מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "יקסטער" ב־"יגסטער"
ק (החלפת טקסט – "ענלעך" ב־"ענליך") |
ק (החלפת טקסט – "יקסטער" ב־"יגסטער") |
||
| שורה 27: | שורה 27: | ||
די ערד, ווי מיר רופן זי '''ערד קוגל''', איז פאקטיש נישט הונדערט פראצענט רונדיג, זי האט די פארעם פון א פלאכן [[ספערויד]]. זי איז 26 מייל לענגער אין דער ברייט ווי אין דער לענג (צווישן דעם [[צפון פאלוס]] און דעם [[דרום פאלוס]]). די וועלט לויפט ארום אין קאסמאס מיט א שנעלקייט פון 66,000 מייל פער שטונדע (אגב, עס איז נישט דא קיין שום מחלוקה דערין ווי טייל מענטשן מיינען) . דאס האט מען ערשט אויסגעפינען ווען מען האט די ערשטע מאל דערגרייכט אויף דער לבנה מיט סאטעליט טעכנאלאגיע. דער דורכשניטליכער דיאמעטער פון דער ערד איז 12,742 ק"מ, אומגעפער [[π]]/{{ר}}40,000 ק"מ, צוליב דעם וואס מ'האט אריגינעל דעפינירט דעם [[מעטער]] צו זיין 1/10,000,000 פונעם דיסטאנץ צווישן דעם [[עקוואטאר]] און דעם [[צפון פאלוס]] דורך [[פאריז]], [[פראנקרייך]]. | די ערד, ווי מיר רופן זי '''ערד קוגל''', איז פאקטיש נישט הונדערט פראצענט רונדיג, זי האט די פארעם פון א פלאכן [[ספערויד]]. זי איז 26 מייל לענגער אין דער ברייט ווי אין דער לענג (צווישן דעם [[צפון פאלוס]] און דעם [[דרום פאלוס]]). די וועלט לויפט ארום אין קאסמאס מיט א שנעלקייט פון 66,000 מייל פער שטונדע (אגב, עס איז נישט דא קיין שום מחלוקה דערין ווי טייל מענטשן מיינען) . דאס האט מען ערשט אויסגעפינען ווען מען האט די ערשטע מאל דערגרייכט אויף דער לבנה מיט סאטעליט טעכנאלאגיע. דער דורכשניטליכער דיאמעטער פון דער ערד איז 12,742 ק"מ, אומגעפער [[π]]/{{ר}}40,000 ק"מ, צוליב דעם וואס מ'האט אריגינעל דעפינירט דעם [[מעטער]] צו זיין 1/10,000,000 פונעם דיסטאנץ צווישן דעם [[עקוואטאר]] און דעם [[צפון פאלוס]] דורך [[פאריז]], [[פראנקרייך]]. | ||
דער | דער נידריגסטער פונקט אויף דער ערד איז 418- מעטער ביים [[ים המלח]], און דער העכסטער פונקט איז דער שפיץ פונעם [[עווערעסט]] בארג, געשאצט 8,848 מעטער. די דורכשניט הייך פון דער ערד איבערן ים פלאך איז 840 מעטער. | ||
די יבשה פון דער ערד ווערט צעטיילט אין זיבן [[קאנטינענט]]ן: [[אויסטראליע]], [[אזיע]], [[אייראפע]], [[אנטארקטיקע]], [[צפון אמעריקע|צפון]] און [[דרום אמעריקע]], און [[אפריקע]], און פארשידענע ימען. אויך קען די ערד ווערן צעטיילט אינעם [[צפון האלבקיילעך|צפון]] און [[דרום האלבקיילעך|דרום]] האלבקייליכער, צענטרירט אויף די צוויי [[צפון פאלוס|פאלוסן]]. (מען רעדט אויך וועגן די [[מזרח האלבקיילעך|מזרח]] און [[מערב האלבקיילעך|מערב]] האלבקייליכער, אבער דאס איז נישט קיין געאגראפישן באגריף.) | די יבשה פון דער ערד ווערט צעטיילט אין זיבן [[קאנטינענט]]ן: [[אויסטראליע]], [[אזיע]], [[אייראפע]], [[אנטארקטיקע]], [[צפון אמעריקע|צפון]] און [[דרום אמעריקע]], און [[אפריקע]], און פארשידענע ימען. אויך קען די ערד ווערן צעטיילט אינעם [[צפון האלבקיילעך|צפון]] און [[דרום האלבקיילעך|דרום]] האלבקייליכער, צענטרירט אויף די צוויי [[צפון פאלוס|פאלוסן]]. (מען רעדט אויך וועגן די [[מזרח האלבקיילעך|מזרח]] און [[מערב האלבקיילעך|מערב]] האלבקייליכער, אבער דאס איז נישט קיין געאגראפישן באגריף.) | ||
| שורה 51: | שורה 51: | ||
=== אטמאספער === | === אטמאספער === | ||
{{הויפט ארטיקל|אטמאספער}} | {{הויפט ארטיקל|אטמאספער}} | ||
די ערד איז ארומגענומען מיטן אטמאספער, וואס איז 78% [[אזאט]] און 21% [[זויערשטאף]], מיט א קליין ביסל וואסער דאמף און קארבאן דיאקסיד. דער | די ערד איז ארומגענומען מיטן אטמאספער, וואס איז 78% [[אזאט]] און 21% [[זויערשטאף]], מיט א קליין ביסל וואסער דאמף און קארבאן דיאקסיד. דער נידריגסטער טייל פונעם אטמאספער, מיט 80% פון זיין מאסע, הייסט דער [[טראפאספער]], און איז הויך צווישן 8 ק"מ (ביי די פאלוסן) ביז 17 ק"מ (ביים עקוואטאר). ענערגיע פון דער [[זון]] ווארעמט אן דעם טראפאספער (און דעם אייבערפלאך פון דער ערד) אזוי ברייטערט זיך אויס די לופט. במילא האט די לופט איבער דער ערד א נידריגע געדיכטקייט, און זי הייבט אן ארויפגיין, ווען די קילערע לופט פון אויבן פאלט אראפ. דאס שאפט א כסדרדיקע צירקולאציע פון לופט וואס טרייבט וועטער און קלימאט. | ||
די הויפט אטמאספערישע צירקולאציעס זענען די [[האנדל ווינט]]ן צווישן 30ְº גארטל-ליניעס און דעם עקוואטאר און די מערבדיקע ווינטן צווישן 30ְº און 60ְº. אויך האבן די אקעאן שטראמען אן איינפלוס איבערן וועטער. | די הויפט אטמאספערישע צירקולאציעס זענען די [[האנדל ווינט]]ן צווישן 30ְº גארטל-ליניעס און דעם עקוואטאר און די מערבדיקע ווינטן צווישן 30ְº און 60ְº. אויך האבן די אקעאן שטראמען אן איינפלוס איבערן וועטער. | ||