באַקוקן דעם קאוד פון רבי בנימין בן שמואל

{{דעסקריפציע|פּייטן (11טער י"ה)}}
'''רבי בנימין בן שמואל הלוי פון קוטאַנץ''' איז געווען פון די ערשטע חכמי אשכנז און א פראנצויזישער פּּייטן (ארום די יארן ד'תש"נ–ד'ת"ת). ער איז געווען פון די שטערקסטע און טאלאנטירטסטע פּייטנים. עס זענען פארבליבן כאטש איין־און־דרייסיג פון זיינע ליטורגישע שטיקער אין די פארשידענע מחזורים{{הערה|שם=צונץ|[[יום-טוב ליפמאן צונץ|לעאָפּאָלד צונץ]], [https://www.google.com/books/edition/Literaturgeschichte_der_synagogalen_Poes/l2BAAmBHjmYC?hl=en&gbpv=1&pg=PA115&printsec=frontcover Literaturgeschichte der synagogalen Poesie], pp. 115-120 {{לינקשפראך|דייטש}}}}. ר' בנימין ווערט גערעכנט צווישן די וויכטיגסטע פּייטנים אין דער תקופה נאך [[רבי אלעזר הקליר|קליר]]. א טייל פון זיינע פּיוטים זענען אריינגענומען אין "מחזור רומניא"{{הערה|{{יודאיקה|2=Benjamin ben Samuel Ha-Levi|לינק=https://www.encyclopedia.com/religion/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/benjamin-ben-samuel-ha-levi}}|כיוון=שמאל}}.

==לעבן און אפּשטאם==
עס איז אנגענומען אז ר' בנימין האט געוואוינט אין קוטאַץ (Coutances) (מאַנש [[דעפארטמענטן פון פראנקרייך|דעפּאַרטמענט]], נאָרמאַנדי, פראנקרייך), וועלכע איז פריער געווען באקאנט אין העברעאיש אלס קוסטני{{הערה|היינריך גראס, [https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k14109950/f575.item.texteImage Gallia Judaica], ז' 553 {{לינקשפראך|FR}}}}.
עטליכע האבן אבער פארגעלייגט אז ער קען האבן געשטאמט פון [[ביזאנטישע אימפעריע|ביזאַנטין]] און נישט פון פראנקרייך{{הערה|Weinberger, Leon J. [https://doi.org/10.2307/1453932 “On the Provenance of Benjamin B. Samuel Quštani.”] ''The Jewish Quarterly Review'' 68, no. 1 (1977): 46–60.|כיוון=שמאל}}. זיי צייגן אָן אויף דער באגריף "פּויטן" וואס ר' בנימין האט גענוצט (אנשטאט דעם מער געווענליכן "פּייטן"), און אז אסאך פון זיינע ווערק זענען גענוצט געווארן אין מחזורים אין גריכנלאנד, אַנאַטאָליע און די באלקאנען.

אבער אנדערע ווייזן אויף זיין באצייכענונג אין ספר 'הפרדס' אלס "עיר וקדיש זקננו ר' בנימין בר' שמואל מקוסטני זק"ל"{{הערה|שם=פרדס|{{היברובוקס|2=ספר הפרדס|3=8962|page=252|מקום הוצאה=בודאפעסט|שנת הוצאה=תרפ"ד|מו"ל=הרב עהרנרייך|עמ=רכט–רל|4=(הלכות ר"ה)}}; זעט פנחס רוט, [https://cris.biu.ac.il/ws/portalfiles/portal/57473278/Sefer_ha_Pardes_The_Genesis_of_a_Medieva.pdf#page=117 ספר הפרדס: לדרכי היווצרותו של ילקוט הלכתי בימי הביניים], תשס"ח, עמ' 117–121}}, און אז ער ווערט דערמאנט אין א תשובה פון [[רבי שלמה לוריא|מהרש"ל]] אלס א בן־דור פון [[רבי מאיר ש"ץ]] פון ווירמייזא און פון [[רבי יוסף טוב עלם]]{{הערה|[[שית:Teshuvot_Maharshal.29|שו"ת מהרש"ל, סי' כט]]}}, וואס שטעלט אים צווישן די אשכנזים{{הערה|א.מ. הברמן, תולדות הפיוט והשירה, חלק ב', עמ' 226–227; זעט פנחס רוט, [https://cris.biu.ac.il/ws/portalfiles/portal/57473278/Sefer_ha_Pardes_The_Genesis_of_a_Medieva.pdf#page=118 ספר הפרדס: לדרכי היווצרותו של ילקוט הלכתי בימי הביניים], תשס"ח, עמ' 118–119}}. רוב פון זיינע פּיוטים געפינען זיך אינעם נוסח צרפת, וואס שטיצט א פראנצויזישן אפּשטאם{{הערה|שם=JE}}.

אין א יחוס בוים צום סוף פון ש"ס כתב יד מינכן 95 {{העב|כתב יד מינכן 95}}, שטייט אז ר' בנימין איז גאר געווען א ברודער מיט רבי יוסף טוב עלם{{הערה|געברענגט אין רפאל נתן נטע רבינוביץ, [https://beta.hebrewbooks.org/reader/reader.aspx?sfid=38512#p=26 דקדוקי סופרים, ברכות], מינכן תרכ"ח, עמ' ,30–31 הערה ט}}, ס'זענען אבער פארהאן פארשער וואס פרובירן דאס אפּצואווענדן{{הערה|1=זעט פנחס רוט, [https://cris.biu.ac.il/ws/portalfiles/portal/57473278/Sefer_ha_Pardes_The_Genesis_of_a_Medieva.pdf#page=119 ספר הפרדס: לדרכי היווצרותו של ילקוט הלכתי בימי הביניים], תשס"ח, עמ' 119}}.

==פיוטים==
ר' בנימין האט געשריבן פּיוטים בעיקר פאר די [[שלש רגלים]] און ראש השנה, און איינצלנע פאר יום כיפור, און חתמ'עט זיך מיט אַקראָסטיכן ווי "בנימן בר שמואל סופר", "פייטן", אדער "מתרגם". אויף געוויסע ליטורגיעס וואס אנטהאלטן "בנימין" אין אקראסטיך איז א ספק צי זיי זענען צוגעשריבן צו אים אדער צו זיין יונגערן בן־דור, רבי בנימין בן זרח{{הערה|שם=JE|{{אנצ יהודית|2984-benjamin-b-samuel-of-coutances|Benjamin b. Samuel of Coutances|לוי גינצבורג}}}}.

זיינע פּיוטים זענען געשריבן אין דעם סטיל און שפּראך פון די אלטע פּייטנים, ווי [[רבי אלעזר הקליר|רבי אלעזר בירבי קליר]], אבער זיינע ווערק שטייען אפט ארויס מיט זייער דיכטערישער שיינקייט און געפילן פאר קודשת התורה וישראל{{הערה|{{היברובוקס|שמואל יוסף פין|כנסת ישראל|46998|page=172|מקום הוצאה=ווארשע|שנת הוצאה=תרמ"ז|עמ=174}}}}, און זענען צומאל גאר קינסטלעריש{{הערה|שם=צונץ}}.

איינע פון ר' בנימין'ס קאמפּאזיציעס איז א לאנגע [[קרובה]] פאר שבועות "ארוכה מארץ מדה". ער האט אויך געשריבן "[[אזהרות]]" (פיוטים וואס רעכענען אויס די 613 מצוות). טיילן פון זיינע "אזהרות" זענען פארבליבן אין כתב-יד אין דער [[קאירא גניזה|קאהירער גניזה]] און זענען שפעטער געדרוקט געווארן{{הערה|{{אקדמיה|עזרא פליישר|אזהרות לר' בנימן (בן שמואל) פייטן|38275630|קבץ על יד|יא (כא, תשמ"ה), א, עמ' 75-1}}}}. פון זיינע פיוטים איז אויך דער פיוט "וחיות בוערות" פאר קדושה פון ראש השנה, אויך ציטירט אין תוס'{{הערה|שם=תוס|תוס' {{בבלי|חגיגה|יב|א}} ד"ה מסוף}}.

ר' בנימין'ס בעפארצוגן [[אותיות דרבי עקיבא|רבי עקיבא'ס "אלף־בית"]], וואס ער נוצט אין זיינע פּיוטים, ווייזט אויף א געוויסן נייגונג צו קבלה{{הערה|שם=JE}}.

==אלס פוסק==
ר' בנימין איז אויך באטראכט געווארן אלס א הלכה'דיגער אויטאריטעט, און זיינע פסקים זענען ציטירט געווארן דורך די גדולי הראשונים, צום ביישפיל אין ספר הפרדס, וואס באשטעטיגט דאס מפסיק זיין ביים דאווענען צו זאגן פיוטים, ערקלערנדיג אז דאס איז צוליב "עת לעשות לה' הפרו תורתיך", וויבאלד די חכמה איז געווארן ווייניגער ביי אידן האט מען איינגעפירט דאס זאגן פיוטים אנשטאט צו געבן דרשות בעניינו של יום, ווי משה רבינו'ס תקנה{{הערה|שם=פרדס}}.
ער ווערט אויך ציטירט אין תוספות{{הערה|שם=תוס}}, און אין [[ספר מצוות גדול]]{{הערה|1=סמ"ג, [[רבי משה מקוצי|רבי משה בן יעקב פון קוצי]], עשין מב, עמ' קיח}} און אינעם פירוש מרדכי אויף ש"ס{{הערה|מרדכי, [[רבי מרדכי בן הלל]], ראש השנה, אות תשע}}.

==ביבליאגראפיע==
*{{היברובוקס|אליעזר ליזר לנדסהוט|עמודי העבודה|29119|page=57|מקום הוצאה=בערלין|שנת הוצאה=תרי"ז|עמ=53}}
*{{אוצר החכמה|שמעון גרשון ברנשטיין|פיוטים ופיטנים חדשים מהתקופה הביצנטינית|143399|page=45|שנת הוצאה=תש"א|עמ=44–57}}
*{{היברובוקס|אהרן ראו|אמת ליעקב|36863|page=133|קעפל=קרובת "אגן הסהר"|מקום הוצאה=בערלין|שנת הוצאה=תרצ"ז|מו"ל=ספר היובל לכבוד הרב יעקב פריימאנן|עמ=128–148}}
* Wout van Bekkum, [https://ddd.uab.cat/record/239942 The Latin Talmud and Liber Krúbot], ''The Talmud in Dispute During the High Middle Ages'', 2019, p. 171-218
*ישראל דאווידזאן, [https://hdl.handle.net/2027/mdp.39015024589577?urlappend=%3Bseq=423%3Bownerid=13510798888514179-80 אוצר השירה והפיוט], חלק א, תרפ"ה, ז' 347
*יהודה ליב וינברגר, “[http://www.jstor.org/stable/23506687 שירים חדשים מהתקופה הביזאנטינית]”, Hebrew Union College Annual 43 (1972): 308–309.

==רעפערענצן==
{{רעפערענצן}}

{{גרונטסארטיר:בנימין בן שמואל}}
[[קאַטעגאָריע:פייטנים]]
[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]]

[[he:רבי בנימין בן שמואל]]