באַקוקן דעם קאוד פון רוי:גור (חסידות)

[[טעקע:בית ישראל.jpg |דער בית ישראל מיטן טאלנער רבין|קליין]]
'''גער''' איז דער גרעסטער חסידישער הויף אין [[ארץ ישראל]]. דער הויף הייסט נאָכן שטעטל [[גער]] נעבן [[ווארשע|וואַרשע]] אין [[פוילן|פּוילן]], וואו דער גרינדער פון דער דינאַסטיע, [[רבי יצחק מאיר אלטער|רבי יצחק מאיר אַלטער]], מחבר פון "חידושי הרי"ם" האָט געוואוינט אין די יארן ווען ער האט געפירט די רביסטעווע, צום סוף פון זיינע טעג. ביזן [[חורבן אייראפע|חורבן]] איז גער געווען דער צענטער פונעם הויף, און עס האט אריינגענומען בערך 100,000 חסידים פון פארשידענע שאטונגען. דאס חסידות איז שווער געשעדיגט געווארן אינעם חורבן ווען רוב חסידים זענען דערמארדעט געווארן, אבער זי האט זיך געלאזט ווידער אויפשטעלן אין ארץ ישראל, וואו דער רבי [[רבי אברהם מרדכי אלטער|אברהם מרדכי]] (דער "אמרי אמת") האט געלונגען צו אנטלויפן.

דאס חסידות איז היינט הויפטקווארטירט אין ירושלים, אין דעם ריזיגן צענטראלן בית מדרש פונעם רבי'ן אויף ירמיהו גאס. ביי די גרויסע נסיעות, שבועות און ראש השנה, דאווענען צוזאמען אומגעפער 20,000 מענער, בחורים און אינגלעך, ווי אויך א פאר טויזנט פרויען אין דער ווייבער־שול גאלעריע.

דער היינטיגער [[רבי]] הייסט [[רבי יעקב אריה אלטער]].

זיי זענען באקאנט אלס שארפזיניקע חברה לייט, און אָפּגעשיידטע פון זייערע פרויען איינגעפירט דורך איינע פון זייערע רביס, דער בית ישראל [[רבי ישראל אלטער]], וואס האט געשטארקט זיינע חסידים צו האבן אפיר מיט די ווייבער ווי ווייניגער, כדי צו זיין הייליג און כל כולו פארטאן מיט [[גאָט]].

גערער חסידים אין ישראל וואוינען אין [[ירושלים]], [[בני ברק]], [[אשדוד]], [[בית שמש]], [[תל אביב]], [[חיפה]], [[ערד, ישראל|ערד]], [[דימונה]], [[חצור הגלילית]] און [[קריית גת]], מיט קלענערע קהילות אן [[עמנואל]], [[פתח תקוה]] און [[קרית אתא]]. אין חוץ לארץ זענען די הויפט קרייזן פון גערער חסידים אין [[בארא פארק]], [[פלעטבוש]], [[מאנסי]], [[לעיקוואד]], [[טאראנטא]], [[סטעמפארד היל]] און [[גאלדערס גרין]] אין [[לאנדאן]], [[מאנטשעסטער]], [[אנטווערפן]], [[מאנטרעאל]], [[ציריך]] און [[מעלבארן]].

אין אנהייב יאר תש"פ האבן א טייל גערער חסידים זיך אפגעטיילט און האבן אויפגעשטעלט א באזונדערע קהילה אונטער דעם געוועזענעם ראש ישיבה פון "שפת אמת", [[רבי שאול אלטער]].

