אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "ברוך שאמר"

אנדערש ווי רוב טעגליכע ברכות, ווערט "ברוך שאמר" נישט דערמאנט אין [[תלמוד בבלי]]. עס ווערט צום ערשט דערמאנט אין [[זוהר]]{{הערה|{{זוהר|ויקהל|רטו|ב}}}} און אין [[תנא דבי אליהו]]{{הערה|{{תנא דבי אליהו|זוטא|ד|א}}}}, און ווערט אויך געברענגט בשם רב משה גאון (שנת ד'תקפ"ה בערך){{הערה|געברענגט אין [[ספר הערוך]] {{אוצר הספרים היהודי|ספר הערוך/תפל-ג|ערך תפל ג'}}, און פון דארט אין {{רמב"ם|תפילה וברכת כהנים|ז|יב|ספר=אהבה|מפרש=הגהות מיימוניות}}.}}. דער פולער נוסח ווערט געברענגט דורך [[רב עמרם גאון]]{{הערה|[[סדר רב עמרם גאון]], [https://tablet.otzar.org/#/b/62890/p/19/t/1690245509851/fs/0/start/0/end/0/c/1690245705273 סדר פסוקי דזמרה]: "וכשנכנסין ישראל בבתי כנסיות שלהן בעירות להתפלל עומד חזן הכנסת ופותח: ברוך שאמר..."}}. לויט ווי געברענגט דורך טייל ראשונים, ווערט די ברכה שוין דערמאנט אין [[ספר היכלות]]{{הערה|זעט: {{טור|אורח חיים|נא}}, און {{היברובוקס|[[רבי יצחק אבוהב (מנורת המאור)|רבי יצחק אבוהב]]|מנורת המאור|37510|page=195|סי' צ"ג}}, וועלכע ברענגען פון דארט אז אין ברוך שאמר זענען פארהאן 87 ווערטער. אין די געדרוקטע ספרי היכלות איז דאס נישטא.}}. דער [[רי"ף]]{{הערה|שם=ריף|רי"ף מסכת ברכות [https://rif.alhatorah.org/Dual/Talmidei_R._Yonah_on_Rif/Berakhot/23a.4 דף כ"ג פון די דפים פונעם רי"ף] (ווילנער דרוק). זעט אויך [[רבינו יונה]] דארט (ד"ה ותקינו רבנן) אין נאמען פון רב עמרם גאון.}}, נאכדעם וואס ער ברענגט דעם גמרא{{הערה|{{בבלי|שבת|קיח|ב}}}} וועגן "[[פסוקי דזמרה]]", לייגט ער צו אז די רבנן האבן מתקן געווען צו זאגן "ברוך שאמר" פאר דעם און "ישתבח" נאכדעם. אויך דער [[רמב"ם]] דערמאנט עס מיטן אויסדרוק "ותקנו חכמים"{{הערה|{{רמב"ם|תפילה וברכת כהנים|ז|יב|ספר=אהבה}}, לויט דער נוסח פון די כתבי יד און ווי נאכגעברענגט אין ספר הבתים און אין ספר השולחן. (און רוב שפעטערע דרוקן שטייט נישט דאס ווארט "חכמים"). זעט משכנות יעקב, אורח חיים סימן ס"ז, וועלכער דרינגט אויף פון דער סדר פון די הלכות אין רמב"ם אז די ברכה איז איינגעפירט געווארן נאך איידער [[ברכת המינים]].}}. לויט איין מקור אין די ראשונים האבן עס די [[סבוראים|רבנן סבוראי]] מתקן געווען{{הערה|סידור חסידי אשכנז, אות כ"ח}}, און אויך די חוקרים [[יום טוב ליפמאן צונץ]] און [[יצחק משה עלבאגן]] שפעקולירן אז עס שטאמט פון דער תקופה פון די סבוראים. [[רבי חזקיה די סילווא]] האט אנגענומען אז עס שטאמט פון די [[גאונים]]{{הערה|{{היברובוקס||פרי חדש|8283|סימן נא סעיף א|page=13}}. אזוי קוקט אויך אויס אין {{בבלי|ברכות|לא|ב|מפרש=מאירי}}}}, און דעריבער וואונדערט ער זיך וויאזוי האבן זיי געקענט מתקן זיין א נייע ברכה נאך דער חתימת התלמוד{{ביאור|אויף אנדערע ברכות (ווי צום ביישפיל די ברכות פון [[לעולם יהא אדם|המקדש שמו ברבים]], [[ברוך ה' לעולם]], און [[אשר צג אגוז]]), געפינען מיר א התנגדות אין פוסקים, צוליב דעם וואס די ברכות ווערן נישט דערמאנט אין ש"ס. אבער די ברכה פון "ברוך שאמר" איז געווארן אנגענומען ביי אלעמען אן א חולק, אזוי ווי די ברכה פון [[ברכות השחר|הנותן ליעף כח]].}}.

דאקעגן, אין די נוסחאות פון [[נוסח אשכנז|אשכנז]], [[נוסח צרפת|צרפת]], [[נוסח איטאליע|איטאליע]], און רוב נוסחאות פון די ראמאניאטן איז דער נוסח פיל קורצער{{הערה|שם=חבשוש}}. לויט מקורות אין קבלה{{הערה|ספר היכלות, לויט ווי געברענגט דורך {{טור|אורח חיים|נא}}, און {{היברובוקס|[[רבי יצחק אבוהב (מנורת המאור)|רבי יצחק אבוהב]]|מנורת המאור|37510|page=195|סי' צ"ג}}; {{היברובוקס||פירושי סידור התפילה לרוקח|49925|זייט מו|page=68}}; {{אוצר החכמה|2=אור זרוע|3=168904|page=118|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשס"ט|4=עמ' 124}}.}} זענען פארהאן אין דעם ברכה 87 ווערטער, און דער סימן דערצו איז: "ראשׁוֹ כֶּתֶם '''פָּ"ז'''{{הערה|{{תנ"ך|שיר השירים|ה|יא}}}}". דער מהרש"ל שרייבט אז דער ברכה פארמאגט צען מאל ברוך, נישט רעכענענדיג ברוך הוא און ברוך שמו, אקעגן עשרת הדברות{{הערה|רבי שלמה לוריא, שו"ת מהרש"ל, לובלין שנ"ט, [[שית:Teshuvot_Maharshal/64|סימן סד]], דף נד ע"ב}}, אדער אקעגן די עשרה מאמרות מיט וואס די וועלט איז באשאפן געווארן. במשך די דורות, צווישן אנדערן דורך די השפעה פון [[אר"י]], זענען די מערסטע טייל פון ספרדים אריבערגעגאנגען צום קורצערן נוסח{{הערה|חבשוש, [https://asif.co.il/wpfb-file/55-pdf-4/ השפעת נוסח אשכנז על נוסח ספרד בברכת ברוך שאמר], זייטן 68–69.}}.