מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
ק (החלפת טקסט – "דערוואקס" ב־"ערוואקס") |
אין תקציר עריכה |
||
| (8 מיטלסטע ווערסיעס פון 2 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{יתום}} | {{יתום}} | ||
'''צווישא - "שלום עליכם" שולן''' ("קינדערלאנד" און "רמת שלום") איז דער נאמען פון א נעץ יידישע [[ציוניזם|ציוניסטישע]] שולן אין [[ארגענטינע]] און [[אורוגוויי]]. די ערשטע "שלום עליכם שול" איז געגרונטעט געווארן און יאר 1934, מיטן אויפקום פון דער "צווישא" ("צענטראלע וועלטלעכע יידישע שול ארגאניזאציע"). אין דער | '''צווישא - "שלום עליכם" שולן''' ("קינדערלאנד" און "רמת שלום") איז דער נאמען פון א נעץ יידישע [[ציוניזם|ציוניסטישע]] שולן אין [[ארגענטינע]] און [[אורוגוויי]]. די ערשטע "שלום עליכם שול" איז געגרונטעט געווארן און יאר 1934, מיטן אויפקום פון דער "צווישא" ("צענטראלע וועלטלעכע יידישע שול ארגאניזאציע"). אין דער אידישער וועלט, ווערט אנגענומען די צווישא ווי א וועג-ווייזער אין דעם יידישן וועלטליכן חינוך אין לאטיין [[אמעריקע]]. | ||
דער מאטא פון די עסקנים און שול-טוער פון דער צווישא איז געווען: "אויב פון דעם בניין וועט ארויס א מניין, איז דאס אן עניין". | דער מאטא פון די עסקנים און שול-טוער פון דער צווישא איז געווען: "אויב פון דעם בניין וועט ארויס א מניין, איז דאס אן עניין". | ||
| שורה 7: | שורה 7: | ||
== היסטאריע == | == היסטאריע == | ||
שוין אין יאר 1920, א גרופע אימיגראנטן, אידעאליסטן פון דער לינקער [[פועלי ציון פארטיי]], גרונדן די באראכאוו שולן אין [[בוענאס איירעס]], [[ארגענטינע]]. די יונגע | שוין אין יאר 1920, א גרופע אימיגראנטן, אידעאליסטן פון דער לינקער [[פועלי ציון פארטיי]], גרונדן די באראכאוו שולן אין [[בוענאס איירעס]], [[ארגענטינע]]. די יונגע אידישע אימיגראנטן, אין עלטער פון ארצן ביז דרוו און צוואנציג יאר, אנגעקומענע פון [[מזרח-אייראפע]] האבן פארשטאנען. די וויכטיגווט פון שאפן א דערציערישע ריכטונג אין דעם לעבן פון דער אידישער קהילה, און מיט פול מי און איבערגעגעבנקייט האבן זיי עס געטאן. | ||
אין יאר 1932 האט די אגענטינער רעאקציאנערישע רעגירונג געשלאסן די באראכאוו שולן. | אין יאר 1932 האט די אגענטינער רעאקציאנערישע רעגירונג געשלאסן די באראכאוו שולן. | ||
| שורה 15: | שורה 15: | ||
ס'איז געשאפן געווארן א לערן-פראגראם מיט א הויכן פעדאגאגושן צוגאנג צו וועלטלעך יידיש חינוך און בליק צום יידישן פאלק און [[ארץ ישראל]]. די מערהייט פונעם דידאקטישן מאטעריאל איז געשאפן געווארן דורך די לערעס אליין. "זוכן לערערס" איז געווען דער ערשטער שטאפל. די ערשטע לערערס זענען געבראכט געווארן פון דער קאלאניע "[[מאזעסוויל]]" (חיים וואסערשפרונג און חנה טענענבוים). פון ארגענטינער לערער סעמינאר זענען צוגעקומען פאני קארדונער און לידיא פעמאץ. מיט דער צייט, און מוטן וווקס פון דער צאל תלמידים און קלאסן, האבן זיך אנגעשלאסן בונדערטער לערעס, פון [[קינדערגארטן]] ביז דער מיטלשול. | ס'איז געשאפן געווארן א לערן-פראגראם מיט א הויכן פעדאגאגושן צוגאנג צו וועלטלעך יידיש חינוך און בליק צום יידישן פאלק און [[ארץ ישראל]]. די מערהייט פונעם דידאקטישן מאטעריאל איז געשאפן געווארן דורך די לערעס אליין. "זוכן לערערס" איז געווען דער ערשטער שטאפל. די ערשטע לערערס זענען געבראכט געווארן פון דער קאלאניע "[[מאזעסוויל]]" (חיים וואסערשפרונג און חנה טענענבוים). פון ארגענטינער לערער סעמינאר זענען צוגעקומען פאני קארדונער און לידיא פעמאץ. מיט דער צייט, און מוטן וווקס פון דער צאל תלמידים און קלאסן, האבן זיך אנגעשלאסן בונדערטער לערעס, פון [[קינדערגארטן]] ביז דער מיטלשול. | ||
