעין עילית]] | ||
דורכאויס די [[חורבן אייראפע|חורבן]], איז דער אלכסנדר הויף געשלאגן געווארן גאר א שווער קלאפּ, ווען רוב פון די חסידים און צוזאמען מיט זיי דער רבי דער "עקידת יצחק" מיט אלע זיינע קינדער זענען אומגעקומען על קידוש ה'. שבת פרשת אמור תש"ז איז די חסידות ווידער אויפגעשטעלט געווארן אין ארץ ישראל. די [[שארית הפליטה אידן|שארית הפליטה]] פון אלכסנדר חסידים האבן מכתיר געוועהן [[רבי יהודה משה דאנציגער]], דער איידעם פון [[רבי בצלאל יאיר דאנציגער]] וועלכער איז געשיקט געווארן קיין [[ארץ ישראל]] דורך זיין קוזין דער '[[רבי יצחק מנחם מענדל דאנציגער|עקדת יצחק]]', זאגנדיג אז ער זעט שווארצע וואלקענעס איבער די הימלען פון אייראפע. אויך זיין שווער, רבי בצלאל יאיר, האט געשטיצט דעם ענין. אין אנהויב האט ער געוואינט אין [[ירושלים]] און געפירט זיינע חסידים אין דער אלטער שול אין שכונת [[בית ישראל (געגנט)|בית ישראל]], און שפעטער זיך אריבערגעצויגן קיין [[בני ברק]]. ער איז נפטר געווארן כ"ג אדר א' תשל"ג. ער ווערט אנגערופן דער "אמונת משה" אויפ'ן נאמען פון זיין ספר. | דורכאויס די [[חורבן אייראפע|חורבן]], איז דער אלכסנדר הויף געשלאגן געווארן גאר א שווער קלאפּ, ווען רוב פון די חסידים און צוזאמען מיט זיי דער רבי דער "עקידת יצחק" מיט אלע זיינע קינדער זענען אומגעקומען על קידוש ה'. שבת פרשת אמור תש"ז איז די חסידות ווידער אויפגעשטעלט געווארן אין ארץ ישראל. די [[שארית הפליטה אידן|שארית הפליטה]] פון אלכסנדר חסידים האבן מכתיר געוועהן [[רבי יהודה משה דאנציגער]], דער איידעם פון [[רבי בצלאל יאיר דאנציגער]] וועלכער איז געשיקט געווארן קיין [[ארץ ישראל]] דורך זיין קוזין דער '[[רבי יצחק מנחם מענדל דאנציגער|עקדת יצחק]]', זאגנדיג אז ער זעט שווארצע וואלקענעס איבער די הימלען פון אייראפע. אויך זיין שווער, רבי בצלאל יאיר, האט געשטיצט דעם ענין. אין אנהויב האט ער געוואינט אין [[ירושלים]] און געפירט זיינע חסידים אין דער אלטער שול אין שכונת [[בית ישראל (געגנט)|בית ישראל]], און שפעטער זיך אריבערגעצויגן קיין [[בני ברק]]. ער איז נפטר געווארן כ"ג אדר א' תשל"ג. ער ווערט אנגערופן דער "אמונת משה" אויפ'ן נאמען פון זיין ספר. | ||
| שורה 42: | שורה 42: | ||
ביי זיין פטירה האט מען אויפגענומען זיין זון, [[רבי ישראל צבי יאיר דאנציגער]], דער יעצטיגער רבי. ער האט געלערנט אין [[סלאבאדקער ישיבה (בני ברק)|סלאבאדקער ישיבה]], און איז אן איידעם פון רבי משה בערגמאן, דער גרינדער פון ישיבת רשב"י. אין זיין צייט האט זיך די חסידות פארשפרייט און אנטוויקלט איבער דער גאנצער וועלט, און אסאך נייע שטיבלעך זענען געגרינדעט און אויפגעבויט געווארן, אין אמעריקע און אין ארץ ישראל און אייראפע. | ביי זיין פטירה האט מען אויפגענומען זיין זון, [[רבי ישראל צבי יאיר דאנציגער]], דער יעצטיגער רבי. ער האט געלערנט אין [[סלאבאדקער ישיבה (בני ברק)|סלאבאדקער ישיבה]], און איז אן איידעם פון רבי משה בערגמאן, דער גרינדער פון ישיבת רשב"י. אין זיין צייט האט זיך די חסידות פארשפרייט און אנטוויקלט איבער דער גאנצער וועלט, און אסאך נייע שטיבלעך זענען געגרינדעט און אויפגעבויט געווארן, אין אמעריקע און אין ארץ ישראל און אייראפע. | ||
