אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:וויימארער רעפובליק"

קיין ענדערונג אין גרייס ,  פֿאַר 2 יאָר
ק
החלפת טקסט – "פאַרייניקט" ב־"פאראייניגט"
ק (בוט העברות האט באוועגט בלאט וויימארער רעפובליק צו רוי:וויימארער רעפובליק אן לאזן א ווייטערפירונג: סינון)
צייכן: באַדייטן-לינקס
ק (החלפת טקסט – "פאַרייניקט" ב־"פאראייניגט")
שורה 18: שורה 18:
די וויימאר רעפובליק איז געווען איינע פון ​​די רעזולטאטן פון דער [[נאוועמבער רעוואלוציע]] וואס האט אריינגעכאפט דייטשלאנד ביים סוף פון ​​דער ערשטער וועלט מלחמה. די רעפובליקאנער פארם פון רעגירונג האט געגעבן א שטויס צום אינערליכער פאליטישן לעבן פון דייטשלאנד נאך דער פאליטישער און מיליטערישער באַזיגן פון קייזער דייטשלאנד. דערקלערט אין אָנהויב פון דער מלחמה, "[[ציווילע שלום]]", וואָס איז צוגעטראָגן געוואָרן די סאציאל-דעמאָקראַטן, וואָס זענען געווען אין אָפּאָזיציע זינט דער צייט פון דער [[אויסנעמער געזעץ קעגן סאָציאַליסטן|אויסנעמער געזעץ]], איז אַלץ מער קריטיקירט געוואָרן. מיט די אָנקומען פון די [[אומאָפּהענגיק סאציאל דעמאָקראַטיש פארטיי דייטשלאנד|אומאָפּהענגיק סאציאל דעמאָקראַטיש פארטיי פון דייטשלאַנד]]. מי ט דע ר פארשווינדונ ג פו ן דע ר זיכערקיי ט פו ן ניצחון , או ן דע ם דערשינע ן פו ן איבעררייס ן אי ן דע ר שפייז־פארזארגונג , הא ט ד י מלוכה ה פארלויר ן ד י אונטערשטיצונ ג פו ן דע ר געזעלשאפט , או ן ד י מיליטעריש ע באפעל ן פו ן דע ר קייזער־אימפעריע , זייע ר פרעסטיזש .
די וויימאר רעפובליק איז געווען איינע פון ​​די רעזולטאטן פון דער [[נאוועמבער רעוואלוציע]] וואס האט אריינגעכאפט דייטשלאנד ביים סוף פון ​​דער ערשטער וועלט מלחמה. די רעפובליקאנער פארם פון רעגירונג האט געגעבן א שטויס צום אינערליכער פאליטישן לעבן פון דייטשלאנד נאך דער פאליטישער און מיליטערישער באַזיגן פון קייזער דייטשלאנד. דערקלערט אין אָנהויב פון דער מלחמה, "[[ציווילע שלום]]", וואָס איז צוגעטראָגן געוואָרן די סאציאל-דעמאָקראַטן, וואָס זענען געווען אין אָפּאָזיציע זינט דער צייט פון דער [[אויסנעמער געזעץ קעגן סאָציאַליסטן|אויסנעמער געזעץ]], איז אַלץ מער קריטיקירט געוואָרן. מיט די אָנקומען פון די [[אומאָפּהענגיק סאציאל דעמאָקראַטיש פארטיי דייטשלאנד|אומאָפּהענגיק סאציאל דעמאָקראַטיש פארטיי פון דייטשלאַנד]]. מי ט דע ר פארשווינדונ ג פו ן דע ר זיכערקיי ט פו ן ניצחון , או ן דע ם דערשינע ן פו ן איבעררייס ן אי ן דע ר שפייז־פארזארגונג , הא ט ד י מלוכה ה פארלויר ן ד י אונטערשטיצונ ג פו ן דע ר געזעלשאפט , או ן ד י מיליטעריש ע באפעל ן פו ן דע ר קייזער־אימפעריע , זייע ר פרעסטיזש .


