מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "רבי [[" ב־"[[רבי "
אין תקציר עריכה |
ק (החלפת טקסט – "רבי [[" ב־"[[רבי ") |
||
| שורה 7: | שורה 7: | ||
== היסטאריע == | == היסטאריע == | ||
=== דאס חסידות אין פוילן === | === דאס חסידות אין פוילן === | ||
דער יסוד פון דער אלעקסאנדער הויף איז אין די [[פרשיסחא (חסידות)|פשיסחא]] חסידות, געגרינדעט דורך | דער יסוד פון דער אלעקסאנדער הויף איז אין די [[פרשיסחא (חסידות)|פשיסחא]] חסידות, געגרינדעט דורך [[רבי יעקב יצחק פון פשיסחא]] ('דער איד הקדוש'), וועלכער איז געווען א תלמיד פונעם [[יעקב יצחק פון לובלין|חוזה פון לובלין]]. אין די לעצטערע יארן פונעם לעבן פון זיין רבי'ן האט ער אנגעהויבן פירן א קבוצה חסידים, וואס אנדערש ווי אנדערע חצירות פון יענער תקופה, איז נישט געווען קיין אונטערשייד צווישן פשוטע מענטשן און די חשובע בני עליה. נאך דער פטירה פון רבי יעקב יצחק, איז זיין תלמיד [[רבי שמחה בונם פון פשיסחא|שמחה בונים פון פשיסחא]] באשטימט געווארן צו זיין דער מנהיג העדה. אין די דאזיגע יארן האט זיך פארגרעסערט דאס מחלוקת, צווישן די תלמידים פון דעם רבי'ן פון לובלין, און דער פשיסחא הויף. נאך דער פטירה פון רבי שמחה בונים האבן רוב חסידים געקרוינט זיין זון רבי אברהם משה פון פשיסחא אלס רבי, אבער ער האט נישט לאנג געלעבט און איז נפטר געווארן נאך אנדערט־האלב יאר, און זיין ארט איז אנגעפילט געווארן דורך [[רבי ישראל יצחק קאליש|יצחק פון ווארקא]], וואס האט אויסגעטראטן דעם [[ווארקא (חסידות)|ווארקא]] דרך פון עוסק זיין אין אהבת רעים אויפן אופן פון אוהב את הבריות ומקרבן לתורה. ער איז באקאנט אלס דער 'אלטער רבי' פון ווארקא. נאך זיין פטירה איז די הנהגה אריבערגעגאנגען צו זיין גרויסן תלמיד, רבי שרגא פייוויל פון [[גריצע|גריצא]]. וואס איז באזונדער אויך געווען א תלמיד פון [[רבי יעקב לארבערבוים|יעקב לאָרבערבוים]] פון [[ליסא]] זצ"ל דער "נתיבות המשפט". און נאך זיין פטירה איז געקרוינט געווארן דער זון פונעם אלטער רבי'ן פון ווארקא, [[רבי מרדכי מנחם מענדל קאליש|מנחם מענדל פון ווארקא]] באקאנט אלס דער "שתקן", און ווערט גערופן דער 'יונגער רבי' פון ווארקא. ביי זיין פטירה איז די הנהגה אריבער צו [[רבי דוב בעריש פון ביאלע|דוב בעריש ביאלער]], וועלכער האט משפיע געווען פרנסה בריווח פאר די חסידים, אויף אזוי ווייט אז די זיבן יאר פון זיין הנהגה זענען באקאנט אלס די "שבע שנות שובע"; טייל פון זיינע דברי תורה זענען געדרוקט געווארן אינעם ספר "מגיד דבריו ליעקב". | ||
