מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "װ" ב־"וו"
ק (החלפת טקסט – "ײ" ב־"יי") |
ק (החלפת טקסט – "װ" ב־"וו") |
||
| שורה 13: | שורה 13: | ||
געבוירן אין 1849 אין ברעזאָוו, צו רבי יהושע פאלק און חיה שרה. ער האט געלערנט אין דער [[פּרעסבורגער ישיבה]] ביי דעם [[אברהם שמואל בנימין סופר|כתב סופר]], וועלכער איז געווען זיין רבי מובהק. נאכן פארענדיגן ישיבה, האט ער באקומען סמיכה פאר רבנות. ער האט ערשט געדינט אלס [[רב]] אין סובאטיס, דערנאך אין [[באניהאד]], דערנאך אין שוראני און צום סוף אין סאטמאר. ער איז נפטר געווארן אָן קינדער. | געבוירן אין 1849 אין ברעזאָוו, צו רבי יהושע פאלק און חיה שרה. ער האט געלערנט אין דער [[פּרעסבורגער ישיבה]] ביי דעם [[אברהם שמואל בנימין סופר|כתב סופר]], וועלכער איז געווען זיין רבי מובהק. נאכן פארענדיגן ישיבה, האט ער באקומען סמיכה פאר רבנות. ער האט ערשט געדינט אלס [[רב]] אין סובאטיס, דערנאך אין [[באניהאד]], דערנאך אין שוראני און צום סוף אין סאטמאר. ער איז נפטר געווארן אָן קינדער. | ||
== זיין | == זיין וואלן אלס הויפט־רב און די צעשפאלטן פון דער קהילה == | ||
דער פריערדיגער רב פון סאטמאר איז געווען הרב זאב (וואלף) מאנדלבוים, א שטרענגער ארטאדאקסישער רב, וועלכער האט נישט פארטראגן חידושים, אריינגערעכנט די וואס די ארטאדאקסישע טראדיציע ערלויבט (למשל, ער האט פארבאטן דאס זינגען פון א כאר פון קינדער און מענער אין [[שול]]). אָבער ער האָט געהאַט אַ פּערזענלעכע כאריזמע, און זיין פירערשאַפט כח האָט געקענט האַלטן די קהילה צוזאַמען. אפילו זיינע גרויסע קעגנער האבן אנגענומען זיין פירערשאפט, און אפילו איינגעשטימט זיך צו באטייליגן אין פירן דער קהילה. פונדעסטוועגן, האבן זיינע מתנגדים געהאפט, אז נאך זיין פטירה וועט באשטימט ווערן א מער מקיל'דיגער ארטאדאקסישער רב. | דער פריערדיגער רב פון סאטמאר איז געווען הרב זאב (וואלף) מאנדלבוים, א שטרענגער ארטאדאקסישער רב, וועלכער האט נישט פארטראגן חידושים, אריינגערעכנט די וואס די ארטאדאקסישע טראדיציע ערלויבט (למשל, ער האט פארבאטן דאס זינגען פון א כאר פון קינדער און מענער אין [[שול]]). אָבער ער האָט געהאַט אַ פּערזענלעכע כאריזמע, און זיין פירערשאַפט כח האָט געקענט האַלטן די קהילה צוזאַמען. אפילו זיינע גרויסע קעגנער האבן אנגענומען זיין פירערשאפט, און אפילו איינגעשטימט זיך צו באטייליגן אין פירן דער קהילה. פונדעסטוועגן, האבן זיינע מתנגדים געהאפט, אז נאך זיין פטירה וועט באשטימט ווערן א מער מקיל'דיגער ארטאדאקסישער רב. | ||
| שורה 20: | שורה 20: | ||
די אויסוואל פון רבי יהודה גרינוואלד אלס הויפט רב איז געווען א גרויסער קלאפ פאר א טייל פון דער קהילה, צוליב זיין זיין א [[חסידות|חסידישער]] רב מיט אן ארעמען [[אונגעריש|אונגאריש]], וואס האט ענדערש גענוצט [[יידיש|אידיש]] ווי אונגאריש. זיין שטעלונג האט פאר'חתמ'עט [[די טיילונג אין אונגארישן אידנטום|די טיילונג אין אונגארישן אידנטום]] אין דער ארטיגער קהילה. | די אויסוואל פון רבי יהודה גרינוואלד אלס הויפט רב איז געווען א גרויסער קלאפ פאר א טייל פון דער קהילה, צוליב זיין זיין א [[חסידות|חסידישער]] רב מיט אן ארעמען [[אונגעריש|אונגאריש]], וואס האט ענדערש גענוצט [[יידיש|אידיש]] ווי אונגאריש. זיין שטעלונג האט פאר'חתמ'עט [[די טיילונג אין אונגארישן אידנטום|די טיילונג אין אונגארישן אידנטום]] אין דער ארטיגער קהילה. | ||
=== דאס מחלוקת | === דאס מחלוקת וועגן דעם באניץ פון דער אונגארישער שפראך === | ||
טראַדיציאָנעל אין די ארטאדאקסישע לאַגער אין אונגארן, זענען דרשות געהאלטן געווארן אין אונגאריש בלויז אויפן נאָמען טאג פון די מלך און מלכּה און אויף דעם יאָרטאָג פון די טויט פון [[פראנץ דיאק|פראַנץ דיאַק]], און די רעשט פון יאָר אויף אידיש. אָבער מיט די יאָרן האָט מען גענומען איניציאַטיוון צו פאַרבייטן דאָס באַנוצן אידיש מיט אונגאַריש. אזוי איז אויך געווען דער פארשלאג פון מר. ווייס פון דער שטאט אסטראגום אין יאר 1882, צו האַלטן אַ דרשה אין אונגאַריש איין מאָל יעדע צוויי וואָכן. | טראַדיציאָנעל אין די ארטאדאקסישע לאַגער אין אונגארן, זענען דרשות געהאלטן געווארן אין אונגאריש בלויז אויפן נאָמען טאג פון די מלך און מלכּה און אויף דעם יאָרטאָג פון די טויט פון [[פראנץ דיאק|פראַנץ דיאַק]], און די רעשט פון יאָר אויף אידיש. אָבער מיט די יאָרן האָט מען גענומען איניציאַטיוון צו פאַרבייטן דאָס באַנוצן אידיש מיט אונגאַריש. אזוי איז אויך געווען דער פארשלאג פון מר. ווייס פון דער שטאט אסטראגום אין יאר 1882, צו האַלטן אַ דרשה אין אונגאַריש איין מאָל יעדע צוויי וואָכן. | ||