פרייוויליקע שול-עסקנים פלעגן באזוכן | פרייוויליקע שול-עסקנים פלעגן באזוכן אידישע משפחות און "מאכן קינדער", דאס הייסט, פארשרייבן אידישע קינדער אין דער שול, כדי צו באקומען יידישע ערציאונג, און אזוי אויסמיידן אסימילאציע. מ'האט געדארפט צאלן [[שכר לימוד]], אבער די פארוואלטונג פון דער שול איז נישט מוותר געווען אויף קיין קינד, אפילו ווען די משפחה האט נישט געהאט קיין געלט צו באצאלן. איז כדי צו צעקן די "לעכער" אין בודזשעט, האט מען זיך אויך אפגעגעבן צו "שאפן געלט" (שפנדונגען, בייטראגן, אונטערנעמונגען, א.א.וו.). | ||
און 1942 איז אויפגעשטעלט געווארן די צענטראלע שלום עליכם שול, אויף דער גאס סרנו 341, אין דער געגנט וויזשא קרעספא, אין בוענאס איירעס. מיט דער צייט, האבן אין דער צענטראלער שלום עליכם שול געלערנט צוויי טויזנט תלמידים (פון קינדערגארטן ביז דער מיטלשול). אויך אין די געגנטן מאטאדעראס און פלארוצא זענען געווען שלום עליכם שולן. | און 1942 איז אויפגעשטעלט געווארן די צענטראלע שלום עליכם שול, אויף דער גאס סרנו 341, אין דער געגנט וויזשא קרעספא, אין בוענאס איירעס. מיט דער צייט, האבן אין דער צענטראלער שלום עליכם שול געלערנט צוויי טויזנט תלמידים (פון קינדערגארטן ביז דער מיטלשול). אויך אין די געגנטן מאטאדעראס און פלארוצא זענען געווען שלום עליכם שולן. | ||
| שורה 29: | שורה 29: | ||
אין שול זענען אין פארשידענע צייטן טעטוק געווען באוועגונגען ווי "אדעלי", "יוגנט געזעלשאפט קינדערלאנד", "באראכאו באוועגונג", "[[תנועת דרור]]", "נוף אש". | אין שול זענען אין פארשידענע צייטן טעטוק געווען באוועגונגען ווי "אדעלי", "יוגנט געזעלשאפט קינדערלאנד", "באראכאו באוועגונג", "[[תנועת דרור]]", "נוף אש". | ||
אין דער מיטלשול האט מען געלערנט יידיש, עברית, ליטעראטור, [[תנ"ך]], | אין דער מיטלשול האט מען געלערנט יידיש, עברית, ליטעראטור, [[תנ"ך]], אידישע געשיכטע, [[תלמוד בבלי|גמרא]], [[אגדה]], ידיעת הארץ (ישראל קענטענישן, [[געאגראפיע]]), [[סאציאלאגיע]], [[פסיכאלאגיע]], דידאדטיק, פעדאגאגיע. ביים ענדיקן די לימודים אין דער מיטלשול, איז די מערהייט פון די אביטוריענטן געפארן זיך פארפולקומען אין "[[מכון גרינברג]]" פאר לערערס אין די [[תפוצות]], וואס האט געהערט צו דער מחלקה לתדבות בגולה אין דער [[ציוניסטישער ארגאניזאציע]] אין [[ירושלים]]. נאך א יאר לערנען אין ירושלים, ביים צוריק פארן קיין ארגענטינע, האבן זיי זיך אנגעשלאסן אין דער חינוך טעטיקייט אלס לערערס אין די שלום עליכם שולן און אין אנדערע אנשטאלטן אין דעם שול וועזן אין ארגענטינע. | ||
די עלטערן פון די קינדער און די שול עסקנים, אחוץ די עקאנאמישע שטיצע פאר דער צווישא (ביישטייערונגען, שפענדונגען, אינטער-נעמונגען, א.א.) האבן אויך געשאפן טעטיקייטן און קולטור ראמען פאר ערוואקסענע: "נאציאנאל יידישער פאלקס טעאטער", כאר, רעפעראטן, פאפולערע יידישע אוניבערסיטעט א"נ פון [[יעקב זרובבל]], א.א. | די עלטערן פון די קינדער און די שול עסקנים, אחוץ די עקאנאמישע שטיצע פאר דער צווישא (ביישטייערונגען, שפענדונגען, אינטער-נעמונגען, א.א.) האבן אויך געשאפן טעטיקייטן און קולטור ראמען פאר ערוואקסענע: "נאציאנאל יידישער פאלקס טעאטער", כאר, רעפעראטן, פאפולערע יידישע אוניבערסיטעט א"נ פון [[יעקב זרובבל]], א.א. | ||
| שורה 42: | שורה 42: | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[HE:בית הספר שלום עליכם]] | |||