דרעפט:סיפורי מעשיות

סיפורי מעשיות איז אן זאמלונג פון מעשיות דערציילט דורך רבי נחמן מברסלב. די מעשיות זענען געווען דערציילט דורך רבי נחמן אימפראמפטי אויף יידיש. נאך זיין טויט, זענען דרייצן פון די מעשיות פובליקירט געווארן דורך זיין תלמיד, רבי נתן (1780-1844). די ערשטע אויסגאבע, מיטן נאמען ספר סיפורי מעשיות, איז ארויסגעקומען אין אסטראָה אין 1815 אדער 1816. דאס איז געווען א צוויי-שפראכיגע אויסגאבע אין לשון הקודש און יידיש.

די מעשיות זענען באקאנט און האבן געצויגן אַ סך אויפמערקזאַמקייט. ברסלבער חסידים זענען געוואוינט צו זאגן א פארווארט איידער זיי הייבן אָן לערנען די סיפּורי מעשיות, וואס זאגט אז יעדעס ווארט אין דעם הייליגן ספר איז קודש קדשים, לויטער סודות התורה; מען זאל נישט מיינען אז דאס זענען פּראסטע מעשיות; די כוונה פון די מעשיות איז צו לערנען ווי אזוי דעם אייבערשטן צו דינען; עס שטעלט זיך א גרויסער סוד און מוסר אין די מעשיות.

דער דערציילער

די מעשיות זענען דערציילט געווארן דורך רבי נחמן מברסלב (1772–1810), א גרויסער צדיק און אור-אייניקל פונעם בעל שם טוב. רבי נחמן האט דערציילט די מעשיות אימפראמפטי אויף יידיש. די מעשיות זענען דערציילט געווארן ווען זיינע תלמידים זענען געווען אנוועזנד.

הוצאה לאור

די מעשיות זענען נישט פובליקירט געווארן בזמן ווען רבי נחמן איז געווען בחיים. עס איז געווען זיין הויפט תלמיד, רבי נתן, וועלכער האט געהאט די פאראנטווארטליכקייט פאר די פאר-דרוק סטאדיעס פונעם באנד. דאס האט איינגעשלאסן זאמלען די מעשיות, איבערזעצן און אריבערשרייבן זיי אין ביידע שפראכן (לשון הקודש און אידיש), צולייגן קאמענטארן און הערות, און ענדליך דרוקן דעם באנד. רבי יהודה אליעזר, א תלמיד פון רבי נתן, האט געהאלפן מיט העתקת כתבים וועלכע שטאמען פון רבי נחמן'ס שיחות, און רבי נתן האט אים גוטגעשריבן די "צמיחת ישועה להדפסת המעשיות ולשאר ענינים".

די ערשטע אויסגאבע, טיטל סיפורי מעשיות, איז געווען אין אסטראָה אין 1815. אנדערע סארטירן עס אלס 1816 ווערק. דאס איז געווען א צוויי-שפראכיגע אויסגאבע אין לשון הקודש און יידיש. א סקען פון דער ארגינעלער העברעאיש/יידישער ווערסיע פון 1815 איז פארהאן אין דער נאציאנאלער ביבליאטעק אין ירושלים.

אינהאַלט

די בוך ענטהאלט דרייצן מעשיות. עטליכע פון די טיטלען פון די מעשיות, ווי זיי ווערן געלערנט פון די אינהאלטס פלאטפארמעס, זענען:

• מעשה 1: אבידת בת המלך – די פארלוירענע בת מלך
• מעשה 2: ממלך וקיסר – דער קייסער און דער מלך
• מעשה 3: מחיגר – דער זון וועלכער האט נישט געקענט גיין
• מעשה 4: ממלך שגזר שמד – דער מלך וועלכער האט גוזר געווען שמד
• מעשה 5: מבן מלך שהיה מאבנים טובות – דער בן מלך וועלכער איז געווען פון טייערע שטיינער
• מעשה 6: ממלך עניו – דער עניו מלך
• מעשה 7: מזבוב ועכביש – די פליג און די שפין
• מעשה 8: מרב ובן יחיד – דער רב און זיין בן יחיד
• מעשה 9: מחכם ותם – דער חכם און דער תם
• מעשה 10: מבערגער ועני – דער בערגער און דער עני
• מעשה 11: מבן מלך ובן שפחה שנתחלפו – דער בן מלך און דער בן שפחה וועלכע זענען פארטוישט געווארן
• מעשה 12: מבעל תפילה – דער בעל תפילה
• מעשה 13: מז' בעטלערס – די זיבן בעטלערס

די בוך ענטהאלט אויך א נספח פון משלים.

לויט דער טראדיציע פון ברסלבער חסידים, ווי עס ווערט געזאגט איידער מען לערנט אין דעם ספר, איז יעדער ווארט אין דעם הייליקן ספר קודש קדשים. זיי זענען לויטערע סודות התורה. מען זאל נישט מיינען אז דאס זענען חס ושלום פראסטע מעשיות. די מעשיות זענען דערציילט געווארן דורך דעם גרויסן צדיק, דעם קדוש עליון, דער הייליקער רבי ר' נחמן. זיין כוונה איז געווען אונז צו לערנען וויאזוי דעם אייבערשטן צו דינען. האלבאי מיר זאלן פארשטיין די גרויסע סודות און דעם מוסר וואס ענטהאלט זיך אין די מעשיות, וועלן מיר זיין פרום אידן אזוי ווי מען דארף צו זיין.

