מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "עטלעכע" ב־"עטליכע"
ק (החלפת טקסט – "באשעפטיק" ב־"באשעפטיג") |
ק (החלפת טקסט – "עטלעכע" ב־"עטליכע") |
||
| שורה 119: | שורה 119: | ||
אין די נייע רייכסטאג, [[פארלאמענטארע וואלן אין דייטשלאנד (1932, נאוועמבער)|וואלן]] וואס זענען פארגעקומען אין נאוועמבער פונעם זעלבן יאר, טראץ דעם אונטערגאנג אין דער נסדאפ, איז ווידער נישט געווען קיין מערהייט וואס איז פעאיג צו פארמירן א רעגירונג. פאפן האט רעזיגנירט נאכדעם וואס ער האט נישט געקענט באזיכערן [[רייכסוועהר]] שטיצע פארן שאפן א דיקטאטארישע רעגירונג. דערצו האט דער רייכסטאג געראטן, צוליב פאפענס פראצעדורעלן טעות, אים ארויסצוגעבן [[א שטימען פון אי בטחון]], כאטש עס האט פאר אים נישט אריינגעברענגט לעגאַלע קאנסעקווענצן, אבער האט געהאט א גרויסן ציבור געשריי. אין דער נישטאָ פון שטיצע פונעם קריג-מיניסטער [[שלייטשער, קורט פון|קורט פון שלייטשער]], וואָס האָט זיך באַוויזן ביי די מיליטערישע איבונגען וואָס האָבן דורכגעפירט אָפּעראַציעס בעתן אויפשטאַנד, האָט הינדענבורג זיך אָפּגעזאָגט צו צעלאָזן דעם רייכסטאג און נישט באַשטימט קיין נייע וואַלן. טאָג. אַזאַ סאַספּענשאַן פון פּאַרליאַמענט מיט רעפערענץ צו די שטאַט פון נויטפאַל איז געווען אַ קלאָר הילעל פון די וויימאַר קאָנסטיטוטיאָן. | אין די נייע רייכסטאג, [[פארלאמענטארע וואלן אין דייטשלאנד (1932, נאוועמבער)|וואלן]] וואס זענען פארגעקומען אין נאוועמבער פונעם זעלבן יאר, טראץ דעם אונטערגאנג אין דער נסדאפ, איז ווידער נישט געווען קיין מערהייט וואס איז פעאיג צו פארמירן א רעגירונג. פאפן האט רעזיגנירט נאכדעם וואס ער האט נישט געקענט באזיכערן [[רייכסוועהר]] שטיצע פארן שאפן א דיקטאטארישע רעגירונג. דערצו האט דער רייכסטאג געראטן, צוליב פאפענס פראצעדורעלן טעות, אים ארויסצוגעבן [[א שטימען פון אי בטחון]], כאטש עס האט פאר אים נישט אריינגעברענגט לעגאַלע קאנסעקווענצן, אבער האט געהאט א גרויסן ציבור געשריי. אין דער נישטאָ פון שטיצע פונעם קריג-מיניסטער [[שלייטשער, קורט פון|קורט פון שלייטשער]], וואָס האָט זיך באַוויזן ביי די מיליטערישע איבונגען וואָס האָבן דורכגעפירט אָפּעראַציעס בעתן אויפשטאַנד, האָט הינדענבורג זיך אָפּגעזאָגט צו צעלאָזן דעם רייכסטאג און נישט באַשטימט קיין נייע וואַלן. טאָג. אַזאַ סאַספּענשאַן פון פּאַרליאַמענט מיט רעפערענץ צו די שטאַט פון נויטפאַל איז געווען אַ קלאָר הילעל פון די וויימאַר קאָנסטיטוטיאָן. | ||
==== וואָן שלייטשער רעגירונג ==== | ==== וואָן שלייטשער רעגירונג ==== | ||
אנשטאט פאפן איז דער גענעראל [[קורט פון שלייטשער]] באשטימט געווארן אויפן פאסט פון רייך קאנצלער, וועלכער האט געפירט א געהיימע פאליטישע שפיל און איז געווען פארמישט אין דער רעזיגנאציע פון פאפן. אָבער, זיין פּלאַן צו באַקומען אויס פון דעם קריזיס ניט אַנדערש. ער האט געראטן צו פארמירן א ברייטן פראנט פון פאליטישע קראפטן פון פארשידענע אידעאלאגישע אריענטאציעס - פון האנדלספאראנען ביזן לינקן פליגל פון דער נסדאפ, אנגעפירט דורך [[סטראסער, גרעגאר|גרעגאר שטראסער]]. אנדערש ווי פאפן, האט שלייטשער געשטעלט זיין האפענונג נישט אויף קאנסטיטוציעלע רעפארמען, נאר אויף דעם באלאנס פון סאציאלע כוחות. דעם 28סטן יאנואר 1933 איז שלייטשער אויך געצוואונגען געווארן צו רעזיגנירן, נאכדעם וואס ער האט באקומען דעם אפזאג פון הינדענבורג צו דערקלערן א עמערדזשענסי שטאנד, נאכדעם וואס ער האט בדעה, אנדערש ווי פאפען, צו גיינצויגן צו דער אויפשטעל פון דעמאקראטיע. שלייכער איז נישט געווען קיין דעמאקראט, זיין שטעלונג צו דער נסד"פ האט זיך | אנשטאט פאפן איז דער גענעראל [[קורט פון שלייטשער]] באשטימט געווארן אויפן פאסט פון רייך קאנצלער, וועלכער האט געפירט א געהיימע פאליטישע שפיל און איז געווען פארמישט אין דער רעזיגנאציע פון פאפן. אָבער, זיין פּלאַן צו באַקומען אויס פון דעם קריזיס ניט אַנדערש. ער האט געראטן צו פארמירן א ברייטן פראנט פון פאליטישע קראפטן פון פארשידענע אידעאלאגישע אריענטאציעס - פון האנדלספאראנען ביזן לינקן פליגל פון דער נסדאפ, אנגעפירט דורך [[סטראסער, גרעגאר|גרעגאר שטראסער]]. אנדערש ווי פאפן, האט שלייטשער געשטעלט זיין האפענונג נישט אויף קאנסטיטוציעלע רעפארמען, נאר אויף דעם באלאנס פון סאציאלע כוחות. דעם 28סטן יאנואר 1933 איז שלייטשער אויך געצוואונגען געווארן צו רעזיגנירן, נאכדעם וואס ער האט באקומען דעם אפזאג פון הינדענבורג צו דערקלערן א עמערדזשענסי שטאנד, נאכדעם וואס ער האט בדעה, אנדערש ווי פאפען, צו גיינצויגן צו דער אויפשטעל פון דעמאקראטיע. שלייכער איז נישט געווען קיין דעמאקראט, זיין שטעלונג צו דער נסד"פ האט זיך עטליכע מאל געטוישט, אבער צום סוף האט ער רעקאמענדירט הינדענבורג, אז היטלער זאל באשטימט ווערן [[היטלער'ס קאבינעט|קאבינעט ראשי]]. | ||
ד י אנשטאלטונ ג פו ן שלייטשער ס בעטיציע ם פא ר דע ם צעלאז ן דע ם רייכשטא ג או ן דעקלארא ט פו ן א נויט ־ שטאנ ד אי ז דערקלער ט געווארן , א ז אוי ף דע ר נעקסטע ר פארזאמלונ ג דע ם 31 ־ט ן יאנואר , 1933 , הא ט דע ר רייכ ־ טאג , זי ך געגריי ט צ ו דורכצופיר ן א ניש ט צוטרוי ן אי ן אים . הינדענבורג האט מאטירט זיין אפזאגן אזוי: ''' אין דעם מצב קען איך עס נישט טאן. איך באמערק מיט דאנקבארקייט, אז איר האט פרובירט צו געווינען די נאציאנאל-סאציאליסטן און שאפן א מערהייט אינעם רייכסטאג. צום באַדויערן, דאָס האט נישט געארבעט, און דעריבער עס איז נייטיק צו פּרובירן אנדערע פּאַסאַבילאַטיז.'' | ד י אנשטאלטונ ג פו ן שלייטשער ס בעטיציע ם פא ר דע ם צעלאז ן דע ם רייכשטא ג או ן דעקלארא ט פו ן א נויט ־ שטאנ ד אי ז דערקלער ט געווארן , א ז אוי ף דע ר נעקסטע ר פארזאמלונ ג דע ם 31 ־ט ן יאנואר , 1933 , הא ט דע ר רייכ ־ טאג , זי ך געגריי ט צ ו דורכצופיר ן א ניש ט צוטרוי ן אי ן אים . הינדענבורג האט מאטירט זיין אפזאגן אזוי: ''' אין דעם מצב קען איך עס נישט טאן. איך באמערק מיט דאנקבארקייט, אז איר האט פרובירט צו געווינען די נאציאנאל-סאציאליסטן און שאפן א מערהייט אינעם רייכסטאג. צום באַדויערן, דאָס האט נישט געארבעט, און דעריבער עס איז נייטיק צו פּרובירן אנדערע פּאַסאַבילאַטיז.'' | ||