מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "לעכער" ב־"ליכער"
ק (החלפת טקסט – "גרענעצ" ב־"גרעניצ") |
ק (החלפת טקסט – "לעכער" ב־"ליכער") |
||
| שורה 8: | שורה 8: | ||
}} | }} | ||
[[טעקע:LocationAsia.png|קליין|200px|אזיע אין דער וועלט]] | [[טעקע:LocationAsia.png|קליין|200px|אזיע אין דער וועלט]] | ||
'''אַזיע''' איז דער גרעסטער און מערסט־באפעלקערטער [[קאָנטינענט]] פון דער [[ערד פלאנעט]], און געפינט זיך אים דעם צפונדיקן און דעם מזרחדיקן [[האלבקוגל]]. אזיע באדעקט 8.6% פון דער ערד'ס אויבערפלאך שטח (אדער 29.9% פון דעם יבשה שטח) און, מיט בערך 4.427 ביליאן מענטשן, האט זי 60% פון דער וועלט'ס היינטיגער | '''אַזיע''' איז דער גרעסטער און מערסט־באפעלקערטער [[קאָנטינענט]] פון דער [[ערד פלאנעט]], און געפינט זיך אים דעם צפונדיקן און דעם מזרחדיקן [[האלבקוגל]]. אזיע באדעקט 8.6% פון דער ערד'ס אויבערפלאך שטח (אדער 29.9% פון דעם יבשה שטח) און, מיט בערך 4.427 ביליאן מענטשן, האט זי 60% פון דער וועלט'ס היינטיגער מענטשליכער באפעלקערונג. אין דעם 20סטן יארהונדערט האט די באפעלקערונג פון אזיע געמערט פיר מאל. | ||
די ימען ארום אזיע זענען דער [[מיטלענדישער ים]], דער [[שווארצער ים]], דער [[אינדישער אקעאן]] צו דרום, דער [[פאציפישער אקעאן]] צו מזרח און דער [[ארקטישער אקעאן]] צו צפון. אזיע איז צעשיידט פון אייראפע מיט די [[קאווקאז בערג]] און די [[אוראל בערג|אוראל-געבערג]]. | די ימען ארום אזיע זענען דער [[מיטלענדישער ים]], דער [[שווארצער ים]], דער [[אינדישער אקעאן]] צו דרום, דער [[פאציפישער אקעאן]] צו מזרח און דער [[ארקטישער אקעאן]] צו צפון. אזיע איז צעשיידט פון אייראפע מיט די [[קאווקאז בערג]] און די [[אוראל בערג|אוראל-געבערג]]. | ||
| שורה 24: | שורה 24: | ||
דער איסלאמישער [[כאליפאט]] האט איבערגענומען דעם מיטל מזרח און צענטראל־אזיע ביי דער [[איסלאמישע עקספאנסיע|איסלאמישער עקספאנסיע]] אינעם 7טן יארהונדערט. די [[מאנגאלישע אימפעריע]] האט איינגענומען א גרויסן טייל פון אזיע אין דעם 13טן יארהונדערט, א שטח פון כינע ביז אייראפע. | דער איסלאמישער [[כאליפאט]] האט איבערגענומען דעם מיטל מזרח און צענטראל־אזיע ביי דער [[איסלאמישע עקספאנסיע|איסלאמישער עקספאנסיע]] אינעם 7טן יארהונדערט. די [[מאנגאלישע אימפעריע]] האט איינגענומען א גרויסן טייל פון אזיע אין דעם 13טן יארהונדערט, א שטח פון כינע ביז אייראפע. | ||
דער [[שווארצער טויט]], פון די שווערסטע [[פאנדעמיע]]ס אין דער | דער [[שווארצער טויט]], פון די שווערסטע [[פאנדעמיע]]ס אין דער מענטשליכער היסטאריע, האט אנגעהויבן אייגענטלעך אין די פארטריקנטע פלוינען פון צענטראל־אזיע, פון וואנעט ער איז ווייטערגעגאנגן אדורך דער [[זיידן גאס]]. | ||
די [[רוסלענדישע אימפעריע]] האט זיך אנגעהויבן פארגרעסערן אין אזיע פונעם 17טן יארהונדערט, און ענדלעך האט זי געהערשט איבער גאנץ [[סיביר]] און דעם גרעסטן טייל פון [[צענטראל-אזיע]] ביים סוף פונעם 19טן יארהונדערט. די [[אטאמאנישע אימפעריע]] האט געהערשט איבער [[אנאטאליע]], דעם [[מיטל מזרח]], [[צפון אפריקע]] און די [[באלקאן לענדער]] פונעם 16טן יארהונדערט. אינעם 16טן יארהונדערט האט די איסלאמישע [[מוגהאל אימפעריע]] געהערשט איבער א גרויסן טייל פון אינדיע. | די [[רוסלענדישע אימפעריע]] האט זיך אנגעהויבן פארגרעסערן אין אזיע פונעם 17טן יארהונדערט, און ענדלעך האט זי געהערשט איבער גאנץ [[סיביר]] און דעם גרעסטן טייל פון [[צענטראל-אזיע]] ביים סוף פונעם 19טן יארהונדערט. די [[אטאמאנישע אימפעריע]] האט געהערשט איבער [[אנאטאליע]], דעם [[מיטל מזרח]], [[צפון אפריקע]] און די [[באלקאן לענדער]] פונעם 16טן יארהונדערט. אינעם 16טן יארהונדערט האט די איסלאמישע [[מוגהאל אימפעריע]] געהערשט איבער א גרויסן טייל פון אינדיע. | ||
| שורה 39: | שורה 39: | ||