דורך דער "[[אקטאבער רעפארם]]" האט די לעצטע רעגירונג פון קייזער דייטשלאנד, אנגעפירט דורך פרינץ [[מקסימיליאן פון באדן|מאקס פון באדן]] געמאכט אן אייגענעם פרואוו צו טוישן די אימפעריאלע קאנסטיטוציע אין דער ריכטונג פון פארלאמענטאריזם אין סדר צו דערגרייכן מער גינציק טערמינען פון שלום טריטי מיט די כוחות ווינערז. די ימפּלאַמענטיישאַן פון רעפארמען אַימעד צו גרינדן [[פּאַרלאַמענערי דעמאָקראַסי]] איז געווען דער באַדינג פון די אַלייז און ספּעציעל דורך די [[פרעזידענט פון די פאַרייניקטע שטאַטן]] [[ווילסאָן, טאמעס וואָאָדראָוו|וואָאָדראָוו ווילסאָן]] פאַר די שלום שמועסן. אין אַן ענטפער אויף דער דייטשישער דעקלאַראַציע פון אַ פייער-אָפּשטעל אין אקטאבער 1918, האָט ער אָפּגעוואָרפן די מעגליכקייט פון שלום-פאַרהאַנדלונגען, אויב דייטשלאַנד איז רעפּריזענטיד דורך די מיליטערישע פירערשאַפט און [[אויטאָקראַטיע|מאָנאַרכיסטישע אויטאָקראַטי]]. דער באשלוס פון דער פירערשאפט פון דער [[קייסעראלער דייטשישער נאַווי|קייסערישער דייטשישער נאַווי]] צו אַרייננעמען די [[רויאַלע נאַווי|בריטישער נאַווי]] נאָך אַ דערקלערט אויפהער האָט געפירט צו דעם [[סיילאָרס רעוואָלט אין קיל|סיילאָרס רעוואָלט]] אין [[קיעל (שטאָט)|קיעל]] און די נאָוועמבער רעוואָלוציע, וואָס האָט ענדלעך באַשלאָסן דעם גורל פון דער קייזער אימפעריע.
דורך דער "[[אקטאבער רעפארם]]" האט די לעצטע רעגירונג פון קייזער דייטשלאנד, אנגעפירט דורך פרינץ [[מקסימיליאן פון באדן|מאקס פון באדן]] געמאכט אן אייגענעם פרואוו צו טוישן די אימפעריאלע קאנסטיטוציע אין דער ריכטונג פון פארלאמענטאריזם אין סדר צו דערגרייכן מער גינציק טערמינען פון שלום טריטי מיט די כוחות ווינערז. די ימפּלאַמענטיישאַן פון רעפארמען אַימעד צו גרינדן [[פּאַרלאַמענערי דעמאָקראַסי]] איז געווען דער באַדינג פון די אַלייז און ספּעציעל דורך די [[פרעזידענט פון די פאראייניגטע שטאַטן]] [[ווילסאָן, טאמעס וואָאָדראָוו|וואָאָדראָוו ווילסאָן]] פאַר די שלום שמועסן. אין אַן ענטפער אויף דער דייטשישער דעקלאַראַציע פון אַ פייער-אָפּשטעל אין אקטאבער 1918, האָט ער אָפּגעוואָרפן די מעגליכקייט פון שלום-פאַרהאַנדלונגען, אויב דייטשלאַנד איז רעפּריזענטיד דורך די מיליטערישע פירערשאַפט און [[אויטאָקראַטיע|מאָנאַרכיסטישע אויטאָקראַטי]]. דער באשלוס פון דער פירערשאפט פון דער [[קייסעראלער דייטשישער נאַווי|קייסערישער דייטשישער נאַווי]] צו אַרייננעמען די [[רויאַלע נאַווי|בריטישער נאַווי]] נאָך אַ דערקלערט אויפהער האָט געפירט צו דעם [[סיילאָרס רעוואָלט אין קיל|סיילאָרס רעוואָלט]] אין [[קיעל (שטאָט)|קיעל]] און די נאָוועמבער רעוואָלוציע, וואָס האָט ענדלעך באַשלאָסן דעם גורל פון דער קייזער אימפעריע.


[[טעקע:Friedrich Ebert.jpg|thumb|170px|דער הויפט פון דער וויימארער רעפובליק [[עבערט, פרידריך (פאליטיקער)|פרידריך עבערט]]]]
[[טעקע:Friedrich Ebert.jpg|thumb|170px|דער הויפט פון דער וויימארער רעפובליק [[עבערט, פרידריך (פאליטיקער)|פרידריך עבערט]]]]