=== דער הויף היינטיגע צייטן === | ===דער הויף היינטיגע צייטן=== | ||
היינט וואוינען הונדערטער משפחות אלכסנדר חסידים איבער דער וועלט. דאס חסידות איז הויפטקווארטירט אין [[בני ברק]] און האלט אויס חינוך מוסדות איינשליסנדיג [[כולל|כוללים]], א [[ישיבה]] קטנה, א ישיבה גדולה; אויך שטיבלעך אין [[ירושלים]], [[ביתר עילית]], [[מודיעין עילית]], [[עמנואל]], [[אנטווערפן]], [[ציריך]], [[בארא פארק]], [[לעיקוואד]], [[מאנסי]], [[סטאמפארד היל]] און [[גאלדערס גרין]] אין [[לאנדאן]]. | היינט וואוינען הונדערטער משפחות אלכסנדר חסידים איבער דער וועלט. דאס חסידות איז הויפטקווארטירט אין [[בני ברק]] און האלט אויס חינוך מוסדות איינשליסנדיג [[כולל|כוללים]], א [[ישיבה]] קטנה, א ישיבה גדולה; אויך שטיבלעך אין [[ירושלים]], [[ביתר עילית]], [[מודיעין עילית]], [[עמנואל]], [[אנטווערפן]], [[ציריך]], [[בארא פארק]], [[לעיקוואד]], [[מאנסי]], [[סטאמפארד היל]] און [[גאלדערס גרין]] אין [[לאנדאן]]. | ||
[[טעקע:א טיש אין אלכסנדר.JPG|שמאל|280px|קליין|א טיש אין אלכסנדר]] | [[טעקע:א טיש אין אלכסנדר.JPG|שמאל|280px|קליין|א טיש אין אלכסנדר]] | ||
| שורה 52: | שורה 52: | ||
*הרב מנשה פריימאן - מסדר ספר "[[רבי ירחמיאל ישראל יצחק דאנציגער|ישמח ישראל]]" און פון די מנהלים פון די ישיבות "בית ישראל" אין אלכסנדר | *הרב מנשה פריימאן - מסדר ספר "[[רבי ירחמיאל ישראל יצחק דאנציגער|ישמח ישראל]]" און פון די מנהלים פון די ישיבות "בית ישראל" אין אלכסנדר | ||
*הרב שמחה אויבערבוים - פון די גאר חשובע חסידים | *הרב שמחה אויבערבוים - פון די גאר חשובע חסידים | ||
* | *יענקל פראגער - הויפט [[קאמפאזיטאר]] פונעם הויף אין פוילן | ||
* | *געציל זיידא - הויפט [[קאמפאזיטאר]] פונעם הויף פארן קריג | ||
*הרב לייבוש מאקאווער - מגדולי החסידים נאכן קריג און ארויסגעבער פונעם ספר "תפארת רבותינו" | *הרב לייבוש מאקאווער - מגדולי החסידים נאכן קריג און ארויסגעבער פונעם ספר "תפארת רבותינו" | ||
*הרב משה לענטשיצקי - ראש ישיבה פונעם ישיבה גדולה 'אמרי מנחם' | *הרב משה לענטשיצקי - ראש ישיבה פונעם ישיבה גדולה 'אמרי מנחם' | ||
| שורה 61: | שורה 61: | ||
=== אלכסנדר בארא פארק === | ===אלכסנדר בארא פארק=== | ||
אין יאר תשמ"ד, האבן עטליכע חסידים זיך אפגעטיילט און געקרוינט הרב יחיאל מנחם זינגער, זון פון רבי יעקב פייוול, זון פון רבי יצחק מאיר זינגער, רב פון שטאט אלכסנדר און איידעם פונעם תפארת שמואל, אלס אדמו"ר פון אלכסנדר-בארא פארק. ער איז נפטר געווארן אין תשמ"ט און איז פארביטן געווארן דורך זיין זון, הרב יוסף יצחק מאיר זינגער. ער האט [[שול]]ן אין [[בארא פארק]] און [[וויליאמסבורג]], און א כלל חסידי ישיבה "תפארת שמואל" אין בארא פארק. | אין יאר תשמ"ד, האבן עטליכע חסידים זיך אפגעטיילט און געקרוינט הרב יחיאל מנחם זינגער, זון פון רבי יעקב פייוול, זון פון רבי יצחק מאיר זינגער, רב פון שטאט אלכסנדר און איידעם פונעם תפארת שמואל, אלס אדמו"ר פון אלכסנדר-בארא פארק. ער איז נפטר געווארן אין תשמ"ט און איז פארביטן געווארן דורך זיין זון, הרב יוסף יצחק מאיר זינגער. ער האט [[שול]]ן אין [[בארא פארק]] און [[וויליאמסבורג]], און א כלל חסידי ישיבה "תפארת שמואל" אין בארא פארק. | ||
