המכלול

רוי:רוסישע רעוואלוציע

פאליטישע אומרוען, צוזאמפאל פון צארישע מאנארכיע און גרינדונג פון סאוויעטן פארבאנד (1917-23)
ווערסיע פון 07:03, 1 יולי 2024 דורך תנא קמא (שמועס | ביישטייערונגען)
(חילוק) → עלטערע ווערסיע | איצטיגע ווערסיע (חילוק) | נייערע ווערסיע ← (חילוק)


רוסישע רעוואלוציע
Революция 1917 (1917 רעוואלוציע)
Революция 1917 (1917 רעוואלוציע)
קאנפליקט דאטומען מערץ 8 1917 – יוני 16 1923 (6 יאָרן און 14 וואָכן‎)
פלאץ געוועזענע רוסישע אימפעריע
רעזולטאט
  • צוזאמפאל פון רוסישע מאנארכיע
  • גרינדונג פון קורץ-טערמינגער איבערגאנג רעגירונג און איר צוזאמפאל
  • שאפונג פון באלשעוויסיטישע פארטיי אין רוסלאנד און די איבריגע לענדער פון די געוועזענע אימפעריע
  • זעלבסטשטענדיגקייט פון פוילן, פינלאנד און די באלטישע לענדער
  • רוסלאנד'ס זיך ארויסציען פון ערשטע וועלט קריג
  • באלשעוויסטישע זיג אין די רוסישע ציווילע קריג
  • רעפארמאציע פון באלשעוויסטישע פארטיי און שאפונג פון די סאוויעטן פארבאנד

די רוסישע רעוואלוציע איז געווען א סעריע פאליטישע און סאציאלע רעוואלוציעס אין די רוסישע אימפעריע דורכאויס 1917-23. אין דער תקופה איז רוסלאנד'ס צארישע אויטאקראטיע צעפאלן, די רוסישע אימפעריע אויפגעלעזט, און א סאציאליסטישע רעגירונג האט ענדע איבערגענומען די מאכט נאך צוויי נאכאנאנדע רעוואלוציעס און א בלוטיגע ציווילע קריג. די רעוואלוציע האט געפירט צום גרינדונג פונעם סאוויעטן פארבאנד.

די ערשטע - "פעברואר רעוואלוציע", האט זיך אנגעהויבן מערץ 1917, אינמיטן די ערשטע וועלט קריג, צוליב שווערע מיליטערישע פארלוסטן ביים קריג, און שווערע עקאנאמישע און סאציאלע אומשטענדן. צאר ניקאליי איז דאן געצוואונגען געווארן צו אפטרעטן. נאך די ענדע פון די צארישע רעזשים, איז געשאפן געווארן די רוסישע איבערגאנג רעגירונג אנגעפירט דורך די דומא (רוסישע פארלימענט). עס האבן זיך פארמירט גרופעס און געמיינדעס צוזאמגעשטעלט פון סאלדאטן, די אינדוסטריאלע ארבעטער-קלאס, און פויערן, גערופן "סאוויעטן", וועלכע זענען געווען אומצופרידן מיט די פירערשאפט, און האבן זיך פאר'עקשנ'ט אויף פארשידענע פריווילעגיעס צו קענען באאיינפלוסן די רעגירונג און אפערירן באוואפנטע מיליצעס. אין רעזולטאט האט זיך געשאפן אן אומסטאבילער צושטאנד פון א "דאפלטער רעגירונג" ווען ביידע זייטן שלאגן זיך פאר מאכט.

די סיטואציע האט געגרייכט איר קלימאקס מיט די אקטאבער רעוואלוציע, א באוואפנטע אויפשטאנד דורך די ארכי-לינקע באלשעוויסיטישע פארטיי דורך ארבייטער און סאלדאטן אין פעטראגראד, וואס האבן סוקסעספול איבערגעווארפן די איבערגאנג רעגירונג, איבערנעמנדיג פולע קאנטראל. די באלשעוויקן האבן מיט ברייטע שטיצע ביי די סאוויעטן אלס די פירנדע פארטיי, אוועקגעשטעלט אן אייגענעם רעגירונג, די "רוסיש סאוויעטישע פעדעראלע סאציאליסטישע רעפובליק" (RSFSR), די ערשטע סאציאליסטע שטאַט.

דאס האט נאכגעפאלגט מיט א בלוטיגע ציווילע קריג דורך די "ווייסע ארמיי", די פיינט פון די "רויטע" (באלשעוויקן). דורכאויס דעם קריג האבן די באלשעוויקן ארויפגעצווינגען סאוויעטישע מאכט איבער די ניי-געגרינדעטע רעפובליקן פון די געוועזענע רוסישע אימפעריע, און זיי פאראייניגט אונטער די פאראיין פון סאוויעטישע סאציאליסטישע רעפובליקן (USSR). דאס האט זיך געצויגן ביז 1923, ווען די רוסישע ציווילע קריג האט זיך געענדיגט מיט די זיג פון די רויטע ארמיי קעגן די ווייסע ארמיי און די אנדערע קעגנערישע סאציאליסטישע פראקציעס. די זיגנדע באלשעוויסטישע פארטיי האט זיך פריש אוועקגעשטעלט אלץ די קאמוניסטישע פארטיי פון די סאוויעטישע פאראיין און געבליבן ביי די מאכט פאר איבער זעכציג יאר, ביז 1991.

הינטערגרונט

 
סאלדאטן בלאקירן די נארווא טויער אויף די בלוטיגע זונטאג

די רוסישע אימפעריע איז זינט איר גרינדונג אין 1721 דורך פיטער דער גרויסער געווען אן אבסאלוטער מאנארכיע געפירט דורך רוסישע הערשער, גערופן צאַרן, מיטגלידער פון די "הויז פון ראָמאַנאָוו", און האבן געגלייבט אז זיי האבן די געטליכע רעכט פון קעניגן איבער זייערע מענטשן. דער צאַר האט געהאט פולשטענדיגע קאנטראל איבער'ן פאלק, ווען נאר דער צאַר האט געקענט מאכן אדער מבטל זיין געזעצן. די רוסישע אימפעריע איז געווען א גרויסמאכט, און איינע פון די גרעסטע אימפעריעס וואס האבן אמאל עקזיסטירט.