נאך זיין פטירה אין תרצ"ו איז | נאך זיין פטירה אין תרצ"ו איז [[רבי יחיאל דאנציגער]], דער זון פון רבי שרגא פייוויל פון גריצא, געווארן אויפגענומען צו דער הנהגה, ער איז דעמאלט געווען רב{{מקור}} אין שטאט [[פילץ]], און נאך עטליכע יאר האט ער זיך אריבערגעצויגן אין דער שטאט [[אלעקסאנדער, פוילן|אלעקסאנדער]]. רבי יחיאל איז געווען באקאנט אלס דער "שרף", ער איז באוואוסט מיטן נאמען דער "אלטער רבי" פון אלעקסאנדער. ער איז נפטר געווארן י"ד שבט תרנ"ד. | ||
ר' יחיאל'ס ארט איז אנגעפילט געווארן דורך זיין עלטסטער זון | ר' יחיאל'ס ארט איז אנגעפילט געווארן דורך זיין עלטסטער זון [[רבי ירחמיאל ישראל יצחק דאנציגער]]. ער איז געווען באקאנט מיט זיין גרויס חכמה און ענווה. [[רבי יעקב אריה גוטערמאן|יעקב אריה פון ראדזמין]] האט געזאגט אז ער האט געהאט די נשמה פונעם [[חיים בן עטר|אור החיים הקדוש]]. דער ישמח ישראל איז נפטר געווארן כ"ט טבת תר"ע, און נישט איבערגעלאזט קיין זרע של קיימא זיינע תורות זענען געדרוקט געווארן אין זיין בארימטן ספר "ישמח ישראל". | ||
נאך זיין פטירה, האבן די מערהייט פון אלעקסאנדער חסידים געקרוינט דעם אינגערן ברודער פונעם "ישמח ישראל", רבי שמואל צבי דאנציגער, וועלכער איז נפטר געווארן כ"ט תשרי ה'תש"ג. ער איז געווען באקאנט מיט זיין גרויס אהבת ישראל און ענווה. זיינע תורות זענען געדרוקט געווארן אינעם ספר "תפארת שמואל". | נאך זיין פטירה, האבן די מערהייט פון אלעקסאנדער חסידים געקרוינט דעם אינגערן ברודער פונעם "ישמח ישראל", רבי שמואל צבי דאנציגער, וועלכער איז נפטר געווארן כ"ט תשרי ה'תש"ג. ער איז געווען באקאנט מיט זיין גרויס אהבת ישראל און ענווה. זיינע תורות זענען געדרוקט געווארן אינעם ספר "תפארת שמואל". | ||
| שורה 19: | שורה 19: | ||
דער דריטער ברודער פונעם בעל "ישמח ישראל" און דער בעל "תפארת שמואל" איז געווען הרב בצלאל יאיר דאנציגער, וועלכער האט געפראוועט אין דעם 'גרויסן שטיבל' אין [[לאדזש]]. | דער דריטער ברודער פונעם בעל "ישמח ישראל" און דער בעל "תפארת שמואל" איז געווען הרב בצלאל יאיר דאנציגער, וועלכער האט געפראוועט אין דעם 'גרויסן שטיבל' אין [[לאדזש]]. | ||
נאך דער פטירה פון דעם "תפארת שמואל" איז זיין זון | נאך דער פטירה פון דעם "תפארת שמואל" איז זיין זון [[רבי יצחק מנחם מענדל דאנציגער|יצחק מנחם דאנציגער]] געקרוינט געווארן אלס רבי. אונטער דער פירערשאפט פון רבי יצחק מנחם, איז געגרינדעט געווארן א נעץ פון ישיבות מיטן נאמען "בית ישראל" אויפן נאמען פונעם "ישמח ישראל" וואס האט אריינגענומען אין זיך טויזענטער בחורים לענגאויס אלע שטעט איבער גאנץ פוילן. רבי יצחק מנחם איז געווען דער מחותן פון די [[סאכאטשוב (חסידות)|סאכאטשאווער]], [[סלאנים (חסידות)|סלאנימער]] און [[אסטראווצע|אסטראווצער]] רביס. ווען די [[נאצי דייטשלאנד|נאציס]] זענען אריין אין פוילן איז ער אנטלאפן קיין לאדזש, און פון דארט קיין [[ווארשע]] וואו ער איז געבליבן צוויי יאר. כ"ג אלול תש"ב איז ער אומגעקומען על קידוש ה' אין דעם [[טרעבלינקע]] טויט לאגער. אַ טייל פון זיינע תורות זענען געדרוקט געווארן אינעם ספר "עקידת יצחק". די איבריגע ספרים און כתבים זענען פאַרלוירן געוואָרן אינעם [[חורבן אייראפע|חורבן]]. | ||
