מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "שפּאנישע" ב־"שפאנישע"
אין תקציר עריכה |
ק (החלפת טקסט – "שפּאנישע" ב־"שפאנישע") |
||
| שורה 45: | שורה 45: | ||
== היסטאָריע == | == היסטאָריע == | ||
אין די צייטן פונעם מיטלאלטער האָט מען בכלל נישט געוואוסט פונעם אמעריקאנישן קאָנטינענט; מען האָט געמיינט, אז נאָך [[אייראפע|אייראָפּע]] גייט דער [[אטלאנטישער אקעאן|פּאצי]][[פאציפישער אקעאן|פישער אָקעאן]]. עס איז געווען א גרויסער שּפּאנישער [[מאטראז|מאטראָס]], וואָס האָט געהייסן [[קריסטאפער קאלומבוס|קריסטאָפער קאָלומבוס.]] ער האָט געהאלטן, אז אויב מען פאָרט לאנג אויפן אטלאנטישן אָקעאן, קומט מען אָן אין [[אינדיע]]. ער האָט געפּועלט ביי דער | אין די צייטן פונעם מיטלאלטער האָט מען בכלל נישט געוואוסט פונעם אמעריקאנישן קאָנטינענט; מען האָט געמיינט, אז נאָך [[אייראפע|אייראָפּע]] גייט דער [[אטלאנטישער אקעאן|פּאצי]][[פאציפישער אקעאן|פישער אָקעאן]]. עס איז געווען א גרויסער שּפּאנישער [[מאטראז|מאטראָס]], וואָס האָט געהייסן [[קריסטאפער קאלומבוס|קריסטאָפער קאָלומבוס.]] ער האָט געהאלטן, אז אויב מען פאָרט לאנג אויפן אטלאנטישן אָקעאן, קומט מען אָן אין [[אינדיע]]. ער האָט געפּועלט ביי דער שפאנישער קעניגין, אויב מען גיט אים איבער א גרויסע שיף מיט געלט און מענטשן, וועט ער מאכן א נסיעה און דערמיט פארקירצן דעם וועג קיין אינדיע. ער האָט אויפגעוויזן, אז דאָס וועט אויפהייבן דעם עקספּאָרט-אימפּאָרט פון איבעראל, און [[שפאניע|שפּאניע]], וואָס איז דאן געווען א וועלטמאכט, וועט דערפון שטארק בענעפיטירן. | ||
נאָך א לאנגער נסיעה איז ער אָנגעקומען צו דער טרוקעניש און האָט דאָרט געטראפן א סך אומצוויליזירטע מענטשן. ער און זיינע מענטשן האָבן געמיינט, אז זיי האָבן אנטדעקט א קורצן וועג קיין אינדיע, דערפאר האָט ער אָנגערופן די מענטשן אינדיאנער. דאָס איז געווען אין 1492. | נאָך א לאנגער נסיעה איז ער אָנגעקומען צו דער טרוקעניש און האָט דאָרט געטראפן א סך אומצוויליזירטע מענטשן. ער און זיינע מענטשן האָבן געמיינט, אז זיי האָבן אנטדעקט א קורצן וועג קיין אינדיע, דערפאר האָט ער אָנגערופן די מענטשן אינדיאנער. דאָס איז געווען אין 1492. | ||
| שורה 315: | שורה 315: | ||
[[קריסטאפער קאלאמבוס]] איז אָנגעקומען אין די פאראייניגטע שטאטן אין יאָר [[ה'רנ"ב]], דאָס הייסט אין דעם יאָר ווען מען האָט ארויסגעטריבן די אידן פון [[שפאניע|שפּאניע]]. אידן זאגן, אז פון הימל האָט מען דאן צוגעגרייט א רעטונגס פּלאץ פאר די קומענדיגע יאָרן פאר די אידן. | [[קריסטאפער קאלאמבוס]] איז אָנגעקומען אין די פאראייניגטע שטאטן אין יאָר [[ה'רנ"ב]], דאָס הייסט אין דעם יאָר ווען מען האָט ארויסגעטריבן די אידן פון [[שפאניע|שפּאניע]]. אידן זאגן, אז פון הימל האָט מען דאן צוגעגרייט א רעטונגס פּלאץ פאר די קומענדיגע יאָרן פאר די אידן. | ||
די ערשטע אידישע אימיגראנטן זענען געקומען קיין אמעריקע פון [[אייראפע|אייראפּע]], הויפּטזעכליך | די ערשטע אידישע אימיגראנטן זענען געקומען קיין אמעריקע פון [[אייראפע|אייראפּע]], הויפּטזעכליך שפאנישע און פּאָרטוגעזישע אידן, וואָס זענען אנטלאָפן פון דער [[אינקוויזיציע]] צו דער נייער וועלט. יאָרן שפּעטער, ווען עס זענען פאָרגעקומען רדיפות אין [[דייטשלאנד]] און אין [[רוסלאנד]] קעגן אידן, די באוואוסטע פאָגראָמען, האָט זיך פארשטארקט דער אימיגראציע שטראָם פון דאָרט צו קומען צו די פאראייניגטע שטאטן. | ||
נאָך דער [[צווייטן וועלט קריג|צווייטער וועלט–מלחמה]] זענען פיל געראטעוועטע פון די נאצישע אקופּירטע לענדער געקומען צו די פאראייניגטע שטאטן, און האָבן איבערגעבויט און אויפגעלעבט פון דאסניי די פארניכטעטע אידישע געמיינדעס פון זייער אלטער היים. מען האָט אויפגעשטעלט בליענדיגע אידישע געמיינדעס בתי מדרשים, ישיבות, כוללים, חסידישע הויפן, ליטווישע ישיבות, מיידל שולעס און תלמיד תורה'ס, עס ווירבלט אידישקייט אויפן העכסטן גראד. | נאָך דער [[צווייטן וועלט קריג|צווייטער וועלט–מלחמה]] זענען פיל געראטעוועטע פון די נאצישע אקופּירטע לענדער געקומען צו די פאראייניגטע שטאטן, און האָבן איבערגעבויט און אויפגעלעבט פון דאסניי די פארניכטעטע אידישע געמיינדעס פון זייער אלטער היים. מען האָט אויפגעשטעלט בליענדיגע אידישע געמיינדעס בתי מדרשים, ישיבות, כוללים, חסידישע הויפן, ליטווישע ישיבות, מיידל שולעס און תלמיד תורה'ס, עס ווירבלט אידישקייט אויפן העכסטן גראד. | ||