נאך אומצופרידנהייט ביים פאלק צוליב די רוסישע פארלוסטן אין די רוסישע־יאפאנעזער מלחמה, און די דערנידערונג פון די נידריגע קלאסן דורך די עליטע, האט אין יאנואר 1905 אויסגעבראכן א רעוואלוציע דורך סאלדאטן און פויערן קעגן דעם צאר. אין יאנואר 22 האט די צאר'ס גווארדיע דערשאסן אומבאוואפנטע דעמאנסטראנטן, אין א סעריע געשעענישן גערופן די "בלוטיגע זונטאג", וואס האט אנגעצינדן נאציאנאלע פראטעסטן און ארמיי רעוואלטן. א קאנסיל פון ארבעטער גערופן די "פעטערבורג סאוויעטן" איז דאן געשאפן געווארן אין די כאאס[1]. כאטש די 1905 רעוואלוציע איז ענדע אונטערדרוקט געווארן, און די פירער פון די פעטערבורג סאוויעטן זענען ארעסטירט געווארן, איז דאן געווארן אראפגעשטעלט די גרונטשטיין פאר די שפעטערדיגע פעטראגראד סאוויעטן און אנדערע רעוואלוציאנערע באוועגונגען אין די צייטן בעפאר 1917 וואס האבן נאכגעמאכט די מאדעל פון 1905. די 1905 רעוואלוציע האט אויך געפירט דעם צאר צו פארשטעלן א נייעם קאנסטיטוציע, און ער האט געשאפן א טיילווייז-דעמאקראטיש ערוועלטע פארלימענט, דער דומא, וואס האט שפעטער פארמירט די איבערגאנג רעגירונג נאך פעברואר 1917[2].

עקאנאמישע פראבלעמען

דער עקאנאמישער צושטאנד אין רוסלאנד איז געשטאנען גאר שלעכט. 6 טעג א וואך 10–12 שטונדיגע ארבעט איז געווען די נארמע, אונטער גאר שווערע באדינגונגען מיט שוואכע זיכערהייט און היגיענישע מאסנאמען, פאר גאר נידריגע געהאלט. די שנעלע אינדוסטריאלעזאציע אין רוסלאנד, אנגעהויבן פון 1890, האט געשאפן אן איבערפלוס פון איינוואוינער אין די גרעסערע שטעט, אסאך מער פון וויפיל דער אינפראסטרוקטור האט געקענט דערהייבן, און מען האט געוואוינט אונטער שרעקליכע אומשטענדן.

ווען רוסלאנד האט אריינגעטרעטן אינעם ערשטן וועלט קריג איז דער צושטאנד פילפאכיג פארערגערט געווארן. די מיליטערישע דרעפט האט אוועקגענומען מיליאנען פעאיגע ארבעטער פון די פארבריקן, בשעת די קריג האט פארלאנגט כסדר'דיגע סופליי און פלעגונג פון די פאבריקן וואס האבן נישט געקענט צושטעלן גענוג. דערצו האט רוסלאנד פארלוירן א וויכטיגע האנדל וועג צום מיטלענדישער ים, נאך וואס די אטאמאנישע אימפעריע האט אריינגעטרעטן אין קריג אויף די זייט פון די צענטראלע מאכטן אין אקטאבער 1914, וואס האט נאך מער פארערגערט די עקאנאמישע קריזיס און אמוניציע מאנגל. דער רעגירונג האט אין א פרואוו צו פינאנצירן די קריג, אנגעהויבן דרוקן מיליאנען רובל באנקנאטן, וואס האט געשאפן אן אינפלאציע קריזיס. ביי 1917 זענען פרייזן געווען העכער מיט פיר מאל מער ווי עס איז געשטאנען אין 1914. פארמער זענען דערפאר געווען אויסגעשטעלט צו העכערע לעבנס קאסטן, אן העכערן זייערע פארדינסטן, און האבן אנגעהויבן האלטן ביי זיך דעם שניט, און פלאנצן נאר די מינימום פאר די אייגענע געברויך. דאס האט געשאפן א שווערע עסן-מאנגל אין די שטעט.

די שטייגנדע פרייזן און שווערע מאנגל איז געווארן אומדערטרעגליך. געשעפטן זענען געשטאנען ליידיג פון ברויט און מענטשן זענען געשטאנען אין ליניעס לאנגע שעות צו באקומען דאס ביסל וואס איז געווען, ווען אסאך האבן זיך געלאזט צו קרימינאליטעטן צו שאפן עסן. דער קריזיס האט געפירט צו פארלאנגען פאר געהאלט העכערונגען אין די פאבריקן, און אין יאנואר און פעברואר 1916, האט רעוואלוציענארע פראפאגאנדע, טיילווייז פינאנצירט דורך די דייטשן, געפירט צו ברייטע ארבעטער ראיאטן און סטרייקס. דאס האט נאכמער פארערגערט דעם קריזיס און דערמיט איז געוואקסן די קריטיק קעגן דער רעגירונג, און אן אויפשטייג פון ארבעטער אנגעשלאסן אין די רעוואלוציענארע פארטייען.

פאליטישע און סאציאלע אישוס

עס איז געווען גאר אסאך סיבות צו זיין אומצופרידן מיט די רעזשים פון צאר ניקאליי. ער האט געפירט א שטרענגע אוטאריטערישע סיסטעם, וואס האט זיך ווייניגער געקימערט מיט דאס לאנד ווי מיט זיין טראן. פארלאנגען פאר דעמאקראטישע רעפרעזענטאציע זענען געווארן אלץ מער פארשפרייט און פאראויסגעשטופט דורך די פארשידענע פארטייען און רוסלאנד.

די פאלק'ס-קלאסן צוטיילונג אין רוסלאנד איז געווען אויף אן עקסטרעמען שטאפל, און די פויערן וועלכע האבן אויסגעמאכט א ריזיגן רוב פון די באפעלקערונג זענען געווען גאר שטארק אונטערדרוקט. 25% פון לאנד אייגנטומערשאפט האט געהערט פאר א נישטיגע 1.5% פון די פאפולאציע, און די מערהייט רוסישע בירגער האבן געארבעט פאר די מינאריטעט העכערע קלאס[3]. די פויערן האבן געגלייבט אז ערד דארף געהערן צו די וואס ארבעטן דערויף, און פארלאנגט פרייהייט און בעסערע לעבנס באדיגונגען. דערצו איז די רוסישע אימפעריע געווען א צאמשטעל פון פארשידנארטיגע עטנישע גרופעס וואס האבן זיך פיינט געהאט איינער די אנדערע און נישט געהאט וואס זאל זיי צוזאמשטעלן.

