מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "העברעיִש" ב־"העברעאיש"
ק (החלפת טקסט – "פראַנצייז" ב־"פראנצויז") |
ק (החלפת טקסט – "העברעיִש" ב־"העברעאיש") |
||
| שורה 7: | שורה 7: | ||
אַברהם סוצקעווער איז געבוירן געוואָרן דעם 15טן יולי 1913 (י' תמוז תרע"ג) אין [[סמאָרגאָן]], דאן [[ליטע]] היינט [[בעלאַרוס]], אַ שטעטל אַרום זיבעציג ק"מ פון [[ווילנע]]. זיין זיידע פון דער מאַמעס צד איז געווען דער רב [[שבתי פיינבערג]], מחבר פון ספר "אפיקי מגינים" אויפן [[שלחן ערוך|שלחן־ערוך]]. אין סעפּטעמבער 1915 האָבן קאָזאַקן פּאָגראָמירט און אונטערגעצונדן סמאָרגאָן. די ייִדן האָט מען פאַרטריבן פון שטאָט. ווי אַנדערע משפּחות, האָבן די סוצקעווערס געפונען אַ מקום־מיקלט אין [[סיביר]], אין דער געגנט פון אָמסק, ביים טייך אירטיש. דאָרטן איז ער צו זיבן יאָר פאַריתומט געוואָרן פון זיין פאָטער. | אַברהם סוצקעווער איז געבוירן געוואָרן דעם 15טן יולי 1913 (י' תמוז תרע"ג) אין [[סמאָרגאָן]], דאן [[ליטע]] היינט [[בעלאַרוס]], אַ שטעטל אַרום זיבעציג ק"מ פון [[ווילנע]]. זיין זיידע פון דער מאַמעס צד איז געווען דער רב [[שבתי פיינבערג]], מחבר פון ספר "אפיקי מגינים" אויפן [[שלחן ערוך|שלחן־ערוך]]. אין סעפּטעמבער 1915 האָבן קאָזאַקן פּאָגראָמירט און אונטערגעצונדן סמאָרגאָן. די ייִדן האָט מען פאַרטריבן פון שטאָט. ווי אַנדערע משפּחות, האָבן די סוצקעווערס געפונען אַ מקום־מיקלט אין [[סיביר]], אין דער געגנט פון אָמסק, ביים טייך אירטיש. דאָרטן איז ער צו זיבן יאָר פאַריתומט געוואָרן פון זיין פאָטער. | ||
נאָך דער [[ערשטער וועלט מלחמה]] האָט זיך זיין משפּחה איבערגעקליבן קיין [[ווילנע]], דעמאָלט אונטער פּוילישער הערשאַפט, וואוּ ער האָט זיך געלערנט אין אַ תּלמוד־תּורה און שפּעטער אין אַ פּויליש־שפּראַכיגער ייִדישער גימנאַזיע. צו 14 יאָר אָנגעהויבן שרייבן פּאָעזיע, צו ערשט אויף | נאָך דער [[ערשטער וועלט מלחמה]] האָט זיך זיין משפּחה איבערגעקליבן קיין [[ווילנע]], דעמאָלט אונטער פּוילישער הערשאַפט, וואוּ ער האָט זיך געלערנט אין אַ תּלמוד־תּורה און שפּעטער אין אַ פּויליש־שפּראַכיגער ייִדישער גימנאַזיע. צו 14 יאָר אָנגעהויבן שרייבן פּאָעזיע, צו ערשט אויף העברעאיש, שפּעטער אויף ייִדיש. אין 1930 געוואָרן אַ מיטגליד פון דער ייִדישיסטישער סקויטן־אָרגאַניזאַציע "בין", געגרינדט דורכן לינגוויסט [[מאקס וויינרייך|מאַקס וויינרייך]]. זיין ערשט ליד איז דערשינען אין 1932 אין אַן אויסגאַבע פון דער "בין". | ||