זינט דער ענדע פונעם [[19טער י"ה|19טן יארהונדערט]] האט זיך דער אלעקסאנדער הויף פארברייטערט אויף גאר א גרויסן פארנעם, און האט זיך געציילט אלס איינער פון די צוויי גרעסטע הויפן אין פוילן (לעומת [[גער (חסידות)|חסידות גער]]). די אלעקסאנדערער רבי'ס זענען געשטאנען אין שפיץ פון דער [[חסידות|חסידישער באוועגונג]] אין פוילן און זייער איינפלוס אויפן אידישן ציבור אין פוילן איז געווען גאר גרויס. די חסידים האבן געגרינדעט הונדערטער [[שטיבל]]עך לענגאויס יעדער שטאט איבער פוילן און אזוי אויך א ישיבה און שטיבלעך אין ארץ ישראל. אין דער זעלבער צייט איז דער אלעקסאנדער הויף אויך געווען פארמישט אין א לענגערן קאנפליקט מיטן גערער הויף, אויף אזעלכע ענינים ווי אויפנעמען [[רב]]נים און [[שוחט]]ים, און אין די שטאטישע לאקאלע וואלן פאר דער הנהגה פון די קהילות. דער אלעקסאנדער הויף האט נישט געהערט צו קיין שום [[פאליטישע פארטיי|פארטיי]] צווישן די פוילישן אידנטום, און האט זיך באטייליגט אין די וואלן אלס אן אומפארטייאישע חרדישע פארטיי. אין 1937 האט זי געשטימט אין די לאקאלע וואלן אינאיינעם מיט [[אגודת ישראל]]. דאס האבן איר צענטער נעבן דער שטאט [[לאדזש]], וואס איז געווען דער [[אינדוסטריע]]לער צענטער פון פוילן און וואו עס האט געוואוינט א גרויסע [[אידישע געמיינדע|אידישע קהלה]], האט בייגעשטייערט צו דער פארשטארקונג פונעם חסידות. אין דער [[בריטישער מאנדאט]] צייט זענען אייניגע אלעקסאנדער חסידים ארויף זיך באזעצן אין ארץ ישראל, און האבן געגרינדעט שטיבלעך אין [[תל אביב-יפו|תל אביב]], אין [[חיפה]], אין [[רחובות]] און ישיבת ישמח ישראל אין [[ירושלים]]. | זינט דער ענדע פונעם [[19טער י"ה|19טן יארהונדערט]] האט זיך דער אלעקסאנדער הויף פארברייטערט אויף גאר א גרויסן פארנעם, און האט זיך געציילט אלס איינער פון די צוויי גרעסטע הויפן אין פוילן (לעומת [[גער (חסידות)|חסידות גער]]). די אלעקסאנדערער רבי'ס זענען געשטאנען אין שפיץ פון דער [[חסידות|חסידישער באוועגונג]] אין פוילן און זייער איינפלוס אויפן אידישן ציבור אין פוילן איז געווען גאר גרויס. די חסידים האבן געגרינדעט הונדערטער [[שטיבל]]עך לענגאויס יעדער שטאט איבער פוילן און אזוי אויך א ישיבה און שטיבלעך אין ארץ ישראל. אין דער זעלבער צייט איז דער אלעקסאנדער הויף אויך געווען