צוליב אינדוסטריאליזאציע, די פארשריט פון טראנספארטאציע מיטלען און די פרעסע האבן זיך די קולטורן און ווייטאגן פון די דערפלעך אנגעהויבן מישן מיט די געזעלשאפט פון די באוואוינטע שטעט, און דאס שטאטישע לעבן וואס זענען געווען מער אויפגעקלערט און אפן צו די וועלט און דעמאקראטיע איז געווארן מער באקאנט אין די דרויסנדיגע געגנטער. דאס האט ווייטער פארברייטערט די אנגעווייטאגטע סענטימענטן ביי אלע טיילן פון פאלק.

די אומצופרינדהייט מיט די רוסישע אוטאקראטיע האט אויסגעבראכן אין א נאציאנאלע אויפשטאנד נאכפאלגנדיג די בלוטיגע זונטאג שחיטה פון יאנואר 1905, ווען הונדערטע אומבאוואפנטע פראטעסטירער זענען דערשאסן געווארן דורך דעם צאר'ס טרופן. ניקאליי איז געווען געצווינגען צו איינפירן רעפארמען און באשטעטיגן די אקטאבער מאניפעסטא וואס האט געדארפט שענקען פאנדומענטאלע מענטשן רעכטן, און האט געשאפן דעם דומא פארלימענט. דער צאר האט דורכאויס די יארן אפגערופן דריי פארלימענטן ווען זיי האבן נישט קאאפירירט מיט אים, און נאר ווייטער באפעסטיגט זיין דיקטאטורשאפט. די אומערפילטע האפענונגען פאר דעמאקראטישע טויש האט געפיטערט די רעוואלוציאנערישע געדאנקען און ווילדע אויסברוכן קעגן די מאנארכיע.

ערשטע וועלט קריג

 
רוסישע טרופן ערווארטן א דייטשע אטאקע אין די שוץ-גרובער

איינס פון די סיבות פארוואס ניקאליי האט איינגעשטעלט מיט'ן אריינטרעטן אין קריג איז געווען צו אויפוועקן נאציאנאליסטישע געפילן ביי די פעלקער אונטער די רוסישע אימפעריע קעגן א געמיינזאמע פיינט, און אזוי ארום שאפן אן אחדות, און די לאקאלע פראבלעמען זאל פארגעסן ווערן. אין די ערשטע קורצע צייט האט עס געהאלפן, און אנגעצינדן פאטריאטישע געפילן ביים פאלק, און די מאסן זענען ארויסגעקומען צו אנטי-דייטשע פראטעסטן, אבער עס האט נישט אנגעהאלטן לאנג. ווען די שלאכטן האבן זיך פארשלעפט און רוסלאנד האט אנגעהויבן ליידן שווערע נידערלאגעס אויפ'ן פראנט, פארערגערנדיג די צושטאנד פון די בירגער, האט דאס נאר פארברייטערט די קעגנערשאפט צום צאר[4][5][6].

הערבסט 1914 האט דער צאר גענומען דירעקטע קאנראל פון די ארמיי, איבערלאזנדיג דאס פירערשאפט פון דער רעגירונג פאר זיין אומערפארענע ווייב, צארינא אלעקסאנדרע. דער צאר האט נישט געהאט די מעגליכקייטן צו לעזן די פראבלעמען פון קריג און זאכן זענען נאר ערגער געווארן, און מיט אים ביי די פירערשאפט זענען די טענות איבער'ן קריג געווען דירעקטירט צו אים. די צארינא איז געווען א דייטשע געבוירענע, פירנדיג צו שמועות איבער שטילע צוזאמענארבעט מיט די דייטשן און קארופציע. די צארינא האט זיך נישט צוטון געמאכט פון די ווארענונגען דורך די דומא מיטגלידער און די געהיים פאליציי אז דאס לאנד איז אומצופרידן און איבער א מעגליכע רעוואלוציע אויסברוך .

די מיליטערישע דרעפט האט אריינגעצווינגען מיליאנען רוסן צו דינען אין די ארמיי קעגן זייער ווילן. רוסלאנד האט געליטן שווערע פארלוסטן אויפ'ן פראנט, און נישט געקענט נאכיאגן צו פלעגן די מיליטער מיט גענוג סופלייען, און עס איז געקומען צו א פונקט אין 1915 ווען פרישע סאלדאטן זענען געשיקט צום פראנט אנע וואפן. די רוסן האבן געהאלטן אין איין דארפן מאכן שווערע אומקאארדאנירטע ריקצוגן מיט שווערע פארלוסטן.

ביי אקטאבער 1916 זענען שוין געווען צווישן 1,600,000 און 1,800,000 פאטאליטעטן ביי די רוסן, 2,000,000 קריג'ס געפאנגענע, און 1,000,000 פעלנדע. כאטש אום 1916 איז דער צושטאנד אויפ'ן פראנט בעסער געווארן פאר די רוסן, און זיי האבן אפילו אפגעהאלטן באשיידענע זיגן, האט עס אפגעקאסט גרויסע ציפערן פון טויטע סאלדאטן, און די פארשלעפטקייט פון די קריג האט אראפגעברענגט די מאראל. דאס האט געברענגט דערצו אז די אויסגעהינגערטע און דערשלאגענע סאלדאטן האבן אנגעהויבן צוריקווייזן באפעלן און רעוואלטירן.

ניקאליי האט אנגעהויבן פארלירן דאס ביסל שטיצע וואס ער האט יא געהאט, אפילו צווישן די פירנדע קלאס. דער דומא האט ארויסגעשעטעלט א ווארענונג צום צאר אום נאוועמבער 1916 אז א שרעקליכע חורבן איז אומפארמיידבאר, סיידן א קאנסטיטוציאנאלע רעגירונג ווערט אוועקגעשטעלט. ניקאליי האט איגנארירט די ווארענונגען און רוסלאנד'ס צארישע רעזשים איז צעפאלן א פאר טאג דערויף דורכאויס די פעברואר רעוואלוציע פון 1917. א יאר שפעטער איז דער צאר מיט זיין גאנצע פאמיליע ערמארדעט געווארן.

