מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "אונדז" ב־"אונז"
ק (החלפת טקסט – "פריערדיק" ב־"פריערדיג") |
ק (החלפת טקסט – "אונדז" ב־"אונז") |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
'''פרקי דרבי אליעזר''' (אדער: '''פרקי רבי אליעזר''', '''פרקים דרבי אליעזר''', אין ראשי תיבות: פדר"א) איז איינע פון די באוואוסטע [[מדרש]]ים אויף דער [[תורה]]. דער מדרש ווערט געבראכט אין עטליכע [[גאונים]] און בעיקר אין א סאך [[ראשונים]] פון [[אייראפע]] און פון [[אפריקע]] וואס האבן געלעבט אין דער [[מיטל אלטער]] עפאכע. בדרך כלל איז געווען אנגענומען אז דער [[תנא]] ר' [[אליעזר בן הורקנוס]] און זיינע [[תלמיד]]ים האבן מחבר געווען דעם ספר.{{הערה|א גאנצע ליסטע פון די ראשונים זיינען אין די דעה אז דער תנא ר' אליעזר בן הורקנוס איז דער מחבר פון | '''פרקי דרבי אליעזר''' (אדער: '''פרקי רבי אליעזר''', '''פרקים דרבי אליעזר''', אין ראשי תיבות: פדר"א) איז איינע פון די באוואוסטע [[מדרש]]ים אויף דער [[תורה]]. דער מדרש ווערט געבראכט אין עטליכע [[גאונים]] און בעיקר אין א סאך [[ראשונים]] פון [[אייראפע]] און פון [[אפריקע]] וואס האבן געלעבט אין דער [[מיטל אלטער]] עפאכע. בדרך כלל איז געווען אנגענומען אז דער [[תנא]] ר' [[אליעזר בן הורקנוס]] און זיינע [[תלמיד]]ים האבן מחבר געווען דעם ספר.{{הערה|א גאנצע ליסטע פון די ראשונים זיינען אין די דעה אז דער תנא ר' אליעזר בן הורקנוס איז דער מחבר פון אונזער ספר - דריי ביישפילן וועט זיין גענוג: | ||
:(א) דער [[רמב"ם]] אין מורה נבוכים חלק ב אנהייב פרק כו (עמ' רכא, אין קאפח'ס מהדורה) שרייבט אזוי: | :(א) דער [[רמב"ם]] אין מורה נבוכים חלק ב אנהייב פרק כו (עמ' רכא, אין קאפח'ס מהדורה) שרייבט אזוי: | ||
::{{דיק|ראיתי לר' אליעזר הגדול דברים בפרקים המפורסמים הידועים בשם פרקי ר' אליעזר, לא ראיתי כלל יותר תמוהים מהם בדברי אף אחד מההולכים בתורת משה רבנו והוא, שהוא אמר דברים שמע לשונו, אמר, '''שמים מאי זה מקום נבראו מאור לבושו לקח ונטה כשמלה...''' זהו נוסח לשון זה האמור שם (פרק ג, עמ' כד - כה). ומי יתן וידעתי מה סובר חכם זה, האם סבור הוא כי בטל הוא שימצא יש מן האין..."|}} | ::{{דיק|ראיתי לר' אליעזר הגדול דברים בפרקים המפורסמים הידועים בשם פרקי ר' אליעזר, לא ראיתי כלל יותר תמוהים מהם בדברי אף אחד מההולכים בתורת משה רבנו והוא, שהוא אמר דברים שמע לשונו, אמר, '''שמים מאי זה מקום נבראו מאור לבושו לקח ונטה כשמלה...''' זהו נוסח לשון זה האמור שם (פרק ג, עמ' כד - כה). ומי יתן וידעתי מה סובר חכם זה, האם סבור הוא כי בטל הוא שימצא יש מן האין..."|}} | ||
: ער איז נושא ונותן איבער די דרשה און פארענטפערט די שווערעקייטן, און ער פארגלייכט די דרשה צו אן אנדערע דרשה וולעכע געפונט זיך אין מדרש [[בראשית רבה]] פון ר' אליעזר, און ער שרייבט אזוי: "וכבר חזר ר' אליעזר על ענין זה עצמו...ובאר בפרקיו נקודה נוספת זו..." | : ער איז נושא ונותן איבער די דרשה און פארענטפערט די שווערעקייטן, און ער פארגלייכט די דרשה צו אן אנדערע דרשה וולעכע געפונט זיך אין מדרש [[בראשית רבה]] פון ר' אליעזר, און ער שרייבט אזוי: "וכבר חזר ר' אליעזר על ענין זה עצמו...ובאר בפרקיו נקודה נוספת זו..." | ||