פארמישט אין א לענגערן קאנפליקט מיטן גערער הויף, אויף אזעלכע ענינים ווי אויפנעמען [[רב]]נים און [[שוחט]]ים, און אין די שטאטישע לאקאלע וואלן פאר דער הנהגה פון די קהילות. דער אלעקסאנדער הויף האט נישט געהערט צו קיין שום [[פאליטישע פארטיי|פארטיי]] צווישן די פוילישן אידנטום, און האט זיך באטייליגט אין די וואלן אלס אן אומפארטייאישע חרדישע פארטיי. אין 1937 האט זי געשטימט אין די לאקאלע וואלן אינאיינעם מיט [[אגודת ישראל]]. דאס האבן איר צענטער נעבן דער שטאט [[לאדזש]], וואס איז געווען דער [[אינדוסטריע]]לער צענטער פון פוילן און וואו עס האט געוואוינט א גרויסע [[אידישע געמיינדע|אידישע קהלה]], האט בייגעשטייערט צו דער פארשטארקונג פונעם חסידות. אין דער [[בריטישער מאנדאט]] צייט זענען אייניגע אלעקסאנדער חסידים ארויף זיך באזעצן אין ארץ ישראל, און האבן געגרינדעט שטיבלעך אין [[תל אביב-יפו|תל אביב]], אין [[חיפה]], אין [[רחובות]] און ישיבת ישמח ישראל אין [[ירושלים]]. | ||
| שורה 25: | שורה 25: | ||
=== די התחדשות פון דער הויף נאכן קריג === | === די התחדשות פון דער הויף נאכן קריג === | ||
[[טעקע:Hasidut eleksanderKiryatSefer.JPG|שמאל|250px|קליין|אלעקסאנדער שטיבל אין מודיעין עילית]] | [[טעקע:Hasidut eleksanderKiryatSefer.JPG|שמאל|250px|קליין|אלעקסאנדער שטיבל אין מודיעין עילית]] | ||
דורכאויס די [[חורבן אייראפע|חורבן]], איז דער אלעקסאנדער הויף געשלאגן געווארן גאר אַ שווער קלאַפּ, ווען רוב פון די חסידים און צוזאמען מיט זיי דער רבי דער "עקידת יצחק" מיט אלע זיינע קינדער זענען אומגעקומען על קידוש ה'. שבת פרשת אמור תש"ז{{מקור}} איז די חסידות ווידער אויפגעשטעלט געווארן אין ארץ ישראל. די [[שארית הפליטה]] פון אלכסנדר חסידים האבן מכתיר געוועהן | דורכאויס די [[חורבן אייראפע|חורבן]], איז דער אלעקסאנדער הויף געשלאגן געווארן גאר אַ שווער קלאַפּ, ווען רוב פון די חסידים און צוזאמען מיט זיי דער רבי דער "עקידת יצחק" מיט אלע זיינע קינדער זענען אומגעקומען על קידוש ה'. שבת פרשת אמור תש"ז{{מקור}} איז די חסידות ווידער אויפגעשטעלט געווארן אין ארץ ישראל. די [[שארית הפליטה]] פון אלכסנדר חסידים האבן מכתיר געוועהן [[רבי יהודה משה דאנציגער]], דער איידעם פון רבי בצלאל יאיר דאנציגער וועלכער איז געשיקט געווארן קיין [[ארץ ישראל]] דורך זיין קוזין דער 'עקדת יצחק', זאגנדיג אז ער זעט שווארצע וואלקענעס איבער די הימלען פון אייראפע. אויך זיין שווער, רבי בצלאל יאיר, האט געשטיצט דעם ענין. אין אנהויב האט ער געוואינט אין [[ירושלים]] און געפירט זיינע חסידים אין דער אלטער שול אין שכונת [[בית ישראל (געגנט)|בית ישראל]], און שפעטער זיך אריבערגעצויגן קיין [[בני ברק]]. ער איז נפטר געווארן כ"ג אדר א' תשל"ג. ער ווערט אנגערופן דער "אמונת משה" אויפ'ן נאמען פון זיין ספר. | ||