פעברואר רעוואלוציע

 
סאלדאטן מארשירן ביי די פעברואר פראטעסטן

אנפאנג פעברואר האבן ארבעטער אין די דאן-הויפשטאט פעטראגראד (היינט פעטערבורג) אנגעהויבן מערערע סטרייקס און דעמאנסטראציעס. אום מערץ 7[7], האט זיך פוטילאוו, פעטראגראד'ס גרעסטע אינדוסטריאלע פלענט, פארמאכט צוליב א סטרייק[8]. צומארגנס זענען אפגעהאלטן געווארן צוזאמענקונפטן און ראליס צוליב די אינטערנאציאנלע פרויען טאג, וואס האבן זיך צוביסלעך פארקירעוועט צו עקאנאמישע און פאליטישע צוזאמענקונפטן. דעמאנסטראציעס זענען ארגענעזירט געווארן צו פארלאנגען ברויט, און עס איז געווארן אונטערגעשטיצט דורך די אינדוסטריאלע ארבעטס קראפט וואס האט געזען דערין א סיבה צו אנהאלטן די סטרייקס. די פרויען ארבעטער האבן מארשירט צו דערנעבנדע פאבריקן ארויסברענגנדיג מער ווי 50,000 ארבעטער אויף סטרייק[9]. ביז מערץ 10, איז מער-ווייניגער יעדע אינדוסטריאלע ביזנעס אין פעטראגראד געווען פארמאכט, צוזאמען מיט מערערע קאמערציאלע און קלענערע ביזנעסער. סטודענטן, ווייסע קאלנער ארבעטער און לערערס האבן זיך אנגעשלאסן מיט די ארבעטער אין די גאסן און ביי די פובליק צוזאמענקונפטן[10].

אום מערץ 22 האט דער צאר געשיקט די ארמיי צו דערשטיקן די ראיאטן. ווייניגסטנס 180,000 טרופן זענען געווען סטאנציאנירט אין די הויפשטאט, אבער דאס רוב פון זיי זענען געווען אומטרענירט אדער פארוואונדעט. בלויז ארום 12,000 זענען געווען אין א פאסיגע צושטאנד, אבער אפילו זיי האבן צוריקגעוויזן צו דערשטיקן די פראטעסט, און אנשטאט צושטערן די אומרוען האבן די טרופן אליין אנגעהויבן רעוואלטירן[11]. אסאך אפיצירן זענען דערשאסן געווארן דורך זייערע סלאדאטן ווען זיי זענען באפוילן געווארן צו דערשטיקן די דעמאנסטראנטן, און אנדערע זענען אריין אין באהעלטעניש, און די מיליטער האט פארלוירן די מעגליכקייט צו צוריקהאלטן די פראטעסטן. סימבאלן פון דער צארישער רעזשים זענען אראגעריסן געווארן איבער די שטאט, און די אוטאריטעט פון די רעגירונג אין די הויפשטאט איז צוזאמגעפאלן. דאס וואס דער צאר האט יענע צופרי גענצליך אוועקגענומען די לעגאלע אויטאריטעט פון די דומא האט נישט ארויסגעהאלפן, און די רעאקציע פון די דומא, אנגעפירט דורך די ליבעראלע בלאק איז געווען צו שאפן א צייטווייליגער קאמיטע צו צוריקברענגען געזעץ און ארדענונג און געשאפן די רוסישע רעבוליק; גלייכצייטיג האבן די סאציאליסטישע פארטייען געשאפן די פעטראגראד סאוויעטן, צו רעפרעזענטירן די ארבעטער און סאלדאטן. די איבערגעבליבענע סאלדאטן געטריי צום רעזשים האבן געטוישט זייטן די קומענדיגע טאג.

דער צאר האט זיך אומגעקערט פון מיליטערישע פראנט קיין פעטראגראד. ווען ער איז אנגעקומען קיין פסקאוו, האבן די ארמיי שעף ניקאליי רוזסקי, און די דומא דעפוטאטן אלעקסאנדער גוטשקאוו און וואסילי שולגין אינאיינעם פארגעשלאגן אז ער זאל רעזיגנירן פון טראן. ער האט טאקע רעזיגנירט צומארגנס מערץ 15 און אויך אפגעזאגט זיין זון, דער צארעוויטש פון טראן. ניקאליי האט נאמינירט זיין ברודער, דער הויפט פרינץ מיכאאיל אלעקסאנדאוויטש אלץ זיין נאכפאלגער. דער הויפט פרינץ האט שנעל אנערקענט אז ער וועט האבן ווייניג שטיצע אלץ פירער, און דערפאר אום מערץ 16 אפגעזאגט דעם טראן זאגנדיג אז ער וועט דאס נאר אננעמען אויב דאס וועט זיין די דעמאקראטישע באשלוס פון פאלק[12][13]. זעקס טאג שפעטער זענען ניקאליי מיט זיין פאמיליע געווארן אריינגעשטעלט אין הויז ארעסט דורך די איבערגאנג רעגירונג אין די אלעקסאנדער פאלאץ אין שטאט צארסקאיע סעלא[14].

דאפלטע מאכט

 
איבערגאנג רעגירונג'ס וואלונטיר סאלדאטן באוואכן דעם פאלאץ צענטער אין פעטראגראד, זוממער 1917
 
די פעטראגראד סאוויעטן אסעמבלי אין 1917

דער דומא פארלימענט האט אוועקגעשטעלט די איבערגאנג רעגירונג מיט'ן פלאן צו אפהאלטן וואַלן, און אנפירן דאס לאנד ביז א נייע רעגירונג ווערט ערוועלט. די מאכט פון די איבערגאנג רעגירונג איז אינטערמינעוועט געווארן דורך די אוטאריטעט פון "די פעטרגארד סאוויעטן קאנסיל פון די ארבעטער'ס דעפוטאטן", א קערפערשאפט וואס האט זיך אהערגעשטעלט אלץ די פארטרעטער פון די ארבעטער און סאלדאטן. ארבעטער אויף סטרייק האבן זיך צוזאמגענומען און ערוועלט דעפוטאטן וואס זאלן זיי רעפרעזענטירן, און סאציאליסטישע אקטיוויסטן האבן ארגאניזירט די אלע דעפוטאטן פון איבער פעטראגראד אין איין קאנסיל. די פעטראגראד סאוויעטן האבן זיך געטראפן אין די טאורייד פאלאץ, די זעלבע געביידע וואו דער נייער רעגירונג האט זיך אויפגעהאלטן[15].

די פירער פון די פערטראגראד סאוויעטן האבן אנערקענט אז זיי רעפרעזענטירן געוויסע טיילן פון פאלק, אבער נישט דאס גאנצע פאפולאציע. זיי האבן אויך נישט געגלייבט אז די לאנד איז שוין רייף פאר סאציאליזם. זיי האבן אנגעקוקט זייער אויפגאבע באגרעניצט צו לייגן דרוק איינצופירן דעמאקראטישע רעפארמען אין רוסלאנד, אריינגערעכנט דאס ערזעצן די מאנארכיע מיט א רעפובליק, גאראנטירן ציווילע רעכטן, א דעמאקראטישע ארמיי און פאליציי, אפשטעלן רעליגיעזע און עטנישע דיסקרימינאציע, איינפירן וואלן, און אזוי ווייטער. זיי האבן געהאלטן אז אין די רעגירונג געביידע וועלן זיי די בעסטע קענען לייגן דרוק אויף די נייע רעגירונג, דינענדיג ווי א דעמאקראטישע לאבי[16].