אזיע האט דעם צווייטן גרעסטן ווערד-פראדוקט פון די קאנטינענטן, נאך אייראפע, אבער דעם גרעסטן ווען געמאסטן לויטן [[גלייכן קויפקראפט]]. אין 2011 זענען געווען די גרעסטע נאציאנאלע עקאנאמיעס אין אזיע די פון [[כינע]], [[יאפאן]], [[אינדיע]], [[דרום קארעא]] און [[אינדאנעזיע]]. | אזיע האט דעם צווייטן גרעסטן ווערד-פראדוקט פון די קאנטינענטן, נאך אייראפע, אבער דעם גרעסטן ווען געמאסטן לויטן [[גלייכן קויפקראפט]]. אין 2011 זענען געווען די גרעסטע נאציאנאלע עקאנאמיעס אין אזיע די פון [[כינע]], [[יאפאן]], [[אינדיע]], [[דרום קארעא]] און [[אינדאנעזיע]]. | ||
אין די שפעטערדיקע 1990ער און פריערדיגע 2000ער יארן, זענען די עקאנאמיעס פון כינע<ref>[http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=916768 Five Years of China's WTO Membership. EU and US Perspectives on China's Compliance with Transparency Commitments and the Transitional Review Mechanism], Legal Issues of Economic Integration, Kluwer Law International, Volume 33, Number 3, pp. 263-304, 2006. by [http://papers.ssrn.com/sol3/cf_dev/AbsByAuth.cfm?per_id=629289 Paolo Farah]</ref> און אינדיע, געוואקסן געשווינט, ביידע מיט א | אין די שפעטערדיקע 1990ער און פריערדיגע 2000ער יארן, זענען די עקאנאמיעס פון כינע<ref>[http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=916768 Five Years of China's WTO Membership. EU and US Perspectives on China's Compliance with Transparency Commitments and the Transitional Review Mechanism], Legal Issues of Economic Integration, Kluwer Law International, Volume 33, Number 3, pp. 263-304, 2006. by [http://papers.ssrn.com/sol3/cf_dev/AbsByAuth.cfm?per_id=629289 Paolo Farah]</ref> און אינדיע, געוואקסן געשווינט, ביידע מיט א דורכשניטליכער יערליכער געוואוקס ראטע פון מער ווי 8%. אנדערע לענדער אין אזיע וואס וואקסן גיך זענען [[ישראל]], [[מאלייזיע]], [[אינדאנעזיע]], [[באנגלאדעש]], די [[פיליפינען]], [[פאקיסטאן]], [[וויעטנאם]], [[מאנגאליי]], [[אוזבעקיסטאן]] און [[ציפערן]], און מינעראל רייכע לענדער ווי [[קאזאכסטאן]], [[טורקמעניסטאן]], [[איראן]], [[ברוניי]], [[פאראייניגטע אראבישע עמיראטן]], [[קאטאר]], [[קואווייט]], [[סאודי אראביע]], [[באכריין]], און [[אמאן]]. | ||
אנגוס מאדיסאן שרייבט אז די טויזנט יאר פאר יאר 0 האט אינדיע געהאט די גרעסטע עקאנאמיע אין דער וועלט. כינע האט געהאט די גרעסטע און מערסט פארגעשריטענע עקאנאמיע אין דער וועלט דורך א גרויסן טייל פון איר היסטאריע, ביז די [[בריטישע אימפעריע]] (אחוץ [[אינדיע]]) האט זי איבערגעיאגט אינמיטן דעם 19טן יארהונדערט. עטלעכע יארצענדלינגען אין דעם 20סטן יארהונדערט האט יאפאן געהאט די גרעסטע עקאנאמיע אין אזיע, און די צווייטע גרעסטע פון אלע לענדער אין דער וועלט, אריבערשטייגנדיג דייטשלאנד אין 1968 און דעם [[סאוועטן פארבאנד]] אין 1986. דאס האט געצויגן ביז 2010, ווען כינע האט איבערגעיאגט יאפאן צו ווערן דער וועלט'ס צווייטע גרעסטע עקאנאמיע. | אנגוס מאדיסאן שרייבט אז די טויזנט יאר פאר יאר 0 האט אינדיע געהאט די גרעסטע עקאנאמיע אין דער וועלט. כינע האט געהאט די גרעסטע און מערסט פארגעשריטענע עקאנאמיע אין דער וועלט דורך א גרויסן טייל פון איר היסטאריע, ביז די [[בריטישע אימפעריע]] (אחוץ [[אינדיע]]) האט זי איבערגעיאגט אינמיטן דעם 19טן יארהונדערט. עטלעכע יארצענדלינגען אין דעם 20סטן יארהונדערט האט יאפאן געהאט די גרעסטע עקאנאמיע אין אזיע, און די צווייטע גרעסטע פון אלע לענדער אין דער וועלט, אריבערשטייגנדיג דייטשלאנד אין 1968 און דעם [[סאוועטן פארבאנד]] אין 1986. דאס האט געצויגן ביז 2010, ווען כינע האט איבערגעיאגט יאפאן צו ווערן דער וועלט'ס צווייטע גרעסטע עקאנאמיע. | ||