== דער דאנציגער בוים == | ==דער דאנציגער בוים== | ||
רבי צבי הירש דאנציגער, פון קראקא, פאטער פונעם אלכסנדר דינאסטיע, (א מחותן מיטן [[קדושת לוי]] פון [[בארדיטשאוו]]) | רבי צבי הירש דאנציגער, פון קראקא, פאטער פונעם אלכסנדר דינאסטיע, (א מחותן מיטן [[קדושת לוי]] פון [[בארדיטשאוו]]) | ||
*[[רבי שרגא פייוול דאנציגער]] ( - [[כ"ג תשרי]] [[ה'תר"ט]]), פון '''גריצא'''. | *[[רבי שרגא פייוול דאנציגער]] ( - [[כ"ג תשרי]] [[ה'תר"ט]]), פון '''גריצא'''. | ||
** [[רבי יחיאל דאנציגער]] ( - [[י"ד שבט]] [[ה'תרנ"ה]]), פון '''אלכסנדר''' דער אלטער רבי. | **[[רבי יחיאל דאנציגער]] ( - [[י"ד שבט]] [[ה'תרנ"ה]]), פון '''אלכסנדר''' דער אלטער רבי. | ||
*** [[רבי ירחמיאל ישראל יצחק דאנציגער]] ( - [[כ"ט טבת]] [[ה'תר"ע]]), פון '''אלכסנדר''', דער ישמח ישראל. | ***[[רבי ירחמיאל ישראל יצחק דאנציגער]] ( - [[כ"ט טבת]] [[ה'תר"ע]]), פון '''אלכסנדר''', דער ישמח ישראל. | ||
*** [[רבי שמואל צבי דאנציגער]] ( - [[ל' תשרי]] [[ה'תרפ"ד]]), פון '''אלכסנדר''', דער תפארת שמואל. | ***[[רבי שמואל צבי דאנציגער]] ( - [[ל' תשרי]] [[ה'תרפ"ד]]), פון '''אלכסנדר''', דער תפארת שמואל. | ||
**** [[רבי יצחק מנחם מענדל דאנציגער]] ([[ה'תרל"ט]] - ), פון '''אלכסנדר''', דער עקידת יצחק. | ****[[רבי יצחק מנחם מענדל דאנציגער]] ([[ה'תרל"ט]] - ), פון '''אלכסנדר''', דער עקידת יצחק. | ||
*** [[רבי בצלאל יאיר דאנציגער]] ( - [[כ"ה אלול]] [[ה'תרצ"ב]]), פון [[לאדזש]]. | ***[[רבי בצלאל יאיר דאנציגער]] ( - [[כ"ה אלול]] [[ה'תרצ"ב]]), פון [[לאדזש]]. | ||
**** די ווייב פון [[רבי יהודה משה דאנציגער]] ( - [[כ"ג אדר א']] [[ה'תשל"ג]]), פון '''אלכסנדר''', דער אמונת משה. | ****די ווייב פון [[רבי יהודה משה דאנציגער]] ( - [[כ"ג אדר א']] [[ה'תשל"ג]]), פון '''אלכסנדר''', דער אמונת משה. | ||
***** [[רבי אברהם מנחם דאנציגער]] ( - [[י"ז אדר|י"ז אדר ב']] [[ה'תשס"ה]]), פון '''אלכסנדר''', דער אמרי מנחם. | *****[[רבי אברהם מנחם דאנציגער]] ( - [[י"ז אדר|י"ז אדר ב']] [[ה'תשס"ה]]), פון '''אלכסנדר''', דער אמרי מנחם. | ||
****** [[רבי ישראל צבי יאיר דאנציגער]], היינטיגער '''אלכסנדר''' רבי. | ******[[רבי ישראל צבי יאיר דאנציגער]], היינטיגער '''אלכסנדר''' רבי. | ||
{{חסידישע הויפן|אלכסנדר{{!}}*}} | {{חסידישע הויפן|אלכסנדר{{!}}*}} | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
| שורה 80: | שורה 80: | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[HE:חסידות אלכסנדר]] | [[HE:חסידות אלכסנדר]] | ||
<references /> | |||