די באציאונגען צווישן די צוויי מאכטן איז געווען קאמפליצירט פון די אנהויב. די פארטרעטער פון דער איבערגאנג רעגירונג זענען איינגעגאנגען צו נעמען אין באטראכט די שטעלונגען פון די דעפוטאטן פון די ארבעטער'ס סאוויעטן, אבער זיי האבן פרובירט צו אפהאלטן זייער מאכט פון שטערן די רעגירונג, און שאפן א דאפלטע מאכט. למעשה האט ממש דאס פאסירט, כאטש די "דאפלטע רעגירונג" איז נישט געווען די ציל פון די פירער פון די צוויי מאכטן, איז דאס געווען די רעזולטאט פון די פאליטישע צושטאנד אין די רוסישע גאס[17]. שוין אין מערץ איז די צושטאנד געווען אז די איבערגאנג רעגירונג האט אנגעהאלטן קאנטראל אין מיליטערישע און אויסערן אנגעלעגנהייטן, ווען די נעץ פון סאוויעטישע גרופעס דאמינירן דאמעסטיש.

א סעריע פאליטישע שטרייטן האבן אראפגעברענגט די פאפולעריטעט פון דער איבערגאנג רעגירונג און די באציאונגען מיט די סאוויעטן וואס זענען געווארן א נאציאנאלע באוועגונג. די שוועריגקייטן מיט וואס די רעגירוננג האט זיך געדארפט פארמעסטן האט געברענגט אז די פשוט'ע בירגער, די פויערן און די סאלדאטן זאלן שפירן אז זיי האבן גארנישט פארדינט פון די רעוואלוציע. די רעגירונג האט אנגעהאלטן די קריג און געליטן שווערע פארלוסטן, די סאלדאטן זענען געווען אומצופירדן און דעמאראליזירט, און די שווערע עקאנאמישע נאכפאלגן און עסן-מאנגל האט אנגעהאלטן. דאס פאלק האט איז געווען שטארק אומצופרידן מיט די קריג און פארלאנגט אז רוסלאנד זאל זיך ארויסציען.

דורכאויס די כאאטישע צייט זענען פארגעקומען אפטע אומרוען, פראטעסטן און סטרייקס. אסאך סאציאליסטישע און לינקע ארגעניזאציעס זענען געווען פארמישט אין טעגליכע קריגערייען און קאנקורירט פאר איינפלוס אינערהאלב די איבערגאנג רעגירונג און ביי די סאוויעטן. מערקווירדיגע פראקציעס רעכנט אריין די סאציאלע דעמאקראטן, מענשעוויקן, סאציאלע רעוואלוציענערן און אנארכיסטן. די גרופעס האבן קאנקורירט מיט די באלשעוויקן ("די מאַיאָריטעט"), א ראדיקאל-לינקע פארטיי געפירט דורך וולאדימיר לענין, פאר פאליטישע מאכט און איינפלוס. אין אנהויב זענען די באלשעוויקן געווען א קליינע מינאריטעט גרופע, אבער א סעריע אנטוויקלונגען האבן געפירט צו זייער פאפולעריטעט, אריינגערעכנט זייער סלאגאן "שלום, לאנד און ברויט" וואס איז געווען א צוזאג צו ענדיגן דעם קריג מיט דייטשלאנד, גיבן די לאנד פאר די פויערן, און ענדיגן די הינגער געשאפן דורך דעם קריג. טראץ די ברייטע קענגנערשאפט אין לאנד קעגן דעם קריג, האט די איבערגאנג רעגירונג באשלאסן צו אנהאלטן די שלאכטן, וואס האט נאר מער בארעכטיגט ביי די סאציאליסטישע פראקציעס און די באלשעוויקן צו פארויסגיין מיט זייער רעוואלוציע. די באלשעוויקן האבן געשאפן פארשידענע ארבעטער פאראמיליטערישע מיליצעס גערופן די רויטע גאַרד, וועלכע זאלן האבן די מעגליכקייט צו רעוואלטירן.

אקטאבער רעוואלוציע

די גרעסטע געפאר פאר די רעגירונג איז געווען די באלשעוויסטישע פארטיי אנגעפירט דורך וולאדימיר לענין. לענין איז געווען אין גלות אין שווייץ און האט צוליב די דעמאקראטיזירונג נאך די פעברואר רעוואלוציע, וואס האט לעגאליזירט פארבאטענע פאליטישע פארטייען, געהאפט צו צושטאנד ברענגען זיין מארקסיסטישע רעוואלוציע. לענין האט זיך צוריקגעקערט קיין רוסלאנד אפריל 1917. מיט לענין'ס אנקום האט די פאפולעריטעט פון די פאלשעווקין כסדר געוואקסן. איבער פרילינג האט די אומצופרידנהייט מיט'ן קריג געפירט די מאסן צו ראדיקאלע פארטייען. כאטש די באלשעוויקן זענען געווארן אלץ מער פאפולער, איז זייער פאקטישע מאכט געווען גאנץ שוואך אין די מעסיג-דאמינירטע פעטראגראד סאוויעטן.

יוני 18 האט דער רעגירונג געלאזט אין גאנג א פרישע אטאקע קעגן דייטשלאנד וואס האט זיך אויסגעלאזט מיט א ביטערער דורכפאל. די אויפגעברויזטע סאלדאטן האבן זיך געלאזט אין די גאסן צוזאמען מיט פעטראגראד ארבעטער אין ווילדע פראטעסטן, שרייענדיג די לאזונג "פולע מאכט פאר די סאוויעטן". לענין און די באלשעוויקן האבן זיך אבער אפגעשאקלט פון די פראטעסטן און עס האט אויסגעוועפט אין בלויז עטליכע טעג. לענין איז אנטלאפן קיין פינלאנד מורא האבנדיג פון ארעסט בשעת ליאן טראצקי און אנדערע פראמינענטע באלשעוויקן זענען ארעסטירט געווארן. די פראטעסטן האבן באשטעטיגט די ברייטע שטיצע פון די באלשעוויקן און די אנטי-קריג ראדיקאליזם ביי די מאסן, אבער די אומצוגעגרייטקייט ביים רעוואלט איז געווען א פארשעמנדע פלעק וואס האט אראפגעברענגט זייער אנזען.