אין 1934 אַריינגעטראָטן אין דער גרופּע פּאָעטן "יונג ווילנע" (שמערקע קאַטשערגינסקי, לייזער וואָלף, סיאָמקע קאַהאַן, [[חיים גראַדע]] א"אַ), און אָנגעהויבן זיך דרוקן אָפטער אין פאַרשידענע ליטעראַרישע צייטשריפטן. כּסדר געלערנט ווי אַן אויטאָדידאַקט און געווען נאָענט צום [[ייוואָ]]. אין 1937 איז אַרויס אין וואַרשע זיין ערשטער פּאָעזיע־באַנד ''לידער''. | אין 1934 אַריינגעטראָטן אין דער גרופּע פּאָעטן "יונג ווילנע" (שמערקע קאַטשערגינסקי, לייזער וואָלף, סיאָמקע קאַהאַן, [[חיים גראַדע]] א"אַ), און אָנגעהויבן זיך דרוקן אָפטער אין פאַרשידענע ליטעראַרישע צייטשריפטן. כּסדר געלערנט ווי אַן אויטאָדידאַקט און געווען נאָענט צום [[ייוואָ]]. אין 1937 איז אַרויס אין וואַרשע זיין ערשטער פּאָעזיע־באַנד ''לידער''. | ||
| שורה 16: | שורה 16: | ||
נאָך דער באַפרייונג האט ער פאר א קורצע צייט געוואוינט אין מאָסקווע, אין [[לאדזש|לאָדזש]] און אין [[פּאַריז]]. דעם 12טן פעברואַר 1946 אַרויסגעטראָטן ווי דער ערשטער ייִדישער עדות אויפן [[נירנבערג פראצעס|נירנבערגער פּראָצעס]] קעגן די נאַצישע קריגס־פאַרברעכער. אין סעפּטעמבער 1947 זיך באַזעצט אין [[ארץ ישראל|ארץ־ישׂראל]]. דאָרטן געוואָרן דער גרינדער און רעדאַקטאָר פונעם זשורנאַל [[די גאָלדענע קייט]] (תּל־אָביב 1949 - 1995) — די העכסטע טריבונע פון דער נאָכמלחמהדיקער ליטעראַטור אויף [[אידיש]]. | נאָך דער באַפרייונג האט ער פאר א קורצע צייט געוואוינט אין מאָסקווע, אין [[לאדזש|לאָדזש]] און אין [[פּאַריז]]. דעם 12טן פעברואַר 1946 אַרויסגעטראָטן ווי דער ערשטער ייִדישער עדות אויפן [[נירנבערג פראצעס|נירנבערגער פּראָצעס]] קעגן די נאַצישע קריגס־פאַרברעכער. אין סעפּטעמבער 1947 זיך באַזעצט אין [[ארץ ישראל|ארץ־ישׂראל]]. דאָרטן געוואָרן דער גרינדער און רעדאַקטאָר פונעם זשורנאַל [[די גאָלדענע קייט]] (תּל־אָביב 1949 - 1995) — די העכסטע טריבונע פון דער נאָכמלחמהדיקער ליטעראַטור אויף [[אידיש]]. | ||
צווישן 1948 און 1996 זענען אַרויס אין ישׂראל קרוב צו דרייסיג ביכער מיט סוצקעווערס פּאָעזיע און פּאָעטישער פּראָזע. צו זיינע יובילייען — 50 יאָר אין 1963, 70 אין 1983 — זענען דערשינען באַזונדערע בענד מיט קריטישע עסייען וועגן אים. ער האָט באַקומען הויכע ליטעראַרישע אויסצייכענונגען אין ישׂראל און אין אַנדערע לענדער. אַזעלכע שרייבער ווי [[טשעסלאַוו מילאָש]] און [[ערי דע לוקאַ]] האָבן אים באַגריסט ווי איינעם פון די וויכטיגסטע פּאָעטן פון 20סטן יאָרהונדערט. זיינע ווערק זענען איבערגעזעצט געוואָרן אין [[ | צווישן 1948 און 1996 זענען אַרויס אין ישׂראל קרוב צו דרייסיג ביכער מיט סוצקעווערס פּאָעזיע און פּאָעטישער פּראָזע. צו זיינע יובילייען — 50 יאָר אין 1963, 70 אין 1983 — זענען דערשינען באַזונדערע בענד מיט קריטישע עסייען וועגן אים. ער האָט באַקומען הויכע ליטעראַרישע אויסצייכענונגען אין ישׂראל און אין אַנדערע לענדער. אַזעלכע שרייבער ווי [[טשעסלאַוו מילאָש]] און [[ערי דע לוקאַ]] האָבן אים באַגריסט ווי איינעם פון די וויכטיגסטע פּאָעטן פון 20סטן יאָרהונדערט. זיינע ווערק זענען איבערגעזעצט געוואָרן אין [[העברעאיש]], [[ענגליש]], [[דייטש]], [[פראנצויזיש|פראנצויזיש]] און פאַרשידענע אַנדערע לשונות. | ||