==היסטאריע==
דאס גערער חסידות האט זיך אויסגעוואקסן פונעם [[קאצק (חסידות)|קאצקער חסידות]] פון דעם [[פרשיסחא (חסידות)|פרשיסחער חדר]]. [[רבי יעקב יצחק ראבינאוויטש (פרשיסחא)|יעקב יצחק פון פרשיסחא]], דער "ייד הקדוש" איז געווען א תלמיד פונעם [[חוזה פון לובלין]]; נאך אין זיין רבי'נס צייט האט ער געפירט א חברה פון די חשובע חסידים פונעם חוזה. נאך דער פטירה פונעם איד הקדוש, האט מען אויפגענומען זיין תלמידו [[רבי שמחה בונם באנהארד|בונים פון פרשיסחא]]  צו פירן די רעביסטעווע. נאך דער פטירה פונעם רבין רבי בונים האט דאס חסידות זיך צעשפאלטן. טייל האבן באקריינט דעם זון רבי בונים, [[רבי אברהם משה באנהארד|אברהם משה]] פאר זייער רבין, און דער צווייטער טייל, אונטער [[רבי יצחק מאיר אלטער]], האט באקריינט [[רבי מנחם מענדל מארגנשטערן|מנחם מענדל פון טאמאשאוו]] פאר זייער רבין. רבי מנחם מענדל, שפעטער באקאנט ווי דער קאצקער רבי, האט געפירט שארף אין חסידות, און האט געפאדערט פון די חסידים מען זאל זיך אינגאנצן אפרייסן פון [[עולם הזה]], און זיך דערווייטן פון כבוד און אפשטויסן פון שקר. נאך זיין פטירה אין  תרי"ט (1859), האבן די חסידים באקריינט רבי יצחק מאיר אלטער פאר זייער רבין. רבי יצחק מאיר האט אריבערגפירט דעם הויף קיין גער; דעם קאצקער הויף האט ער איבערגעלאזט צום זון פונעם אלטן קאצקער רבין, [[רבי דוד מארגנשטערן|דוד]].
<!--
רבי '''יצחק מאיר אלתר''' היה נחשב לאחד מגאוני דורו, ובניגוד לרבו רבי מנחם מנדל, עסק בפעילות ציבורית. רבי יצחק מאיר התבטא לחסידיו עם הכנסו לתפקיד: "רבי שמחה בונים הנהיג אתכם באהבה, רבי מנחם מנדל ביראה ואני אנהיג בתורה". עם זאת, עדיין חסידות גור נחשבה לחסידות תובענית, חפה מגינונים וסממנים חיצוניים, עם דגש על מחשבה עמקנית ונקיון הלב.
-->

===אין ארץ ישראל===
ביז 1928 האבן זיך באזעצט אין תל אביב הונדערטער גערער חסידים. אין 1938 האט תל אביב געהאט זיבן גערער שטיבלעך מיט בערך טויזנט מתפללים, אונטער דער פירערשאפט פון הרב [[רבי שאול משה זילבערמאן]].

== די תקנות אין גער ==
# נישט גיין [[שפאצירן]] מיט דער אייגענער [[פרוי]] אין גאס.
# אזוי ווי ביי אלע חסידים, א [[בחור]] זאל זיך נישט טרעפן מיט זיין כלה נאכ'ן [[אירוסין|ווארט]].
# נישט מאכן גרויסע חתונות