די דורכפאל האט זיך אבער ארויסגעוויזן צו זיין צייטווייליג. די באלשעוויקן זענען אריבער א מאסיווער אויסברייטערונג אין מיטגלידערשאפט. אין פעברואר 1917 האבן זיי געהאלטן ביי 24,000 מיטגלידער, און ביי סעפטעמבער איז עס שוין געשטאנען ביי 200,000[18]. אנהויב זענען די באלשעוויקן געווען די מינאריטעט אין די צוויי גרויסע שטעט, פעטראגראד און מאסקווע, קלענער פון די מענשעוויקן און די סאציאליסטישע רעוואלוציאנערן, אבער זיי האבן איבערגענומען די מאַיאָריטעט אין ביידע שטעט[18]. דערמיט האבן זיי איבערגענומען קאנטראל פון די פעטראגראד סאוויעטן. אום סעפטעמבער זענען אלע ארעסטירטע באלשעוויקן געווארן באפרייט פון טורמע דורך די פעטראגראד סאוויעטן (יעצט קאנטראלירט דורך א באלשעוויסטישע מאיאריטעט) און טראצקי איז געווארן דער טשעירמאן פון די קערפערשאפט.

די אומצוטרוי אין די רעגירונג איז געשטיגן נאכאנאנד ביי די סאציאליסטן און די נידריגע-קלאס בירגער, שפירנדיג אז זי פארטרעט נישט זייערע אינטערעסן. די באלשעוויקן האבן בענעפעטירט פון די פאקט אז זיי זענען געווען די איינציגסטע גרויסע אפאזיציע פארטיי וואס האט זיך גענצליך אפגעזאגט פון צוזאמענארבעט מיט די רעגירונג, און די וואקסנדע אויפברויז מיט די רעגירונג האט אוועקגערוקט די מאסן פון די אנדערע פארטייען וואס האבן זיך געהאלטן מיט עקשנות נישט צו צושטערן די אחדות צווישן די פאלק'ס קלאסן, און דערפאר גענומען א טייל אין די רעגירונג.

אום אקטאבער איז לענין צוריק אהיימגעקומען קיין פעטראגראד, וויסנדיג אז די וואקסנדע ראדיקאליזירטע שטאט שטעלט אים שוין נישט א לעגאלע געפאר, און שטעלט צו א געלעגנהייט פאר א פרישע רעוואלוציע. אנערקענענדיג די יעצטיגע שטארקע צושטאנד פון די בולשאוויקן האט לענין אנגעהויבן לייגן דרוק פאר די באלדיגע איבערווארפונג פון די רעגירונג דורך די באלשעוויקן. די באלשעוויסטישע צענטראלע קאמיטע האט אקטאבער 10 דורכגעפירט א רעזאלוציע רופנדיג פאר די באלדיגע אפשאפונג פון דער איבערגאנג רעגירונג און מאכן פלאץ פאר די פעטראגראד סאוויעטן. דער רעזאלוציע איז אריבער 2–10 פירנדיג צו די אקטאבער רעוואלוציע.

די באלשעוויקן האבן ארגענעזירט "די רעוואלוציאנערע מיליטערישע קעמיטע" אונטער די פירערשאפט פון ליאן טראצקי. אום נאוועמבער 7 האבן זיי אנגעהויבן איבערנעמען רעגירונג'ס געביידעס און וויכטיגע אינפארסטרוקטוראלע ערטער איבער פעטראגראד, און איינגעזעצט די איבערגאנג רעגירונג מיטגלידער א טאג דערויף. די רעוואלוציע איז אריבער מער-ווייניגער רואיג, מיט בלויז צוויי טויטע.

די באלשעוויקן האבן באלד געשאפן א נייע קאנגרעס, "די רוסישע וויילער'ס אסעמבלי", און אנגעהויבן דורכפירן זייער קאמוניסטישע אגענדע אפשאפנדיג דאס בעלות איבער לאנד און פאבריקן און דאס איבערגעבן פאר "די מענטשן". זיי האבן פאררופן נאצאניאלע דעמאקראטישע וואלן פאר נאוועמבער 25, אבער כאטש זיי זענען געווען די וואס האבן איבערגעווארפן דער רעגירונג און געשאפן דעם אסעמבלי, האבן זיי פארלוירן די וואלן. אנשטאט ארבעטן מיט די געוואונענע פארטייען אין א קאאליציע האבן זיי גענצליך פארבאטן סיי וועלכע אפאזיציע פארטייען. דערמיט האט זיך אנגעהויבן די קאמוניסטישע דיקטאטורשאפט. צו נאכמער אוועקשטעלן די נייע רעגירונג, האבן די באלשעוויקן געשאפן די טשעקא, א געהיים פאליציי וואס האט פונקציאנירט אלץ א רעוואלוציאנערע זיכערהייט סערוויס צו אויסרייסן, מארדן און באשטראפן די וועלכע זענען געווארן פאררעכנט אלץ "פיינט פון די מענטשן" אין אקציעס גערופן רויטע טעראר.

די באלשעוויקן האבן איינגעהאלטן זייער צוזאג צו ענדיגן די ערשטע וועלט קריג ווען די באלשעוויסטישע פארטיי פירער האבן אונטערגעשריבן די בריסק-ליטאווסק אפמאך מיט דייטשלאנד אין מערץ 1918.

רוסישע ציווילע קריג

 
אמעריקאנער, בריטישע און יאפאנעזע טרופן מארשירן איבער וולאדיוואסטאק אין באוואפנטע שטיצע פאר די ווייסע ארמיי

די רוסישע ציווילע קריג וואס האט אויסגעבראכן אנפאנג 1918, נישט לאנג נאך די אקטאבער רעוואלוציע, האט געברענגט מיליאנען טויטע און ליידנדע, אפגעזען זייער פאליטישע אנגעהערשאפט. די שלאכטן זענען פארגעקומען צווישן די רויטע ארמיי ("די רויטע"), צוזאמגעשטעלט דורך די באלשעוויקן וואס זענען נארוואס געקומען צו די מאכט, און זייערע קעגנער, די "ווייסע" ארמיי וואס איז געווען צוזאמגעשטעלט פון פון א קאאליציע פון שארף-רעכטע פארטייען ביז סאציאליסטישע רעוואליציאנערן וואס האבן זיך קעגנגעשטעלט די דראסטישע ענדערונגען וואס די באלשעוויקן האבן אויסגעפירט באלד ביים איבערנעמען די מאכט[19]. אין רעאקציע האט ליאן טראצקי אנגעהויבן צוזאמשטעלן די ארבעטער מיליצעס געטריי צו די באלשעוויקן אין פארמירט די רויטע ארמיי. אסאך וויכטיגע געשעענישן זענען טאקע פארגעקומען אין מאסקווע און פעטראגראד, אבער עס זענען אויך געווען שטארקע איבערקערענישן אין שטעט איבער דאס גאנצע לאנד, צווישן מינאריטעטן איבער די גאנצע אימפעריע אין דרויסנדיגע גענגנטן, וואו פויערן האבן גענומען די מאכט, און פארטיילט לאנד.