: (ב) דער רמב"ן אין זיין פירוש אויף דער תורה דערמאנט עטליכע מאל | : (ב) דער רמב"ן אין זיין פירוש אויף דער תורה דערמאנט עטליכע מאל אונזער חיבור און ביי אים ווערן אלע דרשות געבראכט מיטן נאמען פון ר' אליעזר הגדול - דאס מיינט מען דער תנא. זע בראשית א, ח; א, כ; ו, ד. און נאך. | ||
: (ג) דער [[כוזרי]] שרייבט אין דעם דריטן מאמר אז "ר' אליעזר בן הורקנוס דער מחבר פון מפורסמ'דיקע פרקים וועלעכע זייער נאמען איז פרקי ר'אליעזר". | : (ג) דער [[כוזרי]] שרייבט אין דעם דריטן מאמר אז "ר' אליעזר בן הורקנוס דער מחבר פון מפורסמ'דיקע פרקים וועלעכע זייער נאמען איז פרקי ר'אליעזר". | ||
דאס איז די איינציגע סיבה פאר וואס דער גרויסער חכם רד"ל מיטשט זיך אזוי שטראק צו מחזק זיין די דעה - וייל ער האט פשוט געוואלט ממשיך זיין די מסורת אין נישט זיך דינגען מיט די אלע אויבן דערמאנטע ראשונים. זייער א סאך מאל ווען ער האט נישט קיין ברירה זאגט ער אז אט די דרשות זיינען נישט עכט פון דעם ספר נאר שפעטער צו געלייגט געווארן. אין דאס איז א גרויסער דוחק.}} אבער היינט האלטן אלע חוקרים אז דער מדרש איז נתחבר געווארן אין די צייט פון די [[גאונים]] און דעם 8טן יארהונדערט אומגעפער. עס איז דא פארשידענע דרשות וועגן מוסלעמענער און וועגן דעם [[איסלאם]]. | דאס איז די איינציגע סיבה פאר וואס דער גרויסער חכם רד"ל מיטשט זיך אזוי שטראק צו מחזק זיין די דעה - וייל ער האט פשוט געוואלט ממשיך זיין די מסורת אין נישט זיך דינגען מיט די אלע אויבן דערמאנטע ראשונים. זייער א סאך מאל ווען ער האט נישט קיין ברירה זאגט ער אז אט די דרשות זיינען נישט עכט פון דעם ספר נאר שפעטער צו געלייגט געווארן. אין דאס איז א גרויסער דוחק.}} אבער היינט האלטן אלע חוקרים אז דער מדרש איז נתחבר געווארן אין די צייט פון די [[גאונים]] און דעם 8טן יארהונדערט אומגעפער. עס איז דא פארשידענע דרשות וועגן מוסלעמענער און וועגן דעם [[איסלאם]]. | ||
| שורה 74: | שורה 74: | ||
== מקורות און פאראלעלן == | == מקורות און פאראלעלן == | ||
=== אלגעמיין === | === אלגעמיין === | ||
ס'איז נישט לייכט צו געפונן די מקורות חז"ל וועלכע פרקי דרבי אליעזר האט מיט זיי זיך גענוצט ווייל דער מחבר ציטירט זיי נישט ווארט ביי ווארט נאר ער שרייבט איבער די אלטע טראדיציעס מיט זיין אייגענעם ספציעלן שפראך און סטיל. אבער משניות ציטירט דער מחבר ווארט ביי ווארט אין עטליכע ערטער. כאטש | ס'איז נישט לייכט צו געפונן די מקורות חז"ל וועלכע פרקי דרבי אליעזר האט מיט זיי זיך גענוצט ווייל דער מחבר ציטירט זיי נישט ווארט ביי ווארט נאר ער שרייבט איבער די אלטע טראדיציעס מיט זיין אייגענעם ספציעלן שפראך און סטיל. אבער משניות ציטירט דער מחבר ווארט ביי ווארט אין עטליכע ערטער. כאטש אונזער חיבור איז אן ארץ ישראלדיקער, ווי ס'ווייזט זיך אויס פון די ארץ ישראלדיקע מנהגים, האבן פארשער באוויזן אז דער מחבר נוצט זיך אויך מיט דעם [[תלמוד בבלי]]. | ||
