אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:אידיש"

קיין ענדערונג אין גרייס ,  פֿאַר 2 יאָר
ק
החלפת טקסט – "לעכע" ב־"ליכע"
ק (החלפת טקסט – "פאַראַן" ב־"פארהאן")
ק (החלפת טקסט – "לעכע" ב־"ליכע")
שורה 24: שורה 24:
היינט צוטאגס רעדן מערערע מענטשן יידיש אין [[אמעריקע]], אין ארץ [[ישראל]], ענגלאנד, בעלגיע, [[קאנאדע]], אבער אלס אַ מאמע שפראך, איז עס אנגענומען בעיקר ביי די [[פרום|פרומע]] [[חסיד]]ישע קרייזן,<ref>[http://yiddish.forward.com/node/284 "סטאנדארט יידיש"], [[לייזער בורקא]], [[יוני 8]] [[2007]].</ref> און אויך ביי די ירושולים'ער פרושים קרייזן וואס ביי טייל פון זיי ווערט באטראכט אידיש אלס א מיטל זיך אפטיילן פון די גויאישע און פרייע גאס.
היינט צוטאגס רעדן מערערע מענטשן יידיש אין [[אמעריקע]], אין ארץ [[ישראל]], ענגלאנד, בעלגיע, [[קאנאדע]], אבער אלס אַ מאמע שפראך, איז עס אנגענומען בעיקר ביי די [[פרום|פרומע]] [[חסיד]]ישע קרייזן,<ref>[http://yiddish.forward.com/node/284 "סטאנדארט יידיש"], [[לייזער בורקא]], [[יוני 8]] [[2007]].</ref> און אויך ביי די ירושולים'ער פרושים קרייזן וואס ביי טייל פון זיי ווערט באטראכט אידיש אלס א מיטל זיך אפטיילן פון די גויאישע און פרייע גאס.
   
   
אין דער פארגאנגנהייט איז יידיש געווען זייער א רייכע טאָג־טעגלעכע שפראך און פעסטגעשטעלט מיט מאדערנער [[קולטור]] ([[ליטעראטור]], [[פארשטעלונג]]ען, [[דיכטונג]]ען, [[טעאטער]] און נאך).
אין דער פארגאנגנהייט איז יידיש געווען זייער א רייכע טאָג־טעגליכע שפראך און פעסטגעשטעלט מיט מאדערנער [[קולטור]] ([[ליטעראטור]], [[פארשטעלונג]]ען, [[דיכטונג]]ען, [[טעאטער]] און נאך).
=== צאל יידיש רעדערס ===
=== צאל יידיש רעדערס ===
פאלגנד זענען די צאל יידיש־רעדערס אין דער וועלט וואס האבן יידיש פאר זייער [[מוטערשפראך]] און זייער אומגאנגשפראך.{{הערה|[http://yiddish.forward.com/node/3882 שיקל פישמאן, ''פארווערטס'', סטאטיסטיק וועגן יידיש (2010)]}}
פאלגנד זענען די צאל יידיש־רעדערס אין דער וועלט וואס האבן יידיש פאר זייער [[מוטערשפראך]] און זייער אומגאנגשפראך.{{הערה|[http://yiddish.forward.com/node/3882 שיקל פישמאן, ''פארווערטס'', סטאטיסטיק וועגן יידיש (2010)]}}
שורה 46: שורה 46:


== דיאַלעקטן ==
== דיאַלעקטן ==
ייִדיש האָט צוויי גרויסע גרופּעס דיאַלעקטן: דאָס מזרח יידיש און דאָס מערב ייִדיש. ס'רוב היינטיגע ייִדיש־רעדערס שטאַמען פון מזרח־אייראָפּע און גיין נאָך די מזרחדיקע נוסחאָות אין רייד, בעת די מערבדיקע דיאַלעקטן זענען אין גאַנצן אָפּגעשטאָרבן. דאָס מערב ייִדיש טיילט מען אין דרום־מערב, צענטראַל־מערב (צוזאַמען: דאָס דורמדיקע מערב ייִדיש) און צפון־מערב דיאַלעקט גרופּעס. מזרח ייִדיש האָט אויך צוויי צווייגן: צפון־מזרח ייִדיש ("ליטוויש", וואָס שליסט איין דאָס "שטאַם־ליטוויש" און קורלענדער ייִדיש) און די דרומדיקע גרופּע מיט דעם דרום־מזרח יידיש און דעם צענטראל־מזרח יידיש<ref name=Katz79>קאַץ ד (1979) די אינעווייניקסטע קלאסיפיקאציע פון די מערב יידישע דיאלעקטן. ''53סטע יערלעכע ייוואָ קאָנפערענץ, 10-13 נאָוועמבער 1979''</ref><ref name=Katz83>Katz D (1983) Zur Dialektologie des Jiddischen. ''In: W Besch et al (eds) Dialektologie. Ein Handbuch zur deutschen und allgemeinen Dialektforschung'': 1018–1041</ref>.
ייִדיש האָט צוויי גרויסע גרופּעס דיאַלעקטן: דאָס מזרח יידיש און דאָס מערב ייִדיש. ס'רוב היינטיגע ייִדיש־רעדערס שטאַמען פון מזרח־אייראָפּע און גיין נאָך די מזרחדיקע נוסחאָות אין רייד, בעת די מערבדיקע דיאַלעקטן זענען אין גאַנצן אָפּגעשטאָרבן. דאָס מערב ייִדיש טיילט מען אין דרום־מערב, צענטראַל־מערב (צוזאַמען: דאָס דורמדיקע מערב ייִדיש) און צפון־מערב דיאַלעקט גרופּעס. מזרח ייִדיש האָט אויך צוויי צווייגן: צפון־מזרח ייִדיש ("ליטוויש", וואָס שליסט איין דאָס "שטאַם־ליטוויש" און קורלענדער ייִדיש) און די דרומדיקע גרופּע מיט דעם דרום־מזרח יידיש און דעם צענטראל־מזרח יידיש<ref name=Katz79>קאַץ ד (1979) די אינעווייניקסטע קלאסיפיקאציע פון די מערב יידישע דיאלעקטן. ''53סטע יערליכע ייוואָ קאָנפערענץ, 10-13 נאָוועמבער 1979''</ref><ref name=Katz83>Katz D (1983) Zur Dialektologie des Jiddischen. ''In: W Besch et al (eds) Dialektologie. Ein Handbuch zur deutschen und allgemeinen Dialektforschung'': 1018–1041</ref>.


== שרייבן ייִדיש ==
== שרייבן ייִדיש ==