די אקטאבער רעוואלוציע האט אריינגעווארפן די מערב וועלט רעגירונגען אין א פחד אז די סאיציאליסטישע אויפשטאנדן קענען זיך פארשפרייטן ווייטער, און דערפאר האט די ווייסע ארמיי באקומען שטיצע פון די פאראייניגטע קעניגרייך, פראנקרייך, די פאראייניגטע שטאטן און יאפאן, בשעת די רויטע האבן גענאסן פון אינערליכע שטיצע, וואס האט זיך ארויסגעשטעלט צו זיין מער אפעקטיוו. כאטש די אליאירטע לענדער האבן געשיקט ערנסטע מיליטערישע הילף צו די שוואך צוזאמגעשטעלטע אנטי-באלשעוויקן קרעפטן, זענען זיי ענדע באזיגט געווארן[20].

די באלשעוויקן האבן ערשט געווינען די מאכט אין פעטראגראד, און זיך פארשפרייט פון דארט. זיי האבן עווענטועל דערגרייכט די מזרח סיבירשע ברעג אין וולאדיוואסטאק, פיר יאר נאך די אנהויב פונעם קריג, א געווינס וואס ווערט געגלייבט צו האבן געענדיגט אלע ערנסטע מיליטערישע אקציעס אין לאנד. ווייניגער פון א יאר שפעטער איז די לעצטע געגענט קאנטראלירט דורך די ווייסע ארמיי, די איאנא-מעיסקי דיסטריקט, צפון פון וולאדיוואסטאק, געווארן אויפגעגעבן נאך די קאפיטולאציע פון גענעראל אנאטאלי פעפעליאיעוו אין 1923.

ווען די מלחמה האט זיך פארצויגן, האט די RSFSR אנגעהויבן ארויפצווינגען סאוויעטישע מאכט איבער די נייע געגרינדעטע זעלבסשטענדיגע רעפובליקן וואס האבן זיך אפגעטיילט פון די רוסישע אימפעריע, צילנדיג ערשט זייערע פרואוון אויף ארמעניע, אזערבייזשאן, בעלארוס, גרוזיע, און אוקריינע. די אחדות פון קריגסצייטן און דרויסנדיגע אינטערווענץ קעגן זיי, האט געטריבן די RSFSR צו פאראייניגן די אלע לענדער אונטער איין פאָן און שאפן די סאוויעטן פארבאנד.

מארד פון צארישע פאמיליע

אנהויב מערץ 1917 האט דער איבערגאנג רעגירונג געלייגט ניקאליי און זיין פאמיליע אונטער הויז ארעסט אין די אלעקסאנדער פאלאץ ביי צארסקאיע סעלא, 24 קליאמעטער דרום פון פעטראגראד. אין אוגוסט האבן זיי אבער עוועקואירט די ראמאנאווס צו טאבאלסק און די אוראלן זיי צו באשיצן פון די אנקומנדע רעוואלט כוואליעס. נאך וואס די באלשעוויקן זענען געקומען צו די מאכט אין אקטאבער איז זייער ארעסט געווארן שטייפער, און מען האט אנגעהויבן רעדן פון שטעלן ניקאליי צום געריכט. אין אפריל און מאי 1918 האט די דראענדע ציווילע קריג געפירט די באלשעוויקן צו אריבעררוקן די פאמיליע צו א פעסטונג אין יעקאטערינבורג.

יולי 16 זענען ניקאליי, זיין ווייב, זייערע קינדער, זייער דאקטער, און עטליכע באדינער אריינגעפירט געווארן אין קעלער און דערשאסן געווארן[21]. לויט טייל איז די פארדענונג זיי צו שיסן געקומען דירעקט פון לענין, צוליב די פאראויסמארש פון די ווייסע ארמיי אין ריכטונג פון יעקאטערינבורג, כאטש עס איז נישטא דערויף באווייז, און עס איז מעגליך אויסגעפירט געווארן דורך די לאקאלע באלשעוויסטישע באאמטע[22][23].

היסטאריאגראפיע

די בליק איבער די געשעענישן פון די תקופה איז שארף צוטיילט לויט פאליטישע אנשויאונגען. אין צייט וואס אין די קאמוניסטישע רוסלאנד איז דער רעוואלוציע געפייערט געווארן יערליך אלץ א נאציאנאלע חגא מיט פאראדעס, איז אבער די אנגענומענע בליק אין די מערב וועלט - און היינט מער-ווייניגער די אנגענומענע מיינונג, אז דאס איז געווען בלויז אן איבערגאנג פון איין טיראניע (צאריזם) צו א צווייטע דיקטאטורשאפט (קאמוניזם)[24].

די בליק וואס די קאמוניסטן האבן פאראויסגעשטופט, געגלייבט דורך סאציאליסטן אפילו אין די מערב, און ווערט טיילווייז אינטערגעשטיצט נאך היינט צוליב געוויסע פאקטארן דורך טייל היסטאריקער און אקעדעמיקער, איז אז די אקטאבער רעוואלוציע איז א שטאלצע און גלענצנדע פארזוך פון די ארבעט'ס קלאס אראפצואווארפן פון מאכט דער צאר, די העכערע קלאס און די קאפיטאליסטן. די באלשעוויקן האבן באפרייט די ארבעטער קלאס און געשאפן א שטאַט וואס פראקטיצירט גלייכבארעכטיגונג. די וואס שטופן פאראויס די קוקווינקל צייגן אן אויף דעם וואס די רוסישע פעדעראלע סאציאליסטישע רעפובליק האט געמאכט ערנסטע פארשריט אין די געביט פון פרויען רעכטן, ווי צוטשעלן עדיוקאציע פאר פרויען, וואס איז געווען פארבאטן אונטער'ן צאר, צווישן אנדערע ליבעראלע געזעצן וואס זענען ערלויבט געווארן. די באלשעוויסטישע רעגירונג האט אויך אריינגעברענגט ארבעטער קלאס בירגער אויף פירנדע פארטיי פאזיציעס, פארזיכערנדיג דערביי אז די אלגעמיינע בירגער האבן א ווארט אין די באשלוסן[25]. פון די הויפט אספעקטן צו די בליק איז די געווינס פון די באלשעוויקן אין די ציווילע קריג[26]. מיט די מאסיווע אינטערנאציאנאלע שטיצע פאר די ווייסע ארמיי וואלטן די באלשעוויקן געדארפט זיין אין א פאזיציע צו פארלירן, איבערהויפט ווען זיי האבן אנגעהויבן מיט בלויז עטליכע שטעט אין זייער קאנטראל. דאך האט די רויטע ארמיי געזיגט, דורכ'ן שאפן אן ארמיי פון ארום 5 מיליאן אקטיווע זעלנער, וואס איז צושטאנד געקומען צוליב די ברייטע שטיצע ביי די מאסן.