=== מקורות חיצוניים === | === מקורות חיצוניים === | ||
| שורה 82: | שורה 82: | ||
אבער אין [[מדרש]] [[בראשית רבה]] איז דער פירוש שטארק פארבאטן: | אבער אין [[מדרש]] [[בראשית רבה]] איז דער פירוש שטארק פארבאטן: | ||
:{{דיק|ויראו בני האלקים וגו' ר' שמעון בן יוחי קרי להון בני דייניה. ר' שמעון בן יוחי מקלל לכל מן דקרי להון בני אלקיא|}} | :{{דיק|ויראו בני האלקים וגו' ר' שמעון בן יוחי קרי להון בני דייניה. ר' שמעון בן יוחי מקלל לכל מן דקרי להון בני אלקיא|}} | ||
דער מפרש ר' [[יהודה טעהאדאר]] אין זיין פירוש מנחת יהודה בראכט אז דער פירוש אז מ'רעדט פון די קינדער פון די שופטים און די שרים (=דיינים) ווערט געבראכט אויך אין [[תרגום אונקלוס]] אבער אין די [[ספרים חיצונים]] ספר חנוך, ספר היובלים און צוואת ראובן איז 'בני האלקים' קומענטירט אזוי וי ביי | דער מפרש ר' [[יהודה טעהאדאר]] אין זיין פירוש מנחת יהודה בראכט אז דער פירוש אז מ'רעדט פון די קינדער פון די שופטים און די שרים (=דיינים) ווערט געבראכט אויך אין [[תרגום אונקלוס]] אבער אין די [[ספרים חיצונים]] ספר חנוך, ספר היובלים און צוואת ראובן איז 'בני האלקים' קומענטירט אזוי וי ביי אונזער חיבור אז ס'מיינט אט די מלאכים וואס זיינען געפאלן פון הימעל. ד.ה. אז פרקי דר' אליעזר שטימט מיט די ספרים חיצונים אקעגן רבי [[שמעון בר יוחאי]]'ס הארבע ווערטער. | ||
=== תרגום יונתן און פדר"א === | === תרגום יונתן און פדר"א === | ||
| שורה 104: | שורה 104: | ||
[[טעקע:Liten_askenasisk_sjofar_5380.jpg|left|ממוזער|250px|לויט פדר"א בלאז מען שופר אויך אין אלול]] | [[טעקע:Liten_askenasisk_sjofar_5380.jpg|left|ממוזער|250px|לויט פדר"א בלאז מען שופר אויך אין אלול]] | ||
רד"ל אויפן ארט ברענג פארשידענע ראשונים וועלכע ציטאטירן | רד"ל אויפן ארט ברענג פארשידענע ראשונים וועלכע ציטאטירן אונזער מדרש מיט אן אנדער לשון. אזוי למשל שטייט און טור בשם פדר"א: | ||
:{{דיק|לכן התקינו חז"ל שיהו תוקעין בר"ח אלול בכל שנה ושנה וכל החדש כדי להזהיר ישראל שיעשו תשובה שנאמר (עמוס ג, ו) "אם יתקע שופר בעיר וגו'", וכדי לערבב השטן וכן נוהגין באשכנז לתקוע בכל בוקר וערב אחר התפלה|}} | :{{דיק|לכן התקינו חז"ל שיהו תוקעין בר"ח אלול בכל שנה ושנה וכל החדש כדי להזהיר ישראל שיעשו תשובה שנאמר (עמוס ג, ו) "אם יתקע שופר בעיר וגו'", וכדי לערבב השטן וכן נוהגין באשכנז לתקוע בכל בוקר וערב אחר התפלה|}} | ||
לויט דעם לשון פון טור, און אזוי ברענגען אויך אנדערע ראשונים | לויט דעם לשון פון טור, און אזוי ברענגען אויך אנדערע ראשונים אונזער מדרש בלאזט מען שופר גאנץ חודש אלול, און נישט נאר ראש חודש. | ||
=== פארדעקן דעם ערלה מיט זאמט === | === פארדעקן דעם ערלה מיט זאמט === | ||