זיין פלאץ איז ערפילט געווארן דורך זיין זון | זיין פלאץ איז ערפילט געווארן דורך זיין זון [[רבי אברהם מנחם דאנציגער]], וועלכער האט געפירט די חסידות 32 יאר ביז זיין פטירה י"ז אדר ב' תשס"ה. ער ווערט אנגערופן דער "אמרי מנחם" אויפ'ן נאמען פון זיין ספר. | ||
ביי זיין פטירה האט מען אויפגענומען זיין זון, | ביי זיין פטירה האט מען אויפגענומען זיין זון, [[רבי ישראל צבי יאיר דאנציגער]], דער יעצטיגער רבי. ער האט געלערנט אין [[סלאבאדקער ישיבה (בני ברק)|סלאבאדקער ישיבה]], און איז אן איידעם פון רבי משה בערגמאן, דער גרינדער פון ישיבת רשב"י. אין זיין צייט האט זיך די חסידות פארשפרייט און אנטוויקלט איבער דער גאנצער וועלט, און אסאך נייע שטיבל'עך זענען געגרינדעט און אויפגעבויט געווארן, אין אמעריקע און אין ארץ ישראל און אייראפע. | ||
=== דער הויף היינטיגע צייטן === | === דער הויף היינטיגע צייטן === | ||
| שורה 39: | שורה 39: | ||
== דער דאנציגער בוים == | == דער דאנציגער בוים == | ||
רבי צבי הירש דאנציגער, פון קראקא, פאטער פונעם אלעקסאנדער דינאסטיע, (א מחותן מיטן [[קדושת לוי]] פון [[בארדיטשאוו]]) | רבי צבי הירש דאנציגער, פון קראקא, פאטער פונעם אלעקסאנדער דינאסטיע, (א מחותן מיטן [[קדושת לוי]] פון [[בארדיטשאוו]]) | ||
* | *[[רבי שרגא פייוול דאנציגער]] ( - [[כ"ג תשרי]] [[ה'תר"ט]]), פון '''גריצא'''. | ||
** | ** [[רבי יחיאל דאנציגער]] ( - [[י"ד שבט]] [[ה'תרנ"ה]]), פון '''אלעקסאנדער''' דער אלטער רבי. | ||
*** | *** [[רבי ירחמיאל ישראל יצחק דאנציגער]] ( - [[כ"ט טבת]] [[ה'תר"ע]]), פון '''אלעקסאנדער''', דער ישמח ישראל. | ||
*** | *** [[רבי שמואל צבי דאנציגער]] ( - [[ל' תשרי]] [[ה'תרפ"ד]]), פון '''אלעקסאנדער''', דער תפארת שמואל. | ||
**** | **** [[רבי יצחק מנחם מענדל דאנציגער]] ([[ה'תרל"ט]] - ), פון '''אלעקסאנדער''', דער עקידת יצחק. | ||
*** | *** [[רבי בצלאל יאיר דאנציגער]] ( - [[כ"ה אלול]] [[ה'תרצ"ב]]), פון [[לאדזש]]. | ||
**** די ווייב פון | **** די ווייב פון [[רבי יהודה משה דאנציגער]] ( - [[כ"ג אדר א']] [[ה'תשל"ג]]), פון '''אלעקסאנדער''', דער אמונת משה. | ||
***** | ***** [[רבי אברהם מנחם דאנציגער]] ( - [[י"ז אדר|י"ז אדר ב']] [[ה'תשס"ה]]), פון '''אלעקסאנדער''', דער אמרי מנחם. | ||
****** | ****** [[רבי ישראל צבי יאיר דאנציגער]], יעצטיגער '''אלעקסאנדער''' רבי. | ||
{{חסידישע הויפן|אלעקסאנדער{{!}}*}} | {{חסידישע הויפן|אלעקסאנדער{{!}}*}} | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||