למעשה, כאטש וואס פון אנפאנג האבן די באלשעוויקן טאקע איינגעפירט דעמאקראטישע רעפארמען, זענען זיי אבער שנעל געטוישט צו א ברוטאלע רעזשים וואס האט אונטערדרוקט סיי וועלכע קעגנערשאפט, א רעגירונג וואס האט קאנטראלירט מיט טעראר יעדע טייל פון די געזעלשאפט, עקאנאמיע און קולטור.

די רוסישע רעוואלוציע ווערט געזען דורך היסטאריקער ווי דער פאָרגייער פאר אנדערע אייראפעאישע רעוואלוציעס וואס זענען פארגעקומען נאכ'ן ערשטן קריג, ווי די דייטשע רעוואלוציע פון 1918.

צו ליינען מער

רעפערענצן

  1. ↑ Alan Wood, The origins of the Russian Revolution, 1861–1917. London: Routledge. 1979. p. 18.
  2. ↑ Ryan Perfect; Sweeny (2016). Reinventing Russia. Collingwood: History Teachers Association of Victoria.
  3. ↑ די רוסישע רעוואלוציע, אויף Boundless World History.
  4. ↑ Allan Wildman, The End of the Russian Imperial Army, vol. 1 (Princeton, 1980): 76–80.
  5. ↑ Hubertus Jahn, Patriotic Culture in Russia During World War I (Ithaca, 1995).
  6. ↑ Orlando Figes, A People's Tragedy, 257–258.
  7. ↑ אלע דאטומען זענען לויט'ן היינטיגן גרעגאריאנישער קאלענדאר למס', אין רוסלאנד האט מען נאך דאן געציילט מיט'ן יוליאנישן קאלענדאר, און עס איז געפאלן אום פעברואר 22, און דערפאר ווערט עס גערופן "פעברואר רעוואלוציע".
  8. ↑ Robert Service, (2005). Stalin: A Biography. Cambridge: Belknap Press. p. 32.
  9. ↑ ווען פרויען האבן אונטערנגעצינדן רוסלאנד, אויף Fifth International, יולי 11 2007.
  10. ↑ Ėduard Nikolaevich Burdzhalov, Russia's second revolution: the February 1917 uprising in Petrograd (Indiana UP, 1987).
  11. ↑ Beckett, Ian F.W. (2007). The Great War (2 ed.) p. 523.
  12. ↑ Beckett, 2007. p. 523.
  13. ↑ Robert Paul Browder and Alexander F. Kerensky, eds., The Russian Provisional Government, 1917, 1961. p. 116.
  14. ↑ Tames, Richard (1972). Last of the Tsars. London: Pan Books Ltd.
  15. ↑ Daniel Orlovsky, "Corporatism or democracy: the Russian Provisional Government of 1917." Soviet and Post-Soviet Review 24.1 (1997): 15-25.
  16. ↑ N. N. Sukhanov, The Russian Revolution: A Personal Record, ed. and trans. Joel Carmichael (Oxford, 1955; originally published in Russian in 1922), 101–108.
  17. ↑ Tsuyoshi Hasegawa, The February Revolution, Petrograd, 1917: The End of the Tsarist Regime and the Birth of Dual Power (Brill, 2017).
  18. ↑ 18.0 18.1 Stephen Cohen, Bukharin and the Bolshevik Revolution: A Political Biography 1888–1938 p. 46.
  19. ↑ article "Civil War and military intervention in Russia 1918–20", Big Soviet Encyclopedia, third edition (30 volumes), 1969–78
  20. ↑ Riasanovsky, Nichlas V.; Steinberg, Mark D. (2005). A History of Russia (7th ed.). Oxford University Press.
  21. ↑ Robert K. Massie (2012). The Romanovs: The Final Chapter. Random House. pp. 3–24.
  22. ↑ Dmitrii Volkogonov, Lenin: A New Biography (New York: Free Press, 1994).
  23. ↑ Edvard Radzinsky, The Last Tsar: The Life And Death Of Nicholas II (New York: Knopf, 1993).
  24. ↑ A Century of 1917s: Ideas, Representations, and Interpretations of the October Revolution, 1917–2017
  25. ↑ "The Bolsheviks' Dilemma: Class, Culture, and Politics in the Early Soviet Years"
  26. ↑ The Russian Civil War

קאטעגאריע:היסטאריע פון רוסלאנד קאַטעגאָריע:רעוואלוציעס קאַטעגאָריע:קאמוניזם

טיילן פון דער בלאט זענען מעגליך איבערגעזעצט פון ענגליש וויקיפעדיע
cc-by-sa 3.0 ערלויבעניש • אריגינעלער בלאט • ביישטייערער


  דאס איז א דרעפט ארטיקל. עס איז אַן אַרבעט אין פּראָגרעס וואָס איז אָפן פאַר רעדאַגירונג דורך סיי וועם. ווען דער דרעפט איז פארטיג, ביטע גייט איבער דעם אריבערפירן טשעקליסט, זיכער צו מאכן אז עס איז גרייט. דערנאך קענט איר בעטן פון די דרעפט אריבערפירער אז זיי זאלן עס איבערגיין און אריבערפירן צום הויפט געביט. (אייער בקשה וועט פובליצירט ווערן אין המכלול:אריבערפירן דרעפטס, און דארט וועט אויך ערשיינען דער ענטפער - אויב פעלט אויס).
גענומען פון "https://yi.hamichlol.org.il/w/index.php?title=רוי:רוסישע_רעוואלוציע&oldid=322487"