ער איז נפטר געוואָרן [[ד' שבט]] תּש"ע (דעם 20סטן יאַנואַר 2010) אין תּל־אָביב, אין עלטער פון 96 יאָר. | ער איז נפטר געוואָרן [[ד' שבט]] תּש"ע (דעם 20סטן יאַנואַר 2010) אין תּל־אָביב, אין עלטער פון 96 יאָר. | ||
| שורה 43: | שורה 43: | ||
* [[iarchive:nybc208871|צייטיקע פּנימער]] (תּל־אָביב, פאַרלאַג י.ל.פּרץ, 1970) | * [[iarchive:nybc208871|צייטיקע פּנימער]] (תּל־אָביב, פאַרלאַג י.ל.פּרץ, 1970) | ||
* די פידלרויז (צייכענונגען פון מאַרק שאַגאַל, (תּל־אָביב, די גאָלדענע קייט, 1974) | * די פידלרויז (צייכענונגען פון מאַרק שאַגאַל, (תּל־אָביב, די גאָלדענע קייט, 1974) | ||
* גרינער אַקוואַריום (אַריינפיר פון רות ווייס, | * גרינער אַקוואַריום (אַריינפיר פון רות ווייס, העברעאישער אוניווערסיטעט אין ירושלים, 1975) | ||
* [[iarchive:nybc202166|לידער פון טאָגבוך]] (תּל־אָביב, די גאָלדענע קייט, 1977) | * [[iarchive:nybc202166|לידער פון טאָגבוך]] (תּל־אָביב, די גאָלדענע קייט, 1977) | ||
* [[iarchive:nybc214532|דאָרטן וואוּ עס נעכטיקן די שטערן]] (תּל־אָביב, פאַרלאַג ישׂראל־בוך, 1979) | * [[iarchive:nybc214532|דאָרטן וואוּ עס נעכטיקן די שטערן]] (תּל־אָביב, פאַרלאַג ישׂראל־בוך, 1979) | ||
| שורה 49: | שורה 49: | ||
* פון אַלטע און יונגע כּתב־ידן (תּל־אָביב, פאַרלאַג ישׂראל־בוך, 1982) | * פון אַלטע און יונגע כּתב־ידן (תּל־אָביב, פאַרלאַג ישׂראל־בוך, 1982) | ||
* צווילינג־ברודער (תּל־אָביב, די גאָלדענע קייט, 1986) | * צווילינג־ברודער (תּל־אָביב, די גאָלדענע קייט, 1986) | ||
* די נבואה פון שוואַרצאַפּלען (אַריינפיר פון רות ווייס, | * די נבואה פון שוואַרצאַפּלען (אַריינפיר פון רות ווייס, העברעאישער אוניווערסיטעט אין ירושלים, 1989) | ||
* דער יורש פון רעגן (תּל־אָביב, די גאָלדענע קייט, 1992) | * דער יורש פון רעגן (תּל־אָביב, די גאָלדענע קייט, 1992) | ||
* ביים ליינען פּנימער ( | * ביים ליינען פּנימער (העברעאישער אוניווערסיטעט אין ירושלים, 1993) | ||
* צעוואַקלטע ווענט (תּל־אָביב, די גאָלדענע קייט, 1996) | * צעוואַקלטע ווענט (תּל־אָביב, די גאָלדענע קייט, 1996) | ||
| שורה 66: | שורה 66: | ||
== וועבלינקען == | == וועבלינקען == | ||
* סוצקעווער טרעט אויף ווי אַן עדות ביים נירנבערגער פּראָצעס (אין רוסיש מיט | * סוצקעווער טרעט אויף ווי אַן עדות ביים נירנבערגער פּראָצעס (אין רוסיש מיט העברעאישער איבערזעצונג) http://www.youtube.com/watch?v=rY4GnquFCmE | ||
*[http://www.youtube.com/watch?v=lF6N0uEA_Jc יוטוב] | *[http://www.youtube.com/watch?v=lF6N0uEA_Jc יוטוב] | ||
*[http://www.youtube.com/watch?v=oKPQ4YFtapo] | *[http://www.youtube.com/watch?v=oKPQ4YFtapo] | ||