רעדאקציע און ווערסיעס

די אנטוויקלונג פון די מינדליך-איבערגעגעבענע מעשיות און די פארשידענע עדיטירונג פראצעסן נויטיג פאר די צוויי-שפראכיגע אויסגאבע, ברענגען ארויס פארשידענע פונדאמענטאלע פראגן. למשל, ווי גענוי שפיגלען די פובליקירטע מעשיות דורך רבי נתן די ארגינעלע מעשיות דערציילט דורך רבי נחמן? קען מען אונטערשיידן צווישן די ארגינעלע ווערטער פון רבי נחמן און די קאמענטארן און הערות צוגעלייגט דורך רבי נתן? די פאראנטווארטליכקייט פארן ארויסגעבן דעם באנד, אריינגערעכנט זאמלען, איבערזעצן, אריבערשרייבן, און צולייגן קאמענטארן, איז געווען אויף רבי נתן.

די דיסערטאציע פון Eliezer Treitl גיט זיך אפ מיט די פראגן. זי באזירט זיך אויף א נייער סינאפטישער אויסגאבע פון דער ערשטער אויסגאבע, שטעלנדיג צוזאמען די העברעאישע און יידישע טעקסטן ליניע-ביי-ליניע. די שטודיע אנטפלעקט פיל אונטערשיידן צווישן די צוויי ווערסיעס. די אנאליז פון די אינטערפרעטאטיווע שיכטן אין ספר סיפורי מעשיות באהאנדלט די הונדערטער הערות און גלאָסן אינטעגרירט אין קלאמערן. די אינטעגראציע פון די הערות איז נישט איינשטאנדיג, און די קאמענטארן זענען אפט געווארן אן אינטעגראלער טייל פונעם טעקסט. נאך מער, טייל פראזעס באווייזן זיך אין קלאמערן אן קיין קלארן גרונד. די אומאיינשטאנדיקייטן און טעקסטואלע דרוק פעלער קען זיין א רעזולטאט פון די דרוקערס אדער פראף-לייענערס פארנאכלעסיגקייט אדער פונעם כתב יד צוגעשטעלט דורך ר' נתן צום דרוק. אלס רעזולטאט, איז שווער אונטערצושיידן צווישן די ווערטער פונעם דערציילער און די ערקלערונגען פונעם רעדאקטאר.

די שטודיע פון דער באציאונג צווישן די יידישע און העברעאישע טעקסטן צייגט אז טייל ווערטער און זאצן פונעם יידישן טעקסט זענען א איבערזעצונג פון דעם געשריבענעם העברעאישן טעקסט, און נישט די ארגינעלע ווערטער פונעם דערציילער. עס איז אויך א שטארקע איינפלוס פון יידיש אויף די העברעאישע ווערסיע פון די מעשיות.

דער פראצעס פון דערציילן די מעשיות איז געווען קאנווערסאציאנעל אין נאטור, מיט א ספעציעלע נארראטיווע סטרוקטור און ווארטליכע סטיל, וואס נעמט אריין חזרות און אומאיינשטאנדיקייטן אין ווארט באניץ. די זיבעטע מעשה, "די פליג און די שפין", איז אן ביישפיל פון עדיטירונג פראבלעמען. רבי נתן מערקט אן אז עטליכע זאצן אן קיין באדייטונג זענען נישט גוט איבערגעשריבן, און די מעשה איז אומפארענדיגט. אבער די שטודיע דעמאנסטרירט אז רבי נחמן האט דערציילט א קאמפלעטע מעשה, נאר ערנסטע עדיטירונג פעלער און שלעכט פלאצירן די זאצן האבן געשאפן דעם פאלשן איינדרוק.

אויסגאבעס

די ערשטע אויסגאבע איז געווען אין 1815/1816 אין אסטראָה. דאס איז א זעלטענע אויסגאבע. נייע באזעצטע אויסגאבעס זענען פובליקירט געווארן, ווי די 2002 אויסגאבע באזירט אויף דער 1815 ווערסיע. עס זענען פארהאן פארשידענע ענגלישע איבערזעצונגען, אריינגערעכנט אן אויסגאבע פון Breslov Research Institute איבערזעצט דורך Rabbi Aryeh Kaplan. עס זענען אויך אנליין אויסגאבעס אויף וויקיביבליאטעק אויף יידיש און העברעאיש אויף וויקיסורס.

באדייטונג

די סיפורי מעשיות זענען פון די פאפולערסטע און מערסט אויפמערקזאמקייט באקומענע חסידישע ווערק פון רבי נחמן. זיי זענען נישט קיין פשוטע דערציילונגען, נאר ענטהאלטן טיפע סודות פון דער תורה און מוסר השכל. די כוונה פון דערציילן זיי איז צו לערנען וויאזוי צו דינען דעם אייבערשטן. פארשטיין די סודות און מוסר קען העלפן זיין א פרום ייד. די טראדיציע פון צוויי-שפראכיגע טעקסטן אין העברעאיש און יידיש אין אשכנזישער קולטור, און פון סיסטעמאטישער פילאלאגישער אנאליז פון געדרוקטע טעקסטן, ווערט אנגעוויזן ווי רעלעוואנט דורך די שטודיע פון ספר סיפורי מעשיות.

זעט אויך

• ספר השיחות פון רבי נחמן, וואס ענטהאלט באגרונט און רמזים פון די מעשיות.
• חיי מוהר"ן, וואס ענטהאלט מער באגרונט און קאמענטארן אויף די מעשיות.
• ליקוטי מוהר"ן, אנדערע ספרים פון רבי נחמן.