באַקוקן דעם קאוד פון עוויאן קאנפערענץ

{{דעסקריפציע|1938 קאנפערענץ איבער די פליטים פון נאצי דייטשלאנד}}
[[טעקע:Myron Taylor addresses the Évian Conference.jpg|קליין|מייראן טעילאר אדרעסירט די עוויאן קאנפערענץ]]
די '''עוויאן קאנפערענץ''' איז געווען א צוזאמקום אין שטאט [[עוויאן]] {{אנ|Évian-les-Bains}}, [[פראנקרייך]], דורכאויס די טעג פון [[יולי]] [[יולי 6|6]]–[[יולי 15|15]] [[1938]], פאררופן דורך דעם [[פאראייניגטע שטאטן|אמעריקאנער]] פרעזידענט [[פרענקלין דעלאנאו רוזעוועלט|פרענקלין רוזעוועלט]] צו אדרעסירן די פראבלעם פון די [[דייטשלאנד|דייטש]]ע און [[עסטרייך|עסטרייכ]]ישע [[פליט]]ים וואס זענען אנטלאפן פון [[נאצי דייטשלאנד]] נאכן אויסשטיין פארפאלגונגען. די פליטים, בעיקר אידן, און אויך פון אנדערע אנטי-[[נאציזם|נאצי]]סטישע גרופעס, האבן געזוכט א פארזיכערט ארט צו עמיגרירן, אבער די לענדער ארום דער וועלט האבן זיי נישט געוואלט אננעמען.

ביי דער קאנפערענץ האבן זיך באטייליגט רעפרעזענטאטן פון 32 לענדער, און 24 וואלונטערישע ארגאניזאציעס זענען געקומען אלס אבזערווירער פארצושלאגן געדאנקען{{הערה|[https://www.yadvashem.org/holocaust/this-month/july/1938.html יולי 1938] אויפן [[יד ושם]] וועבזייטל.}}. די קאנפערענץ האט זיך אויסגעלאזט אומערפאלגרייך, און אויסער אנהאלטן די פריערדיגע צאל ערלויבטע פליטים, איז כמעט קיין איין לאנד נישט איינגעגאנגען צו העכערן די צאל פליטים.

==הינטערגרונט==
[[טעקע:Bundesarchiv Bild 183-E03468, Berlin, Emigration von Juden, Umzugswagen.jpg|קליין|אידן אין [[בערלין]] פאקן פעק און גרייטן זיך אפצורייזן קיין [[ניו יארק]], [[1939]]]]
פון ווען [[היטלער]] איז געקומען צו דער מאכט אין [[יאנואר]] [[1933]], זענען די רדיפות קעגן די איבער א האלב-מיליאן דייטשע אידן אלץ שווערער געווארן, ברענגענדיג טויזנטער צו אנטלויפן צו דערנעבנדע לענדער און קיין [[ארץ ישראל]]. די [[נירנבערג געזעצן]], געשאפן אום [[1935]], האבן אוועקגענומען די בירגערשאפט פון אלע דייטשע אידן, וואס האט געברענגט נאך טויזנטער צו פארלאזן, אדער פארשיקט ווערן, פון דייטשלאנד. ביז [[1938]] זענען ארום 150,000 אידן שוין אנטלאפן פון דייטשלאנד; און מיטן "[[אנשלוס|אַנְשְׁלוּס]]", ווען דייטשלאנד האט אנעקסירט עסטרייך אין [[מערץ]] 1938, זענען צוגעקומען נאך 200,000 בירגערלאזע אידן{{הערה|[https://encyclopedia.ushmm.org/content/en/article/german-jewish-refugees-1933-1939 אידישע פליטים פון דייטשלאנד 1933-1939] אויפן "[[האלאקאוסט מוזעאום|United States Holocaust Memorial Museum]]" וועבזייטל.{{ש}}Michael Blakeney, "Proposals for a Jewish Colony in Australia: 1938-1948." ''Jewish Social Studies'' 46.3/4 (1984): 277-292 [https://www.jstor.org/stable/4467264 online].}}. ווען די לענדער איבער דער וועלט האבן נישט געוואלט נאכקומען דעם גרויסן פארלאנג פון [[אזיל רעכט]] זוכערס, האט זיך געשאפן א קריזיס.

די פאראייניגטע-שטאטן האט אריינגענומען טויזנטער אידן, אבער אויף א גאר איינגעצוימטער פארנעם, אין איינקלאנג מיט אירע שטרענגע עמיגראציע קוואטעס געשאפן צוליב [[גרויסע דעפרעסיע|דער גרויסער דעפרעסיע]]. דער אמעריקאנער פרעזידענט רוזעוועלט, איז געקומען אונטער שטייגנדן דרוק צו העכערן די עמיגראציע קוואטעס און אננעמען מער פארפאלגטע אידן, און נישט ווילנדיג איינגיין דערויף, האט ער דאן - עלף טעג נאכן "אנשלוס" - פאררופן דעם עוויאן קאנפערענץ, מיטן ציל צו פארגרינגערן דעם קריזיס און גרינדן אן אינטערנאציאנאלע ארגאניזאציע צו לעזן די פראבלעם. רוזעוועלט האט געוואלט אז אנדערע לענדער זאלן אנטיילנעמען אינעם טראגן די לאסט פון די פליטים, כדי אראפצונעמען פון זיך די פאראנטווארטליכקייט און דרוק, און צייגן דער וועלט אז אמעריקע זארגט זיך פארן וואוילזיין פון די אידן{{הערה|{{cite book|author=Allen Wells|title=Tropical Zion : General Trujillo, FDR, and the Jews of Sosua|year=2009|publisher=Duke University Press|isbn=978-0-8223-4407-0|pages=6–8}}}}.

==די קאנפערענץ==
[[טעקע:Royal Evian Hotel - panoramio.jpg|קליין|ראיעל האטעל אין עוויאן, וואו די קאנפערענץ איז אפגעהאלטן געווארן (בילד: 2012)]]
די דעלעגאטן ביי דער קאנפערענץ האבן אויסגעדרוקט סימפאטיע מיט די אידן אין נאצי-דייטשלאנד און איינגעשטימט אז מ'דארף פאר זיי טרעפן א באשיצט לאנד, אבער גלייכצייטיג האט זיך באלד פון אנהייב אנגעזען אז די באטייליגטע לענדער זענען נישט גרייט צו מאכן ערנסטע טוישונגען אין דער צאל פליטים וואס זיי לאזן אריין צו זיך אין לאנד. די דעלעגאטן האבן קלארגעשטעלט אז אן עמיגראנטן-מאסע קען אנהייצן ראסיסטישע און רעליגיעזע שטרייטן און פארערגערן די עקאנאמישע לאגע אין לאנד, אויך קען עס אנברענגען אינטערנאציאנאלע אומרוען און שטערן אינטערנאציאנאלע שלום באמיאונגען מיט נאצי-דייטשלאנד.

למעשה, האבן זיי אהערגעשטעלט די קאנפערענץ אלס אן אנהייב פאר ווייטערדיגע פלענער און שריט, שאפנדיג די "אינטער-רעגירונגען קאמיטע פאר פליטים", וועלכע האט פאקטיש נישט געהאט קיין שום אויטאריטעט אדער שטיצע פון די אנגעשלאסענע לענדער און דערפאר געבליבן ווערדלאז.

די פאראייניגטע שטאטן האט ניטאמאל געשיקט קיין רעגירונגס-באאמטער אלס רעפרעזענטאט, נאר רוזעוועלט האט אנשטאט געשיקט זיין פריינד, מייראן טעילאר, צו רעפרעזענטירן די פאראייניגטע שטאטן.
*טעילאר, אין נאמען פון די פאראייניגטע-שטאטן, האט איינגעמאלדן אז אמעריקע איז גרייט אנצוהאלטן איר יערליכע קוואטע פון ארום 30,000 עמיגראנטן פון דייטשלאנד, עסטרייך און [[טשעכאסלאוואקיי]]; און צו פארטיילן די גאנצע קוואטע פאר אידישע עמיגראנטן.
*[[בריטאניע]] איז איינגעגאנגען אריינצונעמען אן ענליכע צאל פליטים, מיטן באדינג אז ארץ ישראל, דאן אונטערן [[בריטישע מאנדאט|בריטישן מאנדאט]], וועט נישט אויפגעברענגט ווערן אלס דער פלאץ צו שיקן די אידן.
*[[אוסטראליע]] האט זיך אונטערגענומען אריינצונעמען 15,000 אויסגעשפרייט דורכאויס דריי יאר.
*[[דרום אפריקע]] איז נאר געווען גרייט צו נעמען די וואס האבן נאנטע פאמיליע אין לאנד.
*[[קאנאדע]] איז נאר געווען גרייט צו נעמען פליטים מיט [[אגריקולטור]] ערפארונג, עפעס וואס האט אפעלירט צו בלויז א קליינע צאל פליטים.
*[[פראנקרייך]]: דער פראנצויזישע רעפרעזענטאט האט גע'טענה'ט אז פראנקרייך איז שוין איבערגעפילט מיט פליטים און איר עקאנאמישער צושטאנד ערלויבט איר נישט צו נעמען נאך - א סענטימענט צו וועלכע רוב אנדערע לענדער האבן זיך צוגעשטעלט.
*[[האלאנד]] איז איינגעגאנגען צו זיין אן אריבערגאנגס-ארט פאר פליטים, מיטן באדינג אז זיי האבן א צווייטן ענדגילטיגן פלאץ וואו צו גיין.
*די [[דאמיניקען רעפובליק]] איז געווען דאס איינציגסטער לאנד וואס האט זיך אונטערגענומען אריינצולאזן 100,000 אידישע פליטים{{הערה|שם= Hate|William I. Brustein. (2003). Roots of Hate. [Online]. Cambridge: Cambridge University Press. Available from: Cambridge Books Online {{doi|10.1017/CBO9780511499425}} [Accessed 30 April 2016]. page 2}}{{הערה|{{Cite book| author=Crassweller RD|title=Trujillo. The Life and Times of a Caribbean Dictator.|publisher=The MacMillan Co, New York (1966)|pages=199–200}}}}, געשטיצט דורך אידישע [[פילאנטראפ]]ן אין אמעריקע{{הערה|שם=Great |Mitchel Gerber, "Evian Conference", '''Great Events from History: The 20th Century, 1901-1940''', Salem Press|כיוון=שמאל}}.

==אידישע רעאקציע==
די אידישע ארגאניזאציעס איבער דער וועלט זענען געווען צעשפליטערט אין זייערע מיינונגען וויאזוי צו רעאגירן צו דער קאנפערענץ, און די שטרייטן האבן נאר צוגעגעבן צום צעמישעניש ארום דער קאנפערענץ. יעדער האט געהאט אן אנדער אגענדע: טייל האבן געשטופט נאר פאר עמיגראציע קיין פאלעסטינע; אנדערע זענען בלויז געווען נייגעריג וויאזוי צו אדאפטירן און אסימילירן די פליטים נאך זייער אנקום; מאנכע זענען נאר געווען אינטערעסירט פאר עמיגראציע אין אומבאוואוינטע ערטער; בשעת געוויסע זענען געווען פארנומען מיט די אידישע רעכטן אינערהאלב די [[אייראפע]]אישע לענדער{{הערה|{{cite book|author1=Richard Breitman|author2=Alan M. Kraut|title=American Refugee Policy and European Jewry, 1933-1945|url=https://archive.org/details/americanrefugeep0000brei|url-access=registration|year=1987|publisher=Indiana University Press|isbn=978-0-253-30415-5|page=[https://archive.org/details/americanrefugeep0000brei/page/n116 103]}}}}.

די [[ציוניזם|ציוני]]'סטישע ארגאניזאציעס זענען געווען סקעפטיש איבער דער קאנפערענץ צילן און געהאלטן אז עס קען שאדן פארן פרואוו אהערצושטעלן ארץ ישראל אלס הויפט עמיגראציע ארט פארן אלוועלטליכן אידנטום. זיי האבן פרובירט צו שרייבן א מעמאראנדום אהערשטעלנדיג די ציוני'סטישע לעזונג פארן פליטים קריזיס, אבער אנטי-ציוני'סטישע ארגאניזאציעס האבן עס געשטערט. די ציוני'סטישע פירער, [[חיים ווייצמאן]] און [[דוד בן-גוריון]] פונעם {{קישור שפה|עברית|הסוכנות היהודית|סוכנות}}, האבן זיך שטארק קעגנגעשטעלט אז אידן זאלן אריינגעלאזט ווערן צו די מערב-לענדער, האפנדיג אז דער דרוק פון די טויזנטער פליטים וואס האבן נישט וואו אהין צו גיין, וועט ענדגילטיג ברעכן די בריטן צו עפענען די טויערן פון ארץ ישראל פאר אידישע עמיגראציע{{הערה|{{cite book|author=John Quigley|author-link=John B. Quigley|title=The International Diplomacy of Israel's Founders|url=https://books.google.com/books?id=bcAwCwAAQBAJ&pg=PA40|date=February 2016|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-1-107-13873-5|pages=40–41}}}}.

ווידעראום, די אמעריקאנער אידישע-ארגאניזאציעס זענען געווען באזארגט אז זיי וועלן געזען ווערן ווי די וואס זוכן פאראויסצושטופן פארגרעסערטע עמיגראציע קיין אמעריקע, און אז צופיל אידישע פליטים וועט הייבן [[אנטיסעמיטיזם]] אין אמעריקע; דערפאר האבן זיי געווארנט אידישע פארשטייערס נישט אויפצוברענגען די פראבלעמען וואס אידישע פליטים גייען דורך{{הערה|{{cite book|author=Gulie Ne'eman Arad|title=America, Its Jews, and the Rise of Nazism|url=https://archive.org/details/americaitsjewsri00arad|url-access=registration|year=2000|publisher=[[Indiana University Press]]|isbn=0-253-33809-3|page=[https://archive.org/details/americaitsjewsri00arad/page/n210 197]}}}} און געשיקט אנזאגן רוזעוועלט אז הייבן די קוואטעס וועט אויפפלאקערן "די אידישע פראבלעם" אין אמעריקע. פינף פירנדע אידיש-אמעריקאנער ארגאניזאציעס האבן גאר געשריבן א געמיינזאמען מעמאראנדום צו דער קאנפערענץ, אפרעדנדיג מאסן אידישע עמיגראציע פון צענטראל אייראפע{{הערה|{{cite book|author=Michael Laitman|title=The Jewish Choice: Unity or Anti-Semitism: Historical facts on anti-Semitism as a reflection of Jewish social discord|url=https://books.google.com/books?id=mhnGDwAAQBAJ&pg=PA156|date=22 December 2019|publisher=Laitman Kabbalah Publishers|isbn=978-1-67187-220-2|pages=156–157.}}}}.

==נאכפאלגן==
דער רעזולטאט פון דער אומערפאלגרייכער קאנפערענץ איז געווען אז מיליאנען אידן האבן נישט געהאט וואו אהין צו אנטלויפן און זענען פארטיליגט געווארן אונטער היטלער'ס "[[האלאקאוסט|ענדגילטיגע לעזונג פאר דער אידן פראגע]]". די קאנפערענץ האט גאר אומדירעקט געדינט אלס פראפאגאנדע מיטל פאר די נאציס, ווען היטלער האט זיך ארויסגעשטעלט אז ער וועט העלפן די וואס ווילן ארייננעמען אידן ביי זיי אין לאנד{{הערה|שם = Hate}}{{הערה|{{cite book|author=Ronnie S. Landau|title=The Nazi Holocaust|url=https://books.google.com/books?id=UmDZxCedaLkC&pg=PA137|access-date=24 March 2011|year=2006|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-1-84511-201-1|pages=137–140}}}}. די דעלעגאטן האבן נישט פארדאמט די נאצישע רדיפות און ניטאמאל דיסקוטירט די סיבות פארוואס אזויפיל מאסן אידן דארפן אויסוואנדערן; דאס האט אומדירעקט געגעבן לעגיטימאציע פארן נאצישן רעזשים, אויסצופירן זייערע פארארדענונגען ביי זיך אין לאנד{{הערה|שם=Great}}.

נישט לאנג נאך דער קאנפערענץ, אום [[קריסטאלנאכט]], [[נאוועמבער 9]]-[[נאוועמבער 10|10]] 1938, האבן די נאציס געמארדעט און איינגעזעצט צענדליגער טויזנטער אידן, און אויך פארברענט און געשעדיגט איבער 1,000 שולן. דערמיט האט זיך געהויבן די צאל אידישע פליטים וואס האבן געזוכט א רעטונגס ארט און אויך געוויזן פאר די מערב-וועלט לענדער די געפאר וואס לויערט אויף זיי. די בריטן האבן דאן באשלאסן אריינצולאזן אלע אידישע קינדער ביז זיבעצן יאר אלט אין דער [[קינדער טראנספארט]] אקציע; רוזעוועלט האט אין אן [[עקזעקוטיוו באפעל]] געגעבן ערלויבעניש פאר טויזנטער דייטשע באזוכער צו פארבלייבן אין אמעריקע אויך נאך זייער וויזע לויפט אפ; פראנקרייך האט אנגעהויבן אריינלאזן 200 קינדער חודש'ליך; און האלאנד און [[שווייץ]] זענען אויך איינגעגאנגען אריינצונעמען קינדער פליטים{{הערה|1=יהודית באומל תידור, [http://lib.cet.ac.il/pages/item.asp?item=15529 "קינדער טראנספארט" אקציע צו ראטעווען אידישע קינדער אין אייראפע], אויפן [[המרכז לטכנולוגיה חינוכית|מט"ח]] וועבזייטל}}.

אלעס צוזאמען, פון ווען די נאציס זענען געקומען צו דער מאכט ביזן אויסברוך פונעם [[צווייטער וועלט קריג|צווייטן וועלט קריג]], האבן 282,000 אידן - ארום האלב פונעם דייטשן אידנטום - עמיגרירט; אין צוגאב צו נאך 117,000 אידן פון עסטרייכישע געביטן וואס זענען איינגענומען געווארן אין דייטשער טעריטאריע, וואס דאס האט אויסגעמאכט ארום צוויי-דריטל פון איר אידנטום. דער סך הכל ציפער פון פליטים פון אלע דייטשע טעריטאריעס איז ארום 400,000 אידן, וועלכע האבן זיך הויפטזעכליך צעטיילט אין די פאלגנדע לענדער וואס האבן אריינגענומען פליטים פון נאצי-דייטשלאנד:
*די פאראייניגטע שטאטן - 95,000
*[[דרום אמעריקע|דרום אמעריקא]]נער לענדער - 75,000
*[[ארץ ישראל]] - 60,000
*בריטאניע - 40,000

==דרויסנדיגע לינקס==
* [https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Holocaust/evian.html די באשלוסן פונעם קאנפערענץ (ענגליש)], אויפן Jewish Virtual Library זייטל ([http://www1.yadvashem.org/yv/he/holocaust/about/related/docs/42.pdf אין העברעאיש], אויפן [[יד ושם]] זייטל).

==רעפערענצן==
{{רעפערענצן}}

 
[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]]
[[קאַטעגאָריע:נאציזם]]
[[קאַטעגאָריע:אינטערנאציאנאלע באציאונגען]]
[[קאַטעגאָריע:קאנפערענצן]]

[[he:ועידת אוויאן]]
[[en:Évian Conference]]
אכטונג: בלויז אריינלאגירטע באניצער קענען רעדאגירן בלעטער אויף המכלול.
מיר ווארטן אויף אייערע הוספות! ביטע זיך איינשרייבן אדער אריינלאגירן.