== גערער ישיבות ==
א בחור ווערט אריינגענומען אין א גערער ישיבה לויט דעם באשלוס פון א קאמיטעט פונעם "איחוד מוסדות גור" וואס ווערט אנגערופן אין קורצן דער "שיבוץ", נאכן באראטן מיט די ראשי ישיבות פון דער [[ישיבה קטנה]] וואו דער בחור לערנט, און מיטן בארעכענען מיטן בחור'ס פרעפערענצן. די ישיבות זענען כמעט אלע אויפן זעלבן ראנג. די ישיבות הגדולות זענען:
* [[ישיבת שפת אמת|שפת אמת]] אין ירושלים. דאס איז געווען די ערשטע גערער ישיבה, און די צווייטע חסידישע ישיבה אין ארץ ישראל (נאך [[חיי עולם (ישיבה)|חיי עולם]]). די ישיבה איז געגרינדעט געווארן אין [[תרפ"ו]] דורך [[רבי מנחם מענדל כשר]] בשליחות פונעם "[[אמרי אמת]]". נאך דער מלחמה איז [[רבי פינחס מנחם אלטער]] (שפטער גערער רבי, דער "פני מנחם") געווארן ראש ישיבה. ווען ער איז געווארן רבי איז זיין זון [[רבי שאול אלטער]] געווארן ראש ישיבה. כהיום איז נאר דא א ישיבה קטנה.
* [[ישיבת חידושי הרי"ם|חידושי הרי"ם]] אין דעם [[רמת החייל]] געגנט אין [[תל אביב]]. געגרינדעט אין [[תרצ"ו]] ווי א "צווייג" פון ישיבת שפת אמת, אזוי ווי אסאך גערער חסידים זענען געקומען פון פוילן און האבן זיך באזעצט אין תל אביב. אין אנהייב איז די ישיבה געווען אין רחוב פרץ אין [[דרום תל אביב]]. דער נשיא פון דער ישיבה, [[רבי שמחה בונם אלטער]] האט פארזארגט א שטח אין רמת החייל און אין [[תשכ"ג]] האט מען געשטעלט דעם ווינקלשטיין. דער [[חנוכת הבית]] איז פארגעקומען סיון [[תשכ"ט]], און אין אדר [[תשל"א]] איז די ישיבה אריבער אין דער נייער געביידע. דער ראש ישיבה איז געווען הרב גדליה הערץ און דער משגיח איז געווען הרב [[גד אייזנער]]. דער היינטיגער ראש ישיבה איז הרב יוסף הורוויץ. <!--בהמשך החל לכהן כמשגיח הרב [[אברהם יוסף אירנשטיין]], איש אמונו של "[[הבית ישראל]]" ו[[הדרכת חתנים|מדריך]] בחסידות.
* מאור ישראל ב[[בני ברק]]. הוקמה על ידי [[רבי יעקב אריה אלתר]], האדמו"ר הנוכחי. ראש הישיבה הוא הרב אביגדור רובינשטיין.
* ישיבה גדולה קרית הרצוג בבני ברק. ראש הישיבה הוא הרב [[נחום רוטשטיין]]. בין הצוות הרב אברהם שמואל רנד, חתנו של האדמו"ר הנוכחי.
* נזר ישראל ב[[ראשון לציון]]. שכנה לפני כן בתל אביב.
* בית ישראל ב[[אשדוד]]. הוקמה בשנת [[תשל"ט]], עם תחילת ההתיישבות בעיר. ראש הישיבה הוא הרב אברהם מרדכי איזבי.-->
* "לב שמחה" אין [[ערד]]. די ישיבה האט געעפנט אין תשמ"א מיט א גרופע בחורים פון חידושי הרי"ם ישיבה. נאכן אויפשטעלן די ישיבה האט אנגעהויבן א גרויסע זידלונג פון גערער חסידים אין ערד.
* "תפארת [[משה בצלאל אלתר|משה בצלאל]]" אין [[רמות אלון|רמות]], ירושלים. (פריער געווען אין [[עמנואל]] און דערנאך אין בני ברק. )
* "שפתי צדיק" אין [[חצור הגלילית]], אונטער הרב אשר נייהויז. <!--הישיבה קרויה על שמו של [[רבי פנחס מנחם אלעזר יוסטמן]], נכדו של ה[[חידושי הרי"מ]] והאדמו"ר מפילץ.
* ישיבה גבוהה ב[[בורו פארק]].
-->

== די רבי'ס פון גער ==

[[טעקע:אמרי-אמת.jpg|דער אמרי אמת אין אייראפע|thumb|טעקסט=]]
* דער ערשטער [[רבי]] - הרה"צ [[רבי יצחק מאיר אלטער]] (תקנ"ט - כ"ג אדר תרכ"ו) "חידושי הרי"ם".געבוירן אין מאגנישאוו, א חסיד פונ'ם רבי ר' בונם און פונ'ם קאצקער רבי'ן, איינער פון די גדולי התורה אין פוילין.
* דער צווייטער רבי - הרה"צ [[רבי חנוך העניך הכהן לעווין|חנוך העניך הכהן שאטאן]] פון [[אלעקסאנדער, פוילן|אלעקסאנדער]] (תקנ"ח - י"ח אדר תר"ל) "חשבה לטובה"
* דער דריטער רבי - הרה"צ [[רבי יהודה אריה לייב אלטער]] (כ"ט ניסן תר"ז - [[ה' שבט]] תרס"ה) "[[שפת אמת]]" אן אייניקל פון "חידושי הרי"ם". זיינע חידושים אויף ש"ס, ווי אויך זיינע ספרים על התורה, זענען אנגענומען אין אלע קרייזן.
* דער פערדער רבי - הרה"צ [[רבי אברהם מרדכי אלטער]] (ז' טבת תרכ"ו - שבועות תש"ח) "[[אמרי אמת (גור)|אמרי אמת]]" דער עלצטער זון פון "שפת אמת"
* דער פינפטער רבי - הרה"צ [[רבי ישראל אלטער]] (כ"ד תשרי תרנ"ה - ב' אדר תשל"ז) "בית ישראל" א זון פון "אמרי אמת"
* דער זעקסטער רבי - הרה"צ [[רבי שמחה בונם אלטער]] (כ"ג ניסן תרנ"ח - ז' תמוז תשנ"ב) "[[לב שמחה]]" א זון פון "אמרי אמת"
* דער זיבעטער רבי - הרה"צ [[רבי פינחס מנחם אלטער]] ( כ"א תמוז תרפ"ו - ט"ז אדר תשנ"ו) "[[פני מנחם]]" א זון פון "אמרי אמת"
* דער אכטער רבי - הרה"צ [[רבי יעקב אריה אלטער]] שליט"א (געבוירן כ"ט אייר תרצ"ט){{הערה|{{צ-זשורנאל|שלמה ניימאן|אשרי ילדותינו: די קינדער יארן פון אונזערע רבי'ס|קינדער שריפט|235|59|שנת הוצאה=סוכות תשפ"ד}}}} דער זון פון "לב שמחה"

==בארימטע חסידים==
*הרב [[מנחם זעמבא]] - פון די גרעסטע רבנים אין פוילן פארן חורבן
*הרב [[מאיר דן פלאצקי]] 
*הרב [[מנחם מנדל כשר|מנחם מענדל כשר]] - ראש ישיבה פון [[ישיבת שפת אמת|שפת אמת]]
*[[יעקב לייב מינצבערג]] - אגודת ישראל פירער אין פוילן, דעפוטאט אין פוילישן סיים, און לאדזשער ראש הקהל
*[[יצחק מאיר לעווין]] - אגודת ישראל פירער און מיניסטער אין [[ישראל]] רעגירונג
*[[יהודה אריה לייב לעווין]] - גרינדער און רעדאקטאר פון [[המודיע]] אין ישראל
*הרב [[מרדכי ראטנבערג]] - רב פון די אגודת הקהילות אין [[פאריז]]
* [[יהודה מאיר אבראמאוויטש]] - כנסת דעפוטאט אין וויצע־בירגערמייסטער פון תל אביב
*[[בנימין מינץ]] - מיניסטער פון פאסט, פון [[פועלי אגודת ישראל]] פארטיי
*הרב [[בנימין מענדלסאן]], [[קוממיות]]ער רב
*[[יעקב ליצמאן]] - וויצע־מיניסטער פון געזונט
*[[יעקב תלמוד]] - הויף קאמפאזיטאר
*[[דוד ווערדיגער]] - חסידישער חזן און זינגער
*הרב החסיד ר' גד'ל אייזנער בארימטער משגיח אין ישיבת חידושי הרי"ם - תל אביב

==דרויסנדיגע לינקס==
{{קאמאנסקאט|Ger (Hasidic dynasty)|גערער הויף}}

==רעפערענצן==
{{רעפערענצן}}

{{אפראמען}}
{{חסידישע הויפן|גור{{!}}*}}
[[קאטעגאריע:אידישע ישובים אין אייראפע]]
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]] 
{{קרד/ויקי/יידיש}}
[[he:חסידות גור]]