באַקוקן דעם קאוד פון רוי:חיים זעליג סלאנימסקי

{{דעסקריפציע||ענגליש = Polish-Jewish mathematician and inventor|העב=מתמטיקאי רוסי|דייטש=polnischer hebräischer wissenschaftlicher Schriftsteller und Journalist|}}
{{יתום}}
'''חיים זעליג סלאָנימסקי'''; [[ראשי תיבות]]: '''חז"ס''' או '''רחז"ס'''; [[כ"ה אדר ב']] [[ה'תק"ע|ה'תק"ע]], [[ביאליסטאק]], גראדנער גובערניע, [[רוסלענדישע אימפעריע]] – , [[א' סיון]] [[ה'תרס"ד]], [[ווארשע]], [[קאנגרעס פוילן]]) איז געווען א יידישער פארעפנטליכער, אסטראנאם, ערפינדער, און דער גרינדער און ערשטער רעדאקטאר פון דער צייטונג "[[הצפירה]]".[[טעקע:Slonimski_Chaim_Zelig.jpg|לינקס|קליין|180x180פיקס|חיים זעליג סלאנימסקי]]

== זיין לעבנס געשיכטע ==
[[טעקע:POL_JCP_grob_chaim_slonimski.jpg|קליין|333x333פיקס|דער קבר פון חיים זעליג סלאנימסקי אין דעם אידישן בית-עולם אין ווארשע]]
סלאנימסקי האט געלערנט אין תלמוד[[תלמוד תורה| תורה]] און ישיבה, און איז באצייכנט געווארן דורך נחום סאקאלאוו אין זיין ביאגראפיע אלס "דער עילוי" און "חריף". פּאַראַלעל צו זיין פאָרשונג אין דער [[תלמוד|גמרא]] האט ער עוסק געווען אין [[פיזיק]] און [[מאטעמאטיק|מאַטעמאַטיק]]. אויך האט ער געלערנט [[דייטש|דייטש]], [[פויליש]], [[רוסיש]] און [[פראנצויזיש]].



אין [[1838]] איז ארויס זיין בוך "תולדות השמים" וואס איז א פארשונג אויף דעם חשבון פון [[לוח|דעם אידישן לוח]]. דאס בוך איז ארויסגעקומען איבערגעדרוקט מיט דרייסיג יאר שפּעטער גערופן "יסודי העיבור".

אין פעברואר [[1862]] האט ער געגרינדעט אין ווארשע, די צייטונג "הצפירה". די צייטונג האט געלאזט ברייט פלאץ אין די ערשטע יאָרן פאר באריכטן נייעס אויף וויסנשאַפט און טעכנאָלאָגיע. סלאמניסקי האט געשריבן דערין אין זיין נאָמען און מיט א פסעוודאנים, אויך האט ער פארעפנטליכט ארטיקלען אין "המליץ", "הכרמל" און "האסיף". די צייטונג איז געווארן פארמאכט נאָך זעקס חדשים און איז געווארן באנייט אין [[1874]].

ער איז געשטארבן אין [[1904]] אין זיין היים פון א [[גריפע]], אין טיפן עלטער. איז געווארן באערדיגט מיט אַ מאַסן לויה.

סלאנימסקי האט געהאלטן א איִדיש לעבן, אָבער, זיינע צוויי זין האבן ליידער געטויפט צו קריסטנטום.{{הערה|אלינה צאלה, '''תנועת ההתבוללות בפולין" בתוך: [[ישראל ברטל]] ו[[ישראל גוטמן]] (עורכים), '''קיום ושבר: יהודי פולין לדורותיהם''', כרך א', 1997, עמ' 344–345.}} זיינע אייניקלעך זענען קלעזמער ניקאלאַס סלאנימסקי, דער שרייבער מיכאַיל סלאנימסקי און דער דיכטער אַנטאָני סלאנימסקי.

== פאר מער אינפארמאציע ==
* אלכסנדר גוטרמן, "על משפחה אחת (על משפחת סלונימסקי שאחד מבניה היה מדען ומן העורכים הראשונים של העתונות העברית ואילו הבנים המירו דתם)", '''עת-מול''', י"ב, 2 (1986), 19–21.
* אברהם אריה עקביא, "חז"ס [חיים זליג סלונימסקי], חיים יחיאל בורנשטיין, פסח שפירא", '''ארשת: ספר שנה לחקר הספר העברי''' ה', ירושלים: מוסד הרב קוק, תשל"ב, 387–411.
* יעקב שביט ויהודה ריינהרץ, '''"האל המדעי": מדע פופולרי בעברית במזרח אירופה במחצית השנייה של המאה ה-19''', הוצאת הקיבוץ המאוחד, 2011, עמ' 10–12, 113–122.
* ניקאלאס סלונימסקי, "[https://www.commentarymagazine.com/articles/my-grandfather-invented-the-telegraph/ My grandfather invented the telegraph]", קומנטרי, ינואר 1977

==דרויסנדיגע לינקס==
* {{אוצר ישראל|ז|210|סלאנימסקי, חיים זעליג|עמודים=203–204}}אנציקלופדיה אוצר ישראל{{אוצר ישראל|ז|210|סלאנימסקי, חיים זעליג|עמודים=203–204}}HebrewBooks
* {{אנצ יהודית|קישור=http://jewishencyclopedia.com/view.jsp?letter=S&artid=855|שם=חיים זליג סלונימסקי}}Jewish Encyclopedia{{אנצ יהודית|קישור=http://jewishencyclopedia.com/view.jsp?letter=S&artid=855|שם=חיים זליג סלונימסקי}}
* דוד פרישמן, [http://www.benyehuda.org/frischmann/slonim.html חַיִּים-זֶלִיג סְלוֹנִימְסְקִי], באתר פרויקט בן יהודה
* נחום סוקולוב{{הצפירה|[[נחום סוקולוב]]|חיים זעליג סלאָנימסקי|1904/05/19|00700}}הצפירה (מאמר נרחב בלווית תמונות; גרסת html בפרויקט בן-יהודה: [http://www.benyehuda.org/sokolov/haim_slonimski.html חַיִּים זֶלִיג סְלוֹנִימְסְקִי])
* [http://benyehuda.org/blog/?p=1301 מכתבי בוקי בן-יגלי, משכיל צעיר מגלה את קופרניקוס באמצעות סלונימסקי]
'''זיינע ווערק'''
* {{היברובוקס|2=מוסדי חכמה|3=19703|4=וילנה - הורדנה, תקצ"ד 1834}}
* {{היברובוקס|2=כוכבא דשביט|3=24848|4=וילנה, תקצ"ה}}
* {{היברובוקס|2=מציאות הנפש: וקיומה חוץ לגוף, מבואר על פי ראיות נכוחות הלקוחות מן בחינות הטבע|3=19703|4=ורשה, תרי"ח 1858}}

== זייטיגע הערות ==
{{רעפליסטע}}
[[קאַטעגאָריע:פוילישע אידן]]
[[קאַטעגאָריע:רעדאקטארן]]
[[קאַטעגאָריע:אסטראנאמער]]
{{DEFAULTSORT:סלאנימסקי, חיים זעליג}}
[[קאַטעגאָריע:משכילים]]
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]]
{{קרד/ויקי/יידיש}}
[[he:חיים